گروه اقتصادی: موضوع اقتصاد کلان در کشورهای منطقه خاورمیانه موضوعی پیچیده و با مسائل استراتژیک در هم تنیده است. صعوبت این امر غالبا بدان دلیل است که کشورهای این منطقه به علت تنوع نظام‌های سیاسی و البته اتکا به ابزار نفت، در بحث اقتصاد هر یک شیوه عملکردی خاص خود را دارند. با این حال چرخه اقتصاد در رژیم صهیونیستی هرگز کامل نبوده و با شرایط پیش‌آمده در سال اخیر نیز بیشتر رو به زوال رفته است و خلل و فرج‌هایی دارد که کمتر بدان پرداخته شده است. به بهانه فشارهایی که در این مدت بر این رژیم جعلی وارد شده است این چالش‌ها را در گزارشی بررسی خواهیم کرد.

***

سقوط رتبه اعتباری مالی رژیم صهیونیستی

در روزهای اخیر موسسه اعتباری مودیز در اطلاعیه‌ای از تقلیل رتبه اعتباری مالی رژیم صهیونیستی در پی خطرات ژئوسیاسی ناشی از وخامت درگیری این رژیم با لبنان خبر داد.

فلسطین الیوم گزارش داد این موسسه در اقدامی معنادار 2 رتبه به یک باره از اعتبار مالی این رژیم را کاهش داد و از A2 به Baa1 رسیده است.

در گزارش موسسه اعتباری مودیز درباره اعتبار مالی موسسات مالی این رژیم، دلیل این کاهش رتبه «خطرات فزاینده ژئوسیاسی همراه با چشم‌انداز وخامت درگیری با حزب‌الله و ارزیابی از وقوع یک جنگ طولانی‌مدت» ذکر شده است.

این برای دومین بار است که رژیم صهیونیستی طی سال جاری شاهد سقوط رتبه اعتباری خود نزد موسسات اعتبارسنجی جهانی است.

گفتنی است این کاهش شدید رتبه، چشم‌اندازی ضعیف برای اقتصاد رژیم صهیونیستی در میانه درگیری‌های ارتش رژیم در غزه و در لبنان ترسیم می‌کند.

در همین حال هم باید مد نظر داشته باشیم که رژیم صهیونیستی به نوعی یکی از بزرگ‌ترین واردکنندگان منطقه محسوب می‌شود و در سال‌های اخیر آذربایجان و قزاقستان سالانه حدود یک میلیارد دلار نفت به رژیم صهیونیستی صادر می‌کنند که تقریبا ۶۰ درصد کل صادرات نفت به رژیم صهیونیستی را شامل می‌شود. حجم صادرات امارات به رژیم صهیونیستی نیز بین سال‌های ۲۰۲۰ و ۲۰۲۱ به ۶۳۲ میلیون دلار رسیده است. از سویی ترکیه 6.2 درصد از کل واردات رژیم صهیونیستی را تامین می‌کند؛ ترکیه پنجمین کشور صادرکننده به رژیم صهیونیستی در سال ۲۰۲۲ بوده که بر اساس اخبار این کشورها قصد قطع این صادرات به رژیم صهیونیستی را دارند و با وجود اینکه برخی تهدیدهای کشورهای اسلامی نظیر این کشورها عملی نشده ولی در صورت پیوستن این کشورها به تحریم رژیم صهیونیستی، این رژیم جعلی با مشکلی بزرگ‌تر از جنگ مواجه خواهد شد.

***

جنگ چگونه رژیم جعلی صهیونیستی را ضعیف کرده است؟

جنگ غزه تأثیرات گسترده‌ای بر اقتصاد رژیم صهیونیستی داشته است. برخی از مهم‌ترین این آسیب‌ها عبارتند از:

۱- کاهش رتبه اعتباری: موسسات اعتبارسنجی بین‌المللی مانند S&P رتبه اعتباری رژیم صهیونیستی را کاهش داده‌اند که این امر می‌تواند هزینه‌های استقراض این رژیم را افزایش دهد.

۲- کاهش تولید ناخالص داخلی (GDP): جنگ و درگیری‌ها باعث کاهش فعالیت‌های اقتصادی و تولیدی شده است. سازمان همکاری اقتصادی و توسعه (OECD) گزارش داده که رژیم صهیونیستی یکی از شدیدترین رکودهای اقتصادی را تجربه می‌کند.

