گروه اقتصادی: نارضایتی از وضعیت نان سال‌هاست همچنان در صدر شکایات مردم قرار دارد. مهم‌ترین و پرتعدادترین این شکایت‌ها به گران‌فروشی، کم‌فروشی، آب رفتن وزن چانه‌های نان، کیفیت پایین، آردفروشی به واحدهای صنف و صنعت، ترش بودن نان و غیرقابل‌مصرف شدن زودهنگام آن است.

همه این تخلفات در حالی اتفاق می‌افتد که خبازان و نانوایان وقتی می‌بینند سایر قیمت‌ها افزایش می‌یابد، قبل از اینکه قیمت‌های مصوب جدید اعلام شود، خود نسبت به افزایش قیمت کالاهای اساسی همچون نان اقدام می‌کنند و متأسفانه معمولا یا شکایتی از آنها صورت نمی‌گیرد یا مبادی ذی‌ربط همچون اصناف پیگیری جدی را با توجه به اوضاع تأسف‌بار اقتصادی کشور انجام نمی‌دهند. این موضوع در روزهای اخیر و پیش از اعلام قیمت نان هم تکرار شد و نانوایان چند روز پیش از اعلام قیمت نان، این کالا را گران‌تر از قیمت مصوب می‌فروختند.

* عدم رسیدگی به تخلفات نانوایان به بازرسان وزارت جهاد کشاورزی بازمی‌گردد

در برخی موارد هم دیده شده که با وجود چندین بار شکایت، تخلف همچنان ادامه دارد و پیگیری شکایت‌کننده از ۱۲۴ به این نتیجه می‌رسد که ۱۲۴ فقط انتقال‌دهنده شکایت است و کم‌کاری را گردن بازرسان وزارت جهاد کشاورزی می‌اندازند و هیچ درگاهی هم برای پیگیری شکایت‌ها از وزارت جهاد کشاورزی وجود ندارد.

به عنوان نمونه کد پیگیری ۱۲۴۸۱۳۲۴۷۱ که شکایت‌‌کننده هفته گذشته از گران‌فروشی، کم‌فروشی و... یک نانوایی ثبت کرده هنوز نه بررسی شده و نه اطلاع‌رسانی در این زمینه اتفاق افتاده و نانوای متخلف هنوز دارد به تخلف خود ادامه می‌دهد.

البته به گفته مسؤولان، نان در اولویت بازرسی‌ها قرار دارد و در حال حاضر بازرسان دائماً به نانوایی‌های سطح کشور مراجعه کرده و نانوایی‌های متخلف را به سازمان تعزیرات حکومتی معرفی می‌کنند ولی جرایم بازدارنده نیست و پرداخت جریمه، جزء کوچکی از سود یک روز یک نانوای متخلف است.

همچنان برخی نانوایی‌ها نان را فراتر از نرخ درج شده در کارتخوان‌های هوشمند ویژه فروش نان عرضه می‌کنند.

در سیاست‌گذاری‌های اقتصادی بنا بر این بود که با اجرایی ‌شدن گام اول مرحله دوم طرح هوشمندسازی یارانه آرد و نان، تخلفات کاهش یابد ولی همچنان برخی نانوایی‌ها نان را فراتر از نرخ درج شده در کارتخوان‌های ویژه فروش نان عرضه می‌کنند؛ این در حالی است که دولت سالانه حدود ۱۲۰ هزار میلیارد تومان یارانه آرد پرداخت می‌کند تا نان با قیمت مصوب عرضه شود ولی هنوز این اتفاق در نانوایی‌ها نمی‌افتد و به ‌نوعی با وجود اینکه از بیت‌المال و دارایی همه مردم کشور یارانه نان پرداخت می‌شود اما سود آن به جیب برخی خبازان سودجو می‌رود.

مشاهدات میدانی حکایت از آن دارد که نان با نرخ مصوب کمتر به دست مردم می‌رسد. به طور مثال سنگک کنجدی 2 رو ۹ هزار و ۵۰۰ تومان و نان ساده سنگک ۵ هزار تومان است ولی متأسفانه در برخی نانوایی‌ها علاوه بر گران‌فروشی، کم‌فروشی هم می‌شود و نان ساده را ۸ هزار تومان و نان کنجدی را تا ۱۵ هزار تومان می‌فروشند.

* ادامه تخلف خبازان با وجود ثبت شکایت در سایه عدم بررسی موثر

بازدید میدانی خبرنگار اقتصادی روزنامه «وطن امروز» از محلات گوناگون تهران نشان می‌دهد نانوایی‌ها مثلا در محله شهرک رضویه و مشیریه قانون را رعایت نمی‌کنند و گزارش این تخلف هم به ۱۲۴ داده شد و کد رهگیری شکایات هم به پیوست گزارش وجود دارد ولی هنوز همان تخلفات جاری است و در سایر محلات هم کم‌فروشی و سبکی چانه نان در برخی نانوایی‌ها ادامه دارد و نانوایی که باید چانه نان ۶۰۰ گرمی بگیرد و نان ۴۵۰ گرمی را به مشتری بدهد، نان پخته شده ۳۵۰ گرمی را به دست مشتری می‌دهد و در جواب شکایت مشتری از سبکی نان و سوختگی آن می‌گوید: ایراد از آرد است.

