حامد سرلکی، تحلیلگر: شاید موضوع «بیوتروریسم» نه امروز بلکه سال‌ها قبل به گوش شما خورده باشد؛ موضوعی که با قتل چند چهره شاخص از مخالفان استکبار غرب در جهان بیش از پیش خود را نمایان و با بحران همه‌گیری کرونا ابعاد جدیدی را در میان محققان آشکار کرد. بهره‌کشی غرب از فناوری‌های جدید و توسعه سلاح‌ها تنها معطوف به فناوری‌های بیوتروریسم غربی نبوده است؛ مساله‌ای که نشان‌دهنده عمق راهبرد ترور هدفمند و همچنین به خدمت گرفتن «تکنولوژی» برای مقاصد تروریستی بوده است. امروز اما موضوع تروریسم دولتی کشورهای غربی از «بیوتروریسم» یک گام جلوتر رفته و با ورود به عصر «هوش مصنوعی» و «وسایل ارتباطی» به یک فاجعه غیرانسانی تبدیل شده است.

فناوری، به عنوان یکی از بزرگ‌ترین دستاوردهای بشر، همواره تأثیرات عمیقی بر زندگی اجتماعی، اقتصادی و سیاسی انسان‌ها داشته است اما با پیشرفت‌های سریع در زمینه‌های مختلف، این فناوری‌ها به سلاحی دولبه تبدیل شده‌اند که در کنار مزایای بی‌شمار، آسیب‌ها و سوءاستفاده‌های جدی نیز به همراه دارند. سوءاستفاده از فناوری برای مقاصد منفی، بویژه در دهه‌های اخیر، به یک معضل جدی تبدیل شده است که پیامدهای آن نه‌تنها بر جوامع، بلکه بر سطح بین‌المللی نیز تأثیرگذار است. یکی از موارد قابل توجه در این راستا، استفاده از فناوری‌های نوین برای سرکوبگری، جاسوسی و ارتکاب جرایم سازمان‌یافته توسط دولت‌های غربی است.

با تمام این تفاسیر اما فناوری همچنین برای ترویج خشونت و تروریسم به کار گرفته می‌شود. اینترنت به عنوان یک بستر ارتباطی برای تروریست‌ها و گروه‌های افراطی عمل می‌کند و آنها از آن برای جذب، آموزش و برنامه‌ریزی حملات استفاده می‌کنند. شبکه‌های اجتماعی ابزارهای قدرتمندی برای انتشار پیام‌های تندروانه و جذب نیروهای جدید هستند. با استفاده از الگوریتم‌های پیچیده، محتواهایی که چه بسا تشویق به خشونت می‌کنند، به سرعت در مقابل افراد هدف قرار می‌گیرند و این افراد را به سوی افکار خطرناک سوق می‌دهند. مطالعه‌ای که سال 2019 انجام شده نشان می‌دهد اینترنت بشدت در تسهیل تبلیغ گروه‌های تروریستی و تندرو نقشی کلیدی ایفا کرده است.

در مقیاس کلان‌تر، برخی کشورهای غربی به طور خاص از فناوری‌های جدید برای توسعه سیستم‌های ترور دولتی خود استفاده می‌کنند. این کشورها به تقویت زیرساخت‌های نظارتی خود در حوزه تکنولوژی‌های ارتباطی اقدام می‌کنند، به طوری که می‌توانند هرگونه فعالیت مخالف را قبل از وقوع آن شناسایی و متوقف کنند. این اقدامات، مانند نصب دوربین‌های نظارتی در فضاهای عمومی، جمع‌آوری دیتاهای مربوط به موقعیت جغرافیایی و نظارت بر فعالیت‌های آنلاین، به منظور ایجاد کنترل و حق حاکمیت بر شهروندان صورت می‌پذیرد. حتی در دنیای امروز، فناوری موجب ظهور و گسترش جرم‌های سایبری شده است. هکرها و جنایتکاران سازمان‌یافته می‌توانند از شبکه‌های اجتماعی، وب‌سایت‌ها و سایر بسترهای آنلاین برای تقلب، کلاهبرداری و سرقت استفاده کنند. این نوع جنایات بویژه در دوران همه‌گیری «کووید-19» که مردم به خدمات آنلاین وابسته‌تر شدند، افزایش زیادی داشته است. متأسفانه فناوری‌های جدید مانند بلاک‌چین و رمزارزها نیز می‌توانند به عنوان ابزارهایی برای پولشویی و قاچاق مورد استفاده قرار گیرند.

