سجاد رضایی: هفته گذشته، گیشه سینمای ایران شاهد صدرنشینی آثار کمدی و انیمیشن بود و این روند نشان از ذائقه تماشاگران سینمای ایران دارد. بر اساس آمار فروش، فیلم «تگزاس ۳» با 108 هزار مخاطب در صدر جدول پرفروش‌ترین فیلم‌های هفته قرار گرفت و پس از آن، انیمیشن «ببعی قهرمان» با 87 هزار مخاطب جایگاه دوم را به خود اختصاص داد. رتبه‌های سوم تا پنجم نیز به فیلم‌های «مفت‌بر» با 77 هزار مخاطب، «پول و پارتی» با 75 هزار مخاطب و «قیف» با 68 هزار مخاطب تعلق گرفت.

* تحلیل آثار پرفروش و سلطه کمدی بر سینمای ایران

بررسی فیلم‌های پرفروش نشان می‌دهد ژانر کمدی همچنان با قدرت تمام، بیشترین سهم را از گیشه به خود اختصاص داده است. «تگزاس ۳» به کارگردانی سیدمسعود اطیابی که ادامه‌ای بر 2 فیلم قبلی در همین سری است، توانسته ترکیبی از کمدی و اکشن ارائه دهد که با استقبال گسترده مخاطبان همراه شده است. این فیلم با داشتن صحنه‌های اکشن و طنز، می‌کوشد نیازهای سرگرمی مخاطبان را در فضایی شاد و پرتحرک تأمین کند.

از سوی دیگر، فیلم‌های «مفت‌بر» و «پول و پارتی» نیز در ژانر کمدی عاشقانه ساخته شده‌اند. هر ۲ فیلم تلاش دارند در قالب داستان‌هایی با تم‌های عاشقانه و اجتماعی، به روایت طنزآمیز و شاد بپردازند. «مفت‌بر»، ساخته عادل تبریزی با تهیه‌کنندگی حسین فرحبخش، توانسته با حضور بازیگران سرشناسی مانند حامد بهداد و سحر دولتشاهی، لحظات خوشی برای تماشاگران ایجاد کند. «پول و پارتی» نیز به کارگردانی سعید سهیلی، با روایتی از عشق و چالش‌های اجتماعی توانسته مخاطبان جوان و خانواده‌ها را به سینماها بکشاند.

تسلط ژانر کمدی بر گیشه سینمای ایران، در حالی است که دیگر ژانرها از جمله فیلم‌های اجتماعی، درام و سینمای کودک هنوز نتوانسته‌اند به جایگاهی مشابه برسند. نخستین فیلم اجتماعی در جدول فروش، «آغوش باز» است که در رتبه دهم قرار دارد و این نشان می‌دهد استقبال از فیلم‌های جدی و اجتماعی بسیار کمتر از کمدی‌ است.

* سلطه کمدی و نیاز به احیای سایر ژانرها

هرچند ژانر کمدی به دلیل توانایی‌اش در ایجاد لحظاتی شاد و بی‌دغدغه برای مخاطبان، در گیشه موفق بوده اما این سلطه بی‌چون و چرای کمدی بر بازار سینما جای نقد دارد. مخاطبان همواره به آثار سرگرم‌کننده و خنده‌دار علاقه‌مند بوده‌اند اما تکیه بیش از حد بر ژانر کمدی می‌تواند به مرور زمان، تنوع محتوای سینمای ایران را محدود کند. این مساله نگران‌کننده است که دیگر ژانرها همچون درام، اجتماعی، تاریخی و حتی فیلم‌های اکشن مستقل کمتر مورد توجه قرار می‌گیرند و همین موضوع می‌تواند به کاهش کیفیت سینما به عنوان یک رسانه چندبعدی منجر شود.

ژانر اجتماعی به ‌عنوان یکی از ستون‌های مهم سینمای ایران، همواره در بازتاب مسائل و دغدغه‌های واقعی جامعه نقش بسزایی داشته است. فیلم‌هایی که با نگاهی عمیق به معضلات اجتماعی و فرهنگی می‌پردازند، می‌توانند علاوه بر سرگرمی، به آگاهی‌بخشی و نقد اجتماعی نیز کمک کنند اما در هفته‌های اخیر، فیلم‌های اجتماعی نتوانسته‌اند به اندازه کمدی‌ها مخاطبان را به سینما بکشانند. به عنوان مثال، قرار گرفتن «آغوش باز» در رتبه دهم جدول فروش، نشان‌دهنده کم‌توجهی به آثار اجتماعی در مقایسه با فیلم‌های کمدی است. این موضوع باعث نگرانی سینماگران و علاقه‌مندان به سینمای جدی و محتوایی است که انتظار دارند سینما به عنوان یک ابزار فرهنگی، به ارائه دیدگاه‌های عمیق‌تر و مسائل جدی‌تر جامعه بپردازد. از طرفی، سینمای ایران در زمینه فیلم‌های تاریخی و حماسی نیز نیازمند احیا و توجه بیشتری است. فیلم‌های تاریخی و درام‌های حماسی می‌توانند به معرفی شخصیت‌های مهم تاریخی، قهرمانان ملی و رویدادهای تاریخی کشور بپردازند و از این طریق، بخش مهمی از فرهنگ و هویت ایرانی را به تصویر بکشند. عدم حضور این نوع آثار در جدول پرفروش‌ها، می‌تواند نشان‌دهنده چالشی در تولید یا استقبال از این نوع ژانرها باشد.

