گروه اجتماعی: کاهش نرخ فرزندآوری و روند کند رشد جمعیت آنطور که ایران هم‌اکنون در آستانه ابربحران «پیری جمعیت» قرار دارد، در حالی است که طی یک سال اخیر به دنبال اجرای قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت، خوشبختانه نرخ کاهش باروری در کشور متوقف شده و نرخ موالید در ۱۵ استان کشور افزایش یافته است. رشد باروری‌ای که بیانگر نتیجه مطلوب تشویق و حمایت از خانوارهایی که صاحب فرزند می‌شوند از یک طرف و اقداماتی چون ترغیب مادران باردار به زایمان طبیعی و مقابله با سقط جنین، در کنار درمان ناباروری از سوی دیگر است. رئیس مرکز جوانی جمعیت، سلامت خانواده و مدارس وزارت بهداشت، آخرین وضعیت «نرخ باروری» در کشور را تشریح کرد. دکتر صابر جباری در آیین افتتاحیه «نشست کشوری سلامت مادران و جوانی جمعیت» که دیروز در مرکز قلب و عروق شهید رجایی برگزار شد، اظهار کرد: بررسی‌ها بیانگر این است که نرخ باروری کشور به صورت آبشاری کاهش یافته است. وی با اشاره به وضعیت کنونی نرخ باروری در کشور گفت: بررسی‌ها بیانگر این است که کاهش نرخ باروری کشور متوقف شده است. بر این باور هستیم اگر خواهان داشتن جمعیت و جامعه سالم هستیم، باید از ظرفیت زنان متخصص استفاده کنیم. اگر از ظرفیت زنان متخصص برای اجرای سیاست‌های افزایش جمعیت استفاده نکنیم باید بگویم تحقق اهداف این سیاست‌ها سخت است. وی با بیان اینکه وزارت بهداشت به موضوع زایمان طبیعی توجه کرده است، افزود: وزارت بهداشت به موضوع زایمان طبیعی توجه کرده و تصمیم بر این است زنان را از سزارین به سمت زایمان طبیعی سوق ‌دهیم. با توجه به سیاست‌های تنظیم خانواده، طی ۳ دهه گذشته نسبت به ترویج و اطلاع‌رسانی زایمان طبیعی بخوبی عمل نکرده‌ایم. جباری با بیان اینکه ماده ۴۱ قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت در ارتباط با مراکز درمان ناباروری است، توضیح داد: در ماده ۴۱ قانون جوانی جمعیت آمده است در راستای بند «ح» ماده ۱۰۲ قانون برنامه 5 ‌ساله ششم توسعه، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مکلف است حداکثر ظرف ۲ سال پس از لازم‌الاجرا شدن این قانون، نسبت به تجهیز یا راه‌اندازی حداقل یک مرکز تخصصی درمان ناباروری سطح ۲ در سطح دانشگاه‌های علوم پزشکی و حداقل یک مرکز درمان ناباروری سطح ۳ به ازای هر استان اعم از دولتی و عمومی غیردولتی در قالب نظام سطح‌بندی خدمات متناسب با الگوی جمعیتی اقدام‌ کند. وی با بیان اینکه نسبت به احداث مراکز درمان ناباروری و ارائه خدمات سطح ۲ اقدام کرده‌ایم، افزود: ۸۷ مرکز درمان ناباروری سطح ۲ در کشور ایجاد کرده‌ایم. هیچ مرکز درمان ناباروری سطح ۲ در کشور وجود نداشت اما شرایط حال حاضر به نحوی است که در تمام دانشگاه‌های علوم‌پزشکی کشور حداقل یک مرکز درمان ناباروری سطح ۲ وجود دارد. وی درباره مراجعه به مراکز درمانی سطح ۲ نیز گفت: ۳۷ هزار و ۴۹۲ نفر برای درمان ناباروری به مراکز سطح ۲ مراجعه کرده‌اند که موفقیت ۳۰ درصدی حاصل شده است. ۱۲۶ مرکز درمان ناباروری سطح ۳ نیز در تمام استان‌های کشور وجود دارد که از این تعداد ۵۰ مرکز دولتی و مابقی خصوصی است. جباری با بیان اینکه به منظور تقویت ماده ۴۲ و تشخیص به‌موقع ناباروری اقداماتی انجام داده‌ایم، افزود: به طور مثال، پزشکان عمومی در سطح یک ارائه خدمات درمانی می‌توانند نسبت به تشخیص ناباروری اقدام ‌کنند. همچنین اجرای کامل نظام ارجاع می‌تواند سبب ساماندهی تشخیص زودهنگام ناباروری شود. رئیس مرکز جوانی جمعیت، سلامت خانواده و مدارس وزارت بهداشت در بخش دیگری از صحبت‌هایش با بیان اینکه ماماها با بیمه سلامت ایرانیان قرارداد منعقد کرده‌اند، اظهار کرد: حدود ۴۰۰۰ ماما با بیمه سلامت ایرانیان قرارداد منعقد کرده‌اند. رئیس مرکز جوانی جمعیت، سلامت خانواده و مدارس وزارت بهداشت با بیان اینکه بر اساس ماده ۴۸ قانون جوانی جمعیت موضوع کاهش اثرات روحی مسائلی مانند سقط جنین را در دستور کار قرار داده‌ایم، افزود: بر اساس ماده ۴۸ قانون جوانی جمعیت، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مکلف است با بازنگری دستورالعمل‌ها و متون آموزشی و ترویجی خود جهت افزایش باروری و ثمرات بارداری و زایمان طبیعی در سلامت بانوان، هزینه‌های روحی، روانی و اقتصادی دوران بارداری را کاهش دهد و از القای هرگونه ترس و هراس نسبت به امر بارداری ذیل عباراتی از قبیل پرخطر و ناخواسته در شبکه بهداشت، ممانعت به عمل آورد. رئیس مرکز جوانی جمعیت وزارت بهداشت با بیان اینکه ماده ۵۰ قانون جوانی جمعیت در ارتباط با ترویج زایمان طبیعی است، توضیح داد: بر اساس ماده ۵۰ قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت، وزارت بهداشت مکلف است میزان سزارین را به صورت سالانه 5 درصد کاهش‌ دهد. ترویج زایمان طبیعی چندان اثربخش نبوده و شواهد حاکی از آن است که رشت و ایرانشهر به ترتیب بیشترین و کمترین میزان سزارین را دارند. جباری با بیان اینکه ماده ۵۶ قانون جوانی جمعیت در ارتباط با برخورد با متخلفان مرتبط با سقط جنین است، تصریح کرد: بر اساس نظر فقها، سقط جنین در هر ماه از بارداری معادل قتل نفس است و مشمول دیه می‌شود اما زوج‌ها بر این باور هستند که سقط جنین تا پیش از 4 ماهگی هیچ مشکلی ندارد. به منظور جلوگیری از اقدام به سقط جنین توسط پزشکان، نسبت به صدور احکامی مانند پرداخت دیه، حبس و ابطال پروانه طبابت اقدام کرده‌ایم. ابطال پرونده طبابت می‌تواند یک اقدام پیشگیرانه باشد.