کارنیت فلوگ، رئیس سابق بانک مرکزی رژیم صهیونیستی اول اکتبر به سی‌ان‌ان گفت: اگر تشدید تنش‌های اخیر به جنگی طولانی‌تر و شدیدتر تبدیل شود، تلفات سنگین‌تری بر فعالیت و رشد اقتصادی رژیم صهیونیستی خواهد گذاشت. بانک رژیم صهیونیستی در ماه مه برآورد کرد هزینه‌های ناشی از جنگ تا پایان سال آینده در مجموع به ۲۵۰ میلیارد شکل (۶۶ میلیارد دلار) می‌رسد که شامل هزینه‌های نظامی و هزینه‌های غیرنظامی مانند هزینه‌های مسکن هزاران اسرائیلی خواهد بود که مجبور به ترک خانه‌های خود در شمال و جنوب می‌شوند و معادل تقریبا ۱۲ درصد از تولید ناخالص داخلی رژیم صهیونیستی است.

۳- افزایش کسری بودجه: جنگ غزه باعث افزایش کسری بودجه رژیم صهیونیستی شده است. پیش‌بینی می‌شود کسری بودجه در سال‌های آینده نیز ادامه داشته باشد.

در همین راستا دولت رژیم صهیونیستی انتشار بودجه سال آینده را به تعویق انداخته است، زیرا با تقاضاهای رقابتی دست و پنجه نرم می‌کند. این درگیری باعث شده است کسری بودجه رژیم صهیونیستی - تفاوت بین هزینه‌های دولت و درآمد، عمدتا از محل مالیات - از 4 درصد قبل از جنگ به 8 درصد تولید ناخالص داخلی برسد و ۲ برابر شود.

۴- ضربه به صنعت گردشگری: صنعت گردشگری رژیم صهیونیستی بشدت تحت تأثیر قرار گرفته و تعداد گردشگران به سطح ۲۰ سال پیش بازگشته است.

گردشگری نیز در این رژیم با کاهش شدیدی در سال جاری مواجه شده است. وزارت گردشگری رژیم صهیونیستی تخمین ‌زده است کاهش گردشگران خارجی به 18.7 میلیارد شکل (4.9 میلیارد دلار) درآمد از دست رفته از زمان شروع جنگ تبدیل شده است. نورمن بوتیک یکی از هتل‌های تل‌آویو اعلام کرد مجبور شده است برخی از کارکنان خود را اخراج کند و قیمت‌های خود را تا ۲۵ درصد کاهش دهد، تا حدی که برخی از امکانات آن - از جمله رستوران ژاپنی روی پشت‌بام آن - برای صرفه‌جویی در هزینه‌ها بسته شده است.

۵- تأثیر بر بازار کار: بسیاری از کسب‌وکارها به دلیل جنگ و درگیری‌ها متضرر شده‌اند و نیروهای ذخیره مجبور به ترک کارهای غیرنظامی خود شده‌اند که این امر به کاهش بهره‌وری و افزایش بیکاری منجر شده است.

آوی هسن، مدیر عامل استارت‌آپ نیشن سنترال، سازمان غیرانتفاعی صنعت فناوری رژیم صهیونیستی گفت عدم اطمینان فقط برای اقتصاد و سرمایه‌گذاری مضر است. هسون در گزارش اخیر، هشدار داد انعطاف‌پذیری کنونی قابل‌توجه بخش فناوری رژیم صهیونیستی در برابر عدم اطمینان ایجاد شده در نتیجه درگیری طولانی‌مدت و سیاست اقتصادی مخرب دولت پایدار نخواهد بود.

این عوامل نشان می‌دهد جنگ غزه نه‌تنها تأثیرات فوری بلکه پیامدهای بلندمدتی بر اقتصاد رژیم صهیونیستی داشته و این خسارات ادامه خواهند داشت.

***

بنادر؛ پاشنه آشیل اقتصاد رژیم صهیونیستی

اصلی‌ترین درآمدهای بندری رژیم صهیونیستی از بنادر حیفا، اشدود و ایلات حاصل می‌شود. این بنادر نقش حیاتی در اقتصاد رژیم صهیونیستی دارند.

۱-بندر حیفا: این بندر اصلی‌ترین و بزرگ‌ترین بندر رژیم صهیونیستی است که سالانه حدود ۳۰ میلیون تن بار و بیش از ۲ میلیون مسافر را جابه‌جا می‌کند. این بندر به عنوان مرکز اصلی واردات و صادرات کالاهای مختلف، از جمله محصولات صنعتی و کشاورزی شناخته می‌شود.

۲- بندر اشدود: این بندر نیز یکی از بنادر مهم رژیم صهیونیستی است که نقش مهمی در واردات و صادرات کالاها دارد. اشدود بویژه در حمل‌و‌نقل کالاهای سنگین و صنعتی اهمیت دارد.