* سینمای کودک و اهمیت انیمیشن «ببعی قهرمان»

یکی از نکات مثبت جدول فروش این هفته، حضور یک انیمیشن در رتبه دوم است. «ببعی قهرمان» به کارگردانی حسین صفارزادگان و میثم حسینی موفق شد با 87 هزار مخاطب، به عنوان یکی از پرفروش‌ترین فیلم‌های هفته شناخته شود. این اتفاق برای سینمای کودک و نوجوان ایران بسیار حائز اهمیت است. در سال‌های گذشته، سینمای کودک ایران به دلایل مختلف از جمله کمبود بودجه و توجه ناکافی به تولیدات باکیفیت، از رقابت با دیگر ژانرها عقب مانده بود اما حضور پرقدرت یک انیمیشن ایرانی در میان فیلم‌های پرفروش، نشان می‌دهد سینمای کودک نیز پتانسیل زیادی برای جذب مخاطب دارد و با سرمایه‌گذاری مناسب می‌تواند جایگاه خود را در بازار سینما باز یابد.

انیمیشن «ببعی قهرمان» با استفاده از تکنولوژی سه‌بعدی و روایت داستانی جذاب، توانسته خانواده‌ها و کودکان را به سینماها جذب کند. سازمان اوج به عنوان یکی از تولیدکنندگان این اثر، نشان داده با سرمایه‌گذاری روی پروژه‌های انیمیشنی و پویانمایی می‌تواند بخشی از کمبودهای سینمای کودک را جبران کند. موفقیت این انیمیشن نه تنها نشان از اهمیت تولیدات باکیفیت در سینمای کودک دارد، بلکه می‌تواند الگویی برای دیگر سازندگان باشد تا به این حوزه توجه بیشتری نشان دهند.

با این حال، هنوز جایگاه کلی سینمای کودک در ایران به نسبت دیگر ژانرها ضعیف‌ است و نیاز به توجه بیشتری دارد. فیلم‌های کودکانه می‌توانند بخشی از فرهنگ‌سازی و آموزش غیرمستقیم برای نسل‌های آینده باشند و تولید آثاری در این حوزه، باید به یک اولویت در سینمای ایران تبدیل شود. همچنین تجربه‌های موفقی چون «ببعی قهرمان» نشان می‌دهد خانواده‌ها به دنبال فیلم‌های باکیفیت و مناسب برای کودکان خود هستند و حضور چنین آثاری بر پرده می‌تواند به افزایش مخاطبان سینما نیز کمک کند.

* لزوم تنوع‌بخشی به تولیدات سینمایی

در مجموع، آمار فروش فیلم‌های سینمای ایران در هفته گذشته نشان از تمرکز بیش از حد بر ژانر کمدی و غیبت آثار متنوع در ژانرهای دیگر دارد. سینمای ایران به عنوان یک رسانه فرهنگی، باید به تنوع ژانری و تولید آثار در قالب‌های مختلف توجه بیشتری نشان دهد. کمدی‌ها با تمام موفقیت‌شان در گیشه، نمی‌توانند به تنهایی پاسخگوی نیازهای متنوع مخاطبان باشند و باید فضایی برای رشد و گسترش دیگر ژانرها نیز فراهم شود.

فیلم‌های اجتماعی، تاریخی، درام و کودک، هرکدام نقش‌های مهمی در سینمای ایران دارند و تولید و پشتیبانی از این ژانرها می‌تواند به ارتقای محتوایی و کیفی سینمای ایران کمک کند. با نگاهی به نظریه طیف وسیع مخاطب، می‌توان گفت هر ژانر سینمایی بخشی از جامعه را پوشش می‌دهد و ایجاد تعادل بین تولیدات ژانرهای مختلف، باعث افزایش تعداد مخاطبان و تنوع مخاطبان سینما خواهد شد. در هفته گذشته، آثار کمدی همچنان پرقدرت در گیشه سینمای ایران حضور داشتند و توانستند صدر جدول فروش را به خود اختصاص دهند. هرچند ژانر کمدی توانسته لحظات شاد و مفرحی برای مخاطبان به ارمغان آورد اما نیاز به توجه بیشتر به دیگر ژانرها همچون فیلم‌های اجتماعی، تاریخی و کودک احساس می‌شود. حضور موفق انیمیشن «ببعی قهرمان» در رتبه دوم جدول فروش، نشان‌دهنده پتانسیل بالای سینمای کودک است و تولید بیشتر آثار باکیفیت در این حوزه می‌تواند به تنوع محتوای سینمای ایران کمک کند.