تکنولوژی‌های بی‌سیم نیز به اشکال مختلف مورد سوءاستفاده قرار می‌گیرند. برای مثال، در برخی موارد، سازمان‌ها و دولت‌ها از تکنولوژی گران‌قیمت و پیشرفته‌ای مانند انفجار بی‌سیم و پیجرها برای هدف قرار دادن معترضان و سرکوب مخالفان استفاده می‌کنند. در لبنان، برخی تحلیلگران بر این باورند که تکنولوژی‌های ارتباطی نه تنها ابزار تسهیل ارتباطات، بلکه ابزاری برای سرکوب معترضان و افزایش ترس عمومی نیز بوده است. استفاده از پیجرها به عنوان وسایلی برای ارسال پیام‌های تهدیدآمیز و کنترل فعالیت‌های اجتماعی، باعث ایجاد جو ترس و عدم اطمینان میان مردم می‌شود. در همین نمونه آخرین اقدام رژیم صهیونیستی در آغاز یک نسل‌کشی تکنولوژیکال نشان می‌دهد پشتیبان‌های غربی این رژیم ِ غیرانسانی هیچ حد و مرزی برای ارائه فناوری‌های ضدبشری ندارند و در نهایت با اقدام اخیر خود این زنگ خطر جدی را نسبت به موضوع «هوش مصنوعی» و دست‌اندازی غرب برای تروریسم دولتی، برای دیگر کشورها نواختند. شاید در روزگاران پیشین استفاده از  غل و زنجیرهای استعماری یا طرح‌ریزی‌ پیرامون قحطی‌های مصنوعی و چپاول ثروت‌‌های ملی کشورهای ضعیف‌تر را شاخصه‌های عینی استعمار عنوان می‌کردند اما امروز انحصار این فناوری‌های خطرناک، تصویری جدید از اشاعه خشونت استعماری را به جهانیان نشان داده است.

قاعده استفاده از این نوع ابزارها پیش‌تر در میان نوشته‌های استراتژیست‌های غربی بوده و به نوعی نظام فکری این نوع رفتار، قبل‌تر در میان دانشگاه‌های غربی پایه‌گذاری شده است (اگر از موضوع ساخت بمب اتم در خلال جنگ دوم جهانی و همکاری دانشگاهیان با دولت آمریکا عبور کنیم). برای مثال یکی از جنبه‌های مهم استفاده از فناوری برای هدف قرار دادن مخالفان، بهره‌برداری از نرم‌افزارهای جاسوسی است.1 در کتاب The Age of Surveillance Capitalism [عصر سرمایه‌داری] به تأثیر نرم‌افزارهای نظارتی بر حریم خصوصی اشاره می‌شود و توضیح می‌دهد که چگونه این ابزارها می‌توانند به سیستم‌های سرکوبگری تبدیل شوند که ترور مخالفان در دولت‌های دیگر را هدف قرار می‌دهند. در این کتاب تأکید می‌شود که این سیستم‌ها به دولت‌ها این امکان را می‌دهند که به شکل موثرتری با مخالفان روبه‌رو شوند. 

همچنین تحقیقاتی که سال 2018 در نشریه آمریکایی «علم سیاست» منتشر شده نشان می‌دهد که مقامات حکومتی آمریکا از فناوری‌های نوین برای ایجاد محدودیت‌هایی علیه آزادی‌های مدنی و انسانی و ترور افراد استفاده می‌کنند. در مقاله‌ای که در Journal of Political Science منتشرشد،2 به بررسی چگونگی تقویت قدرت‌های دولتی (بر فرض نویسنده مقاله: رژیم صهیونیستی) از طریق نوآوری‌های  تکنولوژی پرداخته شد.

استفاده از فناوری‌های جدید برای تروریسم دولتی نه تنها یک پدیده جدید، بلکه یک چالش جدی برای حقوق بشر و آزادی‌های مدنی است. کشورها باید همزمان با بهره‌برداری از فناوری‌های جدید، نظارت و کنترل بیشتری بر عواقب آن داشته باشند تا این تکنولوژی‌ها به ابزاری برای سرکوب تبدیل نشوند.

 در نهایت، سوءاستفاده از فناوری برای مقاصد منفی نه تنها یک چالش برای جامعه جهانی است، بلکه نیاز به توجه و اقدام فوری دارد تا جنبه‌های مثبت فناوری حفظ شود. همچنین کشورها باید در همکاری با یکدیگر نسبت به وضع قوانین جهانی در حوزه فناوری اقدام کنند تا سیستم‌های نظارتی و امنیتی به گونه‌ای طراحی شوند که از حقوق بشر دفاع کنند و افراد را در برابر تهدیدات دیجیتال محافظت کنند. اینگونه می‌توان امیدوار بود که فناوری بار دیگر به ابزاری برای پیشرفت و بهبود زندگی انسان‌ها تبدیل شود، نه ابزاری برای سرکوب و خشونت. از این رو رژیم صهیونیستی به عنوان یکی از بانیان هرج و مرج سایبری در عصر امروز، با توجه به عقب‌نشینی‌های مداوم جامعه جهانی سعی خواهد کرد با بهره‌برداری بیشتر از «تکنولوژی» برای راهبردهای «حذف» یا «سرکوب»، این بار و در عصر «هوش مصنوعی» به جنایات خود علیه بشریت بیشتر ادامه دهد؛ این مساله از حمایت استکبار جهانی و نامحدود بودن حیله و خونریزی توسط این رژیم تروریستی نشأت می‌گیرد و جنایت اخیر این رژیم علیه ملت لبنان خود گواه این 

مدعاست.

_____________________________________

منابع

1- Fuchs, C. (2017). *Social Media: A Critical Introduction.* SAGE Publications.

2-Goold, B. J., & Yakely, L. (2018). “Big Data and Political Power,” *Journal of Political Science,* 46(1), 29-48.