۳- بندر ایلات: این بندر در جنوب سرزمین‌های اشغالی واقع شده و به دلیل موقعیت استراتژیک خود در دریای سرخ، نقش مهمی در تجارت بین‌المللی دارد. ایلات بویژه در واردات خودروها و کالاهای مصرفی نقش دارد.

این بنادر به دلیل موقعیت جغرافیایی و زیرساخت‌های پیشرفته، سهم بزرگی در اقتصاد رژیم صهیونیستی دارند و هر گونه اختلال در عملکرد آنها می‌تواند تأثیرات منفی بر اقتصاد این کشور داشته و این رژیم را فلج کند.

***

نفت و گاز؛ رگ حیات رژیم صهیونیستی

درآمد رژیم صهیونیستی از نفت و گاز عمدتاً از منابع زیر حاصل می‌شود که با فاصله ۲۰ تا ۸۰ کیلومتر از بندرهای این رژیم به طرف جزیره قبرس قرار دارند.

۱- میدان گازی لویاتان: این میدان یکی از بزرگ‌ترین میادین گازی در دریای مدیترانه است و نقش مهمی در تأمین گاز طبیعی این رژیم دارد. استخراج گاز از این میدان به رژیم صهیونیستی امکان می‌دهد نیازهای داخلی خود را تأمین کرده و مازاد آن را صادر کند.

۲- میدان گازی تامار: این میدان نیز یکی دیگر از منابع مهم گاز طبیعی رژیم صهیونیستی است که در نزدیکی بندر حیفا واقع شده است. تامار به عنوان یکی از منابع اصلی تأمین گاز طبیعی برای مصرف داخلی و صادرات به کشورهای همسایه شناخته می‌شود.

۳- میدان گازی کاریش: این میدان در نزدیکی مرزهای دریایی لبنان قرار دارد و اخیرا با توافقی بین رژیم صهیونیستی و لبنان، استخراج گاز از آن آغاز شده است. این میدان نیز به عنوان یکی از منابع مهم درآمدی برای رژیم صهیونیستی محسوب می‌شود.

۴- واردات نفت خام: رژیم صهیونیستی بخش عمده‌ای از نفت خام خود را از کشورهای آذربایجان و قزاقستان وارد می‌کند. این واردات به پالایشگاه‌های داخلی ارسال می‌شود و بخشی از نیازهای انرژی اسرائیل را تأمین می‌کند.

این منابع به رژیم صهیونیستی کمک می‌کنند نیازهای انرژی خود را تأمین کرده و بخشی از درآمدهای خود را از طریق صادرات گاز طبیعی به دست آورد.

***

مشکلات اقتصادی رژیم صهیونیستی در صورت ورود به جنگی بلندمدت

اگر رژیم صهیونیستی به جنگی دچار شود که منجر به نابودی بنادر و چاه‌های نفت و گاز این رژیم شود، با مشکلات اقتصادی جدی و چندجانبه‌ای مواجه خواهد شد که بخشی از این مشکلات به شرح زیر است.

۱- کاهش درآمدهای نفتی و گازی

نابودی چاه‌های نفت و گاز به معنای از دست دادن منابع مهم درآمدی برای دولت رژیم صهیونیستی است. این امر می‌تواند به کاهش شدید بودجه عمومی و تأثیر بر پروژه‌های زیرساختی و اجتماعی منجر شود.

۲- افزایش هزینه‌های نظامی

در صورت ادامه جنگ و گسترش آن، رژیم صهیونیستی مجبور به افزایش هزینه‌های نظامی خواهد بود. این هزینه‌ها می‌تواند بر سایر بخش‌های اقتصادی این رژیم فشار وارد و نیاز به تخصیص بودجه بیشتر برای تأمین امنیت را ایجاد کند.

۳- نابودی زیرساخت‌ها

جنگ معمولا به نابودی زیرساخت‌ها منجر می‌شود. این امر می‌تواند به اختلال در خدمات عمومی از جمله آب، برق و حمل‌ونقل،  همچنین خسارت به ساختمان‌ها و املاک خصوصی منجر شود.

۴- کاهش سرمایه‌گذاری خارجی

وضعیت ناپایدار اقتصادی و سیاسی می‌تواند موجب فرار سرمایه‌گذاران خارجی شود. این امر باعث کاهش رشد اقتصادی و ایجاد بی‌ثباتی بیشتر در بازار کار خواهد شد.

۵- تأثیر بر صنعت گردشگری

صنعت گردشگری که یکی از منابع مهم درآمدی برای رژیم صهیونیستی است، به‌شدت تحت تأثیر جنگ و ناامنی قرار دارد. کاهش تعداد گردشگران می‌تواند به ورشکستگی کسب‌وکارهای مرتبط با این صنعت منجر شود.

۶- افزایش بیکاری و نارضایتی اجتماعی

کاهش فