گروه فرهنگ و هنر: مراسم رونمایی از کتاب «جهانگیر؛ یادنامه استاد جهانگیر خسروشاهی»، نویسنده و فعال حوزه ادبیات انقلاب اسلامی و عضو انجمن قلم ایران با حضور خانواده، دوستان، همکاران و جمعی از اعضای انجمن قلم و مهدی رمضانی، دبیرکل نهاد کتابخانههای عمومی کشور در سالن جلسات کتابخانه مرکزی پارک شهر تهران برگزار شد.
راضیه تجار، داستاننویس و رئیس هیاتمدیره انجمن قلم ایران ضمن خوشامدگویی به میهمانان گفت: انجمن قلم توسط ۲ نفر از نویسندگان ایران با محوریت محمدرضا سرشار در سال ۱۳۷۸ شروع به کار کرد و افراد صاحبنام بسیاری از جمله حمید سبزواری، عباسعلی براتیپور، مشفق کاشانی، امیرعلی مصدق، طاهره صفارزاده و جهانگیر خسروشاهی از اعضای آن بودند. در هیاتمدیره قبلی، به دبیری دکتر محسن پرویز مصوب شد یادنامهای برای مرحوم جهانگیر خسروشاهی تهیه و منتشر شود. او نویسندهای افتاده و دردکشیده و متخلق بود و ژست روشنفکرانه نداشت و ساده و بیتکلف بود. کتاب جهانگیر، به شکل شکیلی حاوی تراوشات قلبی نزدیکان مرحوم خسروشاهی و آشنایان با آثار او است. از آقای مهدی رمضانی و کارکنان نهاد کتابخانههای عمومی کشور و خانواده خسروشاهی و کسانی که در ستایش او قلم زدند تشکر میکنم. یقینا گام دیگر پس از این آن است که نهاد کتابخانههای عمومی کشور، کتابهای مرحوم خسروشاهی را در کتابخانههای کشور توزیع کند تا همگان با آثار او آشنا شوند.
در ادامه، محمدرضا سرشار، نویسنده و مؤسس انجمن قلم با بیان اینکه اولینبار سال ۶۸ به واسطه سیدمحمد آوینی و مجله سوره با نام و آثار جهانگیر خسروشاهی آشنا شده است، ادامه داد: او مردی خوشصورت و خوشسیرت و گشادهرو و کسی بود که حضورش به آدم آرامش میداد. خسروشاهی در اکثر اوقات در محضر خدا بود. مراقبتی که او در گفتار و رفتارش داشت مشخص میکرد چقدر گفتار و نفسش را با معیارهای الهی میسنجد. خدا را در زندگیاش حاضر میدید و زبان نوازشگری داشت. در جلسهای که در خانهاش با او داشتم دیدم که چقدر عاشقانه با دختر کوچکش رفتار میکند و خلقی پیامبرگونه داشت.
او افزود: خسروشاهی اهل تفکر بود و در عرصه ادبیات اگر صحبت میکرد یا قلم میزد، با آگاهی بود. ایشان فقه ادبیات را کامل میشناخت و گاهی سختگیرانه با آن برخورد میکرد و یک تفکر فلسفی اشراقی و شهودی داشت و با همین تکنیک به ادبیات نگاه میکرد. جهانگیر خسروشاهی گریزان از تظاهر خود و آثار خود بود. او حتی فکر میکرد چه تخیلی را در داستانش به کار ببرد که اشکال شرعی نداشته باشد و حتی از دفتر امام(ره) استفتاء میکرد. من فقط از آثار او، کتاب «زخمدار» را سالهای پیش خواندهام و آن را یکی از نمونههای آثار اسلامی داستانی میدانم. با این حال ۱۶ جلد کتاب دارد که 6،5 جلد آن مجموعه داستان و ۲ داستان بلند است و چند دوره جشنوارههای فیلم دفاعمقدس را هم داوری کرده است و این همه فعالیت برای سن او خیلی مطلوب است ولی از او تنها ۵ مقاله در نشریات عمدتا گمنام چاپ شده است. جهانگیر، نخستین کتاب یادنامهای است که انجمن قلم برای یکی از اعضای مرحوم خود تولید میکند.
سرشار همچنین پیشنهاد داد برای جلوگیری از روایتگری دشمن از بزرگان ما و ادبیاتمان، «ویکی ادبیات» تأسیس شود و از کامل بودن پشتیبانی همهجانبه مادی و معنوی آن خبر داد.
اصغر بختیاری، از مستندسازان و اعضای اولیه گروه روایت فتح نیز در سخنانی با اشاره به نخستین آشنایی با خسروشاهی در دهه ۷۰، گفتههای سرشار درباره او را تایید و تصریح کرد: جهانگیر خسروشاهی اهل مراقبه و محاسبه و رعایت حقالله و حقالناس بود. او برای من مثل برادر بود و من به او لقب خسرو خوبان داده بودم. هفتهای یک مرتبه به روایت فتح میآمد و مشاوره فیلم میداد. او واقعا اهل مراقبه بود.
سپس مهدی کاموس، مؤلف و گردآورنده کتاب جهانگیر با اشاره به خوابی که او از مرحوم خسروشاهی دیده بود، اذعان کرد: چند روز بعد از آن واقعه بود که با من تماس گرفتند که این یادنامه را تهیه کنم با اینکه من اصلا عضو انجمن قلم هم نیستم. یادنامه درآوردن از سنتهایی خوبی است که برای یادبود بزرگان انجام میشود. برای جهانگیر خسروشاهی فیلم و برنامههای مستند هم ساخته شده اما این کتاب ماندگار خواهد بود. کار کردن درباره خسروشاهی دشوار است، چون از او مطلب و عکس به سختی پیدا میشد و فقط کتب و مقالاتش در دسترس بود. اگر محمدحسین کریمپور نبود شاید این کتاب منتشر نمیشد. در ۱7- ۱6 سالی که با مرحوم خسروشاهی آشنایی داشتم، او را همواره در محضر خدا و مصداق آیه «الم یعلم بانالله یری» دیدم. او اصلا اهل جلوهفروشی و تظاهر نبود. خسروشاهی یکی از بزرگترین رمانهای دفاعمقدس را نوشته است. کتابهای زخمدار و مغازله با خاک او، نشانگر مکاشفاتش است. آثار جهانگیر خسروشاهی ابعاد مختلفی دارد و در حوزه سینما، گفتار متن فیلم احمد و فیلمهای شهید پازوکی و شهید سلیمانی که نوشته، بینظیر است. تسلط ادبیاش بر سینماییها و تسلط سینماییاش بر اهالی ادبیات مغفول ماند. در ادامه، نصرتالله محمودزاده، مستندساز با اهدای لوحتقدیری به خانواده جهانگیر خسروشاهی، از زحمات او قدردانی کرد و یادش را گرامی داشت.
احمد شاکری، نویسنده و منتقد ادبی هم ضمن تشکر از انجمن قلم و مهدی کاموس برای تهیه کتاب جهانگیر افزود: نکتهای که میتواند برای ما و چنین جلساتی و آثاری مهم باشد، چگونگی امتداد اهمیت به سرمایههای ادبی ما است. کسانی که طی این سالها دست به قلم بردند و سرمایه شدند، نتیجه یک اتفاقاتی همچون انقلاباسلامی و دفاعمقدس بودند. مراد از امتداد راه آنها این است که برای ادامه راه الگویی داشته باشیم. جهانگیر خسروشاهی در خود نیازی برای خودنمایی نمیدید. او از معدود کسانی بود که عمق فکری او بسیار بیشتر از کلامش بود. توصیف این قبیل اشخاص سختتر از دیگران است. وی ادامه داد: اگر میخواهیم شخصیتها را قدر بدانیم، باید قدر آثار آنها را بشناسیم ولی متأسفانه نه قدر آثار تولیدشده را و نه نویسندگان را نمیدانیم. این را که پس از چهرههای ادبی امروز چه توصیف و تفسیری از راه و قلمشان میشود نمیدانیم ولی باید با جریان نقد ادبی، گوهر ادبی آنها استخراج و شناخته شود. مرحوم خسروشاهی در بطنی تولد یافت و تربیت شد که از ۲ جهت دارای ویژگی خاص بود؛ یکی در علوم حوزوی که او عرفان و فقه را میدانست و مسلط به این علوم بود و دیگری در زیست با رزمندگان دفاعمقدس که به یک سلوک ادبی رسید. وی تصریح کرد: ادبیات داستانی ما به نقطهای رسیده که ورود طلاب علوم دینی به ادبیات داستانی از ۴ دهه پیش بیشتر شده ولی آثار و افرادی مثل جهانگیر خسروشاهی که ذهن حساس و و دغدغهمند دارند، انگشتشمار است. خسروشاهی خودساخته و عالم و عامل به علوم حوزوی بود. او اهل چاپ کتابهایش نبود، بنابراین از خانوادهاش میخواهم رمان آخر او را که درباره حضرت عباس علیهالسلام(ع) است منتشر کنند. سپس فرزندان مرحوم استاد خسروشاهی با سخنانی، یاد پدر را گرامی داشتند و از دستاندرکاران و استادان حاضر در مراسم تشکر کردند. دختر جهانگیر خسروشاهی اظهار کرد: ایشان علاوه بر اینکه پدر بود، استاد هم بود و ما از محضر ایشان تلمذ میکردیم. ایشان به زبان عربی و عرفان اسلامی تسلط داشت و فصوصالحکم ابنعربی و آثار امام خمینی(ره) را بخوبی میشناخت. او مثل آب، جاری و مثل چشمه، زلال بود.
محمدجواد خسروشاهی هم طی سخنانی گفت: پدر برای ما در زندگی، تجسمی از دین بود که ما رفتارمان را با ایشان تنظیم میکردیم. رفتار و کردار و و تواضع ایشان نمود اسلام بود. ایشان خودشان را همواره متهم میکردند و نسبت به بقیه حسنظن داشتند. پدر نوشتههایش را زندگی میکرد و هنر را ضمیمه خود میدانست.
همچنین مهدی رمضانی، دبیرکل نهاد کتابخانههای عمومی کشور در سخنان کوتاهی ضمن قدردانی از ناشران، خانواده، همکاران و دوستان استاد جهانگیر خسروشاهی تصریح کرد: خداوند میفرماید اگر قدردان نعماتی که دادیم نباشید، به عذاب مبتلا میشوید. ما قدر بزرگانمان را میدانیم و وقتی هستند باید قدرشان را بدانیم و این روند را ادامه خواهیم داد و امیدوارم روح مرحوم خسروشاهی از این جلسه که نامی از سیدالشهدا علیهالسلام و انقلاب برده شد، بهرهمند شده باشد. در پایان مراسم، دبیرکل نهاد کتابخانههای عمومی کشور از خانواده مرحوم استاد جهانگیر خسروشاهی تقدیر کرد و با حضور حاضران در جلسه، از کتاب «جهانگیر» رونمایی شد.