گروه اقتصادی: قیمت گوشت در بازار ایران همچنان به عنوان یک چالش جدی برای دهک‌های درآمدی پایین جامعه محسوب می‌شود. هرچند در ۶ ماه گذشته واردات گوشت افزایش یافت اما وضعیت قیمت‌ها تغییر چندانی نداشته است. البته مسؤولان وزارت جهاد کشاورزی و حتی اعضای اتحادیه وعده کاهش قیمت گوشت را داده‌اند، از این رو باید منتظر افزایش واردات و تولید دام در ۶ ماه دوم 1403 بود. بر اساس آمارها، سالانه به 250 هزار تن واردات گوشت نیاز داریم که در سال جاری تاکنون 140 هزار تن گوشت وارد شده است.

خشکسالی و حذف ارز ترجیحی از عوامل مؤثر در افزایش هزینه‌های دامداران طی سال‌های گذشته به شمار می‌آید. به علت عرضه بیشتر دام‌های مولد، پشتوانه دامی کشور دچار آسیب شده و در این راستا، واردات گوشت گرم و منجمد در دستور کار دولت قرار گرفته است. با این حال، قیمت همواره موضوعی حیاتی بوده که دولت باید با در نظر گرفتن شرایط بازار، اقداماتی برای تنظیم آن انجام دهد.

 طبق آمار مرکز آمار ایران، از فروردین ۱۳۹۷ تا اردیبهشت ۱۴۰۳ قیمت سبد مصرفی خانوار بیش از 7 برابر افزایش یافته است. در این مدت، قیمت یک کیلوگرم گوشت بیش از ۱۴ برابر رشد داشته است. قیمت گوشت گوسفندی و گوشت گاو نیز به ترتیب 14.5 و ۱۴ برابر افزایش یافته است. این افزایش قیمت منجر به کاهش شدید مصرف و خرید گوشت در میان مردم شده است.

* پیش‌بینی قیمت گوشت در آینده

پیش‌بینی قیمت گوشت در آینده به عوامل متعددی بستگی دارد. اگر تولید گوشت افزایش یابد یا تقاضا کاهش یابد، روی قیمت‌ها موثر است. همچنین اقداماتی مانند فروش اینترنتی گوشت قرمز و طرح تنظیم بازار که بر اساس آن گوشت با قیمت دولتی عرضه می‌شد، روی قیمت بازار تاثیر دارد.

در واقع گوشت وارداتی قیمت‌های پایین‌تری نسبت به دام ایرانی دارند، به همین دلیل افزایش عرضه آن می‌تواند نرخ‌های بازار را بشکند اما به ‌طور قطع نمی‌توان بدون کاهش هزینه‌های پرورش دام انتظار داشت در بلندمدت قیمت گوشت کاهش یابد.

بهروز نوری، مدیرعامل اتحادیه تعاونی دامداران متحرک عشایر معتقد است کشور سالانه حدود ۱۰۰ میلیون تن واردات گوشت دارد. از آنجا ‌که خوراک دام‌ها به عنوان نیاز اصلی دامداری‌ها برای افزایش تولید تا حدودی وابسته واردات است، باید سیاست در زمینه تامین خوراک دام نیز تغییر کند. مشکلات تأمین نهاده متهم اصلی افزایش قیمت گوشت در بازار در یکی دو سال اخیر بوده است. سال گذشته 6.5 میلیارد دلار نهاده دامی وارد کشور شد.

* راهکار افزایش تولید گوشت قرمز در ایران

امسال سازمان عشایر با تولیدکنندگان ۳ میلیون رأس دام «تولید قراردادی» منعقد کرده که در ازای تأمین خوراک و علوفه آنها گوشت تولیدی را به قیمت روز خریداری کند. از این رو پیش‌بینی می‌شود ۲۵ هزار تن به تولید گوشت کشور اضافه شود.

در این ارتباط رئیس اتحادیه گوشت قرمز با اشاره به اینکه گوشت گوسفندی ایران از کیفیت بسیار بالایی برخوردار است، گفت: گوشت‌های وارداتی نمی‌تواند با گوشت گوسفندی ایران رقابت کند و از آنجا که برای تنظیم بازار، گوشت‌های وارداتی عرضه می‌شود، چندان در قیمت‌ها تغییری ایجاد نشده است. از این رو باید درباره قیمت گوشت یک راهکار اساسی ارائه شود.

علی‌اصغر ملکی با بیان اینکه میزان خرید گوشت قرمز در ماه‌های اخیر کاهش یافته است، تصریح کرد: مردم توان خرید گوشت قرمز را ندارند. گرانی قیمت گوشت به دلیل گرانی دام زنده است. از سویی در یک تا ۲ هفته اخیر، قیمت گوشت قرمز ۲۰ تا ۳۰ هزار تومان کاهش یافته است، زیرا بازار ضعیف است و مردم قدرت خرید ندارند، البته با خنک‌تر شدن هوا پیش‌بینی می‌شود تقاضا برای گوشت قرمز افزایش یابد. امیدواریم که گوشت‌های تنظیم بازار بتوانند بازار را آرام نگه دارند.

* چرا قیمت گوشت به بازار جهانی گره خورده است؟

وضعیت کلی اقتصاد، تورم و قدرت خرید مردم تأثیر زیادی بر قیمت‌ها دارد. دولت چهاردهم وعده داده تورم را در تا پایان سال به مرز 30 درصد برساند اما این میزان تورم عمومی برای کالاهای اساسی بسیار بالاست، چرا که قدرت خرید مردم کمتر از 30 درصد در سال افزایش دارد. تصمیمات دولت در زمینه واردات، قیمت‌گذاری و یارانه‌ها می‌تواند بر قیمت‌ گوشت نیز تأثیر بگذارد اما تاکنون وزارت جهاد کشاورزی هیچ‌گونه برنامه‌ای در زمینه واردات نهاده‌های دامی به عنوان موثرترین عامل و همچنین میزان تزریق گوشت وارداتی به بازار ارائه نکرده است.

همچنین با توجه به شرایط آب و هوایی و فصل‌های مختلف، تولید و قیمت گوشت نوسان دارد. در واقع بارش‌ها و شرایط جوی تأثیر زیادی بر تولید علوفه و در نتیجه تولید دام زنده دارد. فعلا در موقعیت جغرافیایی ایران بارندگی کاهش داشته است. همین مساله باعث شده قیمت گوشت در بازارهای جهانی برای اقتصاد داخلی ایران نیز مهم باشد. بنابراین برنامه‌های حمایتی یا محدودیت‌های صادرات می‌تواند بر تولید تأثیر بگذارد، بویژه اینکه در فصل سرما تقاضای داخلی و خارجی برای گوشت و دیگر محصولات دامی افزایش می‌یابد و اگر تولید مناسب وجود نداشته باشد، روی بازار تأثیرگذاری چندانی نخواهد داشت. 

* قیمت گوشت قرمز در پاییز 1403 افزایش می‌یابد؟

مدیرعامل اتحادیه مرکزی دام سبک کشور گفت: جلوگیری از واردات گوشت یا کاهش آن می‌تواند به افزایش ناگهانی قیمت‌ها در بازار منجر شود، زیرا تولید داخلی قادر به تأمین نیازهای بالای مصرف نیست. به دلیل هزینه بالای دام و قیمت خرید آن توسط قصابی‌ها، قیمت خرده‌فروشی برای مصرف‌کنندگان بالاست. در صورت محدود کردن واردات، نوسانات قیمت نیز بیشتر خواهد شد. در واقع قیمت گوشت‌های تنظیم بازار هم‌اکنون برای هر کیلو گوشت منجمد حدود ۳۰۰ هزار تومان و گوشت گرم بین ۳۷۰ تا ۳۸۰ تومان است. با توجه به قیمت مناسب گوشت وارداتی در فصل‌های پاییز و زمستان، نیاز به واردات برای تنظیم بازار و تأمین گوشت داخلی ضروری است، همچنین باید اجازه صادرات برای دام نیز داده شود.

منصور پوریان افزود: نیاز سالانه کشور به واردات گوشت قرمز ۲۵۰ هزار تن است، در حالی که هم اکنون تنها ۱۴۰ تا ۱۵۰ هزار تن گوشت قرمز وارد می‌شود. نیاز کل بازار حدود یک میلیون تن است، بنابراین کمبود عرضه داخلی باید از طریق واردات جبران شود.

پوریان تصریح کرد: گوشت قرمز وارداتی با قیمت‌های پایین‌تری نسبت به نرخ مصوب عرضه می‌شود. برای مثال، قیمت گوشت برزیلی بین ۲۷۰ تا ۲۷۵ هزار تومان و قیمت گوشت گرم لاشه ۲۹۰ هزار تومان است. ذخایر گوشت‌های منجمد بین ۱۷ تا ۱۸ هزار تن تخمین ‌زده می‌شود که در کنار واردات، باید بخشی از دام‌ها نیز صادر شود تا به بهبود تولید کمک کند.

در گذشته به دلیل نیاز به گوشت، دام‌های مولد کشتار می‌شدند اما واردات گوشت گوسفندی و گوساله باعث شده برخی دام‌های مولد حفظ شوند. با ادامه این سیاست‌ها، می‌توان تا پایان سال به بهبود وضعیت دام‌های مولد امیدوار بود.

۶۵۰ تا ۷۰۰ هزار تن از گوشت قرمز از طریق تولید داخلی تأمین می‌شود و مابقی باید از طریق واردات جبران شود. با رسیدن به فصل زایش در استان‌های جنوب غرب در پاییز، انتظار می‌رود جمعیت دام‌های مولد افزایش یابد. هم‌اکنون ۴۷ تا ۴۸ میلیون رأس دام مولد در کشور وجود دارد و استان‌های غرب و جنوب غرب کشور عمدتاً تولیدکننده دام سبک هستند. 

* چرا نرخ گوشت مرغ تغییر کرده است؟

نرخ گوشت مرغ در 2 هفته گذشته به طور چشمگیری افزایش یافته و در حالی که در ۵ ماه نخست سال، قیمت این محصول پروتئینی بین ۷۸ تا ۸۸ هزار تومان در هر کیلو متغیر بود، اکنون به ۹۵ هزار تومان رسیده است.

مدیرعامل اتحادیه مرغداران گوشتی کشور در پاسخ به سوالی درباره تغییر قیمت مصوب گوشت مرغ گفت: تقریبا 2 سال است قیمت مصوبی برای مرغ تعیین نمی‌شود و این موضوع مورد علاقه آنها نیست. به گفته وی، قیمت‌های مصوب قابلیت اجرایی نداشته و با مؤلفه‌های اقتصادی همخوانی ندارد.

علی ابراهیمی به مکاتبه‌ای که ۵ اسفند سال گذشته با وزیر وقت جهاد کشاورزی داشت اشاره کرد و گفت خواهان پیگیری نرخ مرغ به دلیل زیان تولیدکنندگان است. ابراهیمی افزود: قیمت تمام شده مرغ زنده با نرخ جوجه یک روزه ۳۰ هزار تومانی و سویای ۲۲ هزار تومانی، بین ۵۰ تا ۶۰ هزار تومان است. وزیر سابق از شرکت پشتیبانی امور دام خواسته بود گوشت‌های مرغ مازاد را با قیمت ۵۸ هزار تومان جمع‌آوری کند اما این شرکت نتوانسته بود این اقدام را عملیاتی کند. امسال با تدابیری که اندیشیده شد، گوشت مرغ مازاد صادر شده است، هرچند که حجم آن زیاد نیست. ابراهیمی تأکید کرد: قیمت باید بر اساس عرضه و تقاضا در بازار تعیین شود.

ابراهیمی درباره افزایش قیمت گوشت مرغ در شهریور توضیح داد: گوشت مرغ عرضه شده در شهریور ناشی از جوجه‌ریزی در تیر و اواخر خرداد است. به دلیل گرمای هوا، جوجه‌ریزی در استان‌های جنوبی کاهش یافته است. با پایان تعطیلات تابستان و افزایش سفرها، مصرف مرغ در کشور افزایش یافته است. همچنین در حال حاضر، بیشترین صادرات به عراق انجام می‌شود.

وی پیش‌بینی قیمت گوشت مرغ را اینگونه برآورد کرد: در 2 هفته آینده، با کاهش سفرها، قیمت گوشت مرغ نیز کاهش خواهد یافت. در حال حاضر قیمت روز مرغ زنده به ۶۳ تا ۶۴ هزار تومان رسیده و قیمت تمام‌شده حدود ۶۵ هزار تومان است. تأمین نهاده‌های دامی در شرایط فعلی مشکلی ندارد و با کاهش دما در نیمه دوم سال، تولید مرغ روند افزایشی خواهد داشت.

بر اساس آخرین آمار، قیمت انواع گوشت گوساله و گوسفند در کشتارگاه به شرح زیر است:

-ران گوساله: ۴۸۹ هزار تومان

- سردست: ۴۷۰ هزار تومان

- راسته: ۶۷۲ هزار تومان

- گردن: ۴۸۰ هزار تومان

- لاشه: ۳۷۴ هزار تومان

- سردست گوسفند: ۵۷۷ هزار تومان

- گردن: ۵۴۷ هزار تومان

همچنین قیمت گوشت مرغ در کارخانه به این صورت است:

- ران: ۸۸ هزار و ۲۰۰ تومان

- سینه: ۱۶۸ هزار و ۳۰۰ تومان

- کامل کشتار: ۸۱ هزار و ۲۵۰ تومان

- فیله: ۱۹۱ هزار تومان