* ضرورت خوشایند‌سازی زایمان طبیعی در کشور

توجه به زایمان طبیعی و فاصله‌گیری از انجام زایمان به صورت سزارین در راستای افزایش میزان فرزندآوری نکته قابل توجهی بود که در نشست دیروز بر آن تاکید شد. فاطمه محمدبیگی، نایب‌رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس، در این نشست گفت: خوشایندسازی زایمان طبیعی مهم است، در حال حاضر استان گیلان و مازندران بیشترین آمار سزارین را دارند و میزان سزارین آنها ۸۰ تا ۹۰ درصد است و در عین حال کمترین میزان ولادت را در کشور دارند و هشدار اضمحلال جمعیتی در این ۲ استان به‌صدا در آمده است. وی افزود: تدوین بسته‌های متنوع بیمه‌ای برای خدمات، گسترش مراکز سطح 2 و 3 درمان ناباروری طبق قانون باید انجام شود که تا حد زیادی پیش رفته اما باید توسعه یابد. محمدبیگی ادامه داد: باید در مجلس و دولت با تصویب قوانین از طرق مختلف برای افزایش مراکز زایمان ایمن، تقویت نظام مامایی و بهورزی اقدام کنیم.

* نرخ موالید در ۱۵ استان کشور افزایش یافته است

در ادامه، امیرحسین بانکی‌پور، عضو کمیسیون فرهنگی مجلس گفت: حدود ۲ سال از زمان اجرای قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت می‌گذرد اما طی این مدت به دستاوردهای بزرگی نائل آمده‌ایم. بررسی‌ها بیانگر این است که سیاست‌های جمعیتی به سرعت اثرگذار نیست اما قانون جوانی جمعیت و اجرای آن اثرگذار بوده است. وی با بیان اینکه در آستانه ابربحران و خطر پیری جمعیت قرار داریم، خاطرنشان کرد: موضوع جمعیت، مختص یک دولت یا یک اندیشه سیاسی نیست، بلکه یک موضوع ملی است. قانون جوانی جمعیت، اثرگذار بوده، چرا که به صورت تک‌بعدی به موضوع جمعیت نگاه نکرده‌ایم. بانکی‌پور با بیان اینکه پس از اجرای قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت شاهد تغییر در الگوی باروری کشور هستیم، گفت: از سال ۹۴ تا زمان آغاز قانون جوانی جمعیت، میزان نرخ بارداری کشور حدود ۲۰ درصد کاهش یافته بود اما بر اساس آمار منتشر شده در بهار امسال، میزان نرخ موالید در ۱۵ استان کشور افزایش یافته است. وی گفت: الگوی فرزند سوم به میزان ۹ درصد، الگوی فرزند چهارم به میزان ۲۸ درصد، الگوی فرزند پنجم به بالا به میزان ۵۱ درصد افزایش یافته است. همچنین میزان باروری مادران بیشتر از ۳۵ سال به میزان ۱۵ درصد افزایش یافته 

است.