* نان فقط برای محلی‌ها پخت می‌شود

همه این موضوعات در برخی استان‌ها نمود بیشتری دارد و یکی دیگر از شکایات مردم این است که در شهرستان‌ها بویژه در روستاها و شهرهای کوچک شمال کشور از جمله گیلان نانوایان به کسانی که نمی‌شناسند نان ارائه نمی‌کنند و می‌گویند نان فقط برای محلی‌ها پخت می‌شود و آرد تخصیصی به ما کم است و فقط به‌اندازه محلی‌ها نان پخت می‌کنیم!

ادامه این روند خارج از عرف و انصاف و عدل انسانی و اسلامی است؛ سوالی که برای مردم پیش می‌آید این است: مسافری که به قسمتی از کشورش سفرکرده حق تهیه نان ندارد؟ این شکایت را یکی از مخاطبان روزنامه «وطن امروز» با خبرنگار اقتصادی این روزنامه مطرح کرد و گفت در سفر به یکی از شهرهای استان سمنان این اتفاق برایش رخ داده است و دیگر مخاطبان هم از تکرار این عدم عرضه نان در دیگر شهرها شکایت داشتند و درخواست کردند این موضوع مطرح و از سوی مسؤولان مرتفع شود.

مشکل این است که در نهایت مسافران مجبور به تهیه نان‌های حجیم و آزادپز به قیمت بالاتر می‌شوند و این در شرایطی اتفاق می‌افتد که نانوایان در روستاها بارها دیده شده به مسافری که ساعت‌ها در صف ایستاده به‌ جای ۵ قرص نان با منت ۳ قرص نان ارائه می‌کنند ولی شخصی به اسم مدرسه، کارخانه و... صدها نان را یکجا دریافت می‌کند و بعد مشخص می‌شود نامبرده دامدار است و این نان را به ‌واسطه اینکه از علوفه ارزان‌تر تمام می‌شود به دام‌های خود می‌دهد.

* جایگاه گمشده نهادهای نظارت بر نانوایی‌ها

سوال این‌ است: جایگاه نهادهای نظارتی بر این روند چگونه تدوین شده که هنوز پس از چند سال و اعمال چندین سیاست اقتصادی باز هم این تخلفات، پرتکرارترین تخلفات سطح جامعه است و چرا باید یک نانوا از تخلف خود و با ظلم به اکثر مردم، روزانه ۳ تا ۵ میلیون تومان سود نادرست را به جیب بزند؟ و تازه این به‌جز آردی است که پنهانی به شیرینی‌فروشی‌ها و آزادپزان می‌فروشند.

کاربر سامانه ۱۲۴ در پاسخ به پیگیری «وطن امروز» از علت عدم پیگیری و زمانبر شدن رسیدگی به شکایات مردمی اظهار کرد: سامانه ۱۲۴ در زمینه تخلفاتی که مربوط به وزارت جهاد کشاورزی است فقط ارسال‌کننده شکایت است و وزارت جهاد کشاورزی هم مثل وزارت صمت بازرسان حرفه‌ای دوره دیده و باتجربه ندارد و از نیروهای افتخاری با یک آموزش چند هفته‌ای برای رسیدگی به این شکایات استفاده می‌کند ولی این موضوع در دولت چهاردهم دوباره مطرح شده و ممکن است در هفته‌های آینده دوباره موضوع بررسی شکایت از نانوایی‌ها به وزارت صمت بازگردد.

در نهایت باید گفت: هنوز برخی نانوایی‌ها با وجود اینکه به کارتخوان هوشمند مجهز شده‌اند، در برابر استفاده از این کارتخوان‌ها مقاومت می‌کنند و در برخی مواقع بویژه ساعات آخر کار و در شب که تعداد ناظران کمتر است اقدام به دریافت وجه از مردم توسط کارتخوان‌های سیار یا دریافت هزینه نایلون به جای هزینه نان را مرتکب می‌شوند که این موضوع موجب نارضایتی شهروندان از دریافت خدمات شده است.

امروز جلوگیری از این تخلفات به ‌عنوان یک مطالبه عمومی مطرح است و شهروندان از سامانه ۱۳۵ سازمان تعزیرات حکومتی یا سامانه ١٢۴ سازمان صنعت، معدن و تجارت انتظار دارند با فوریت با این افراد برخورد کنند و ادامه راه با این روند به‌نوعی غیرممکن است و پیامد آن چیزی جز ظلم به بیت‌المال و بدتر شدن شرایط و عدم رسیدن به شعار کاهش تورم و افزایش تولید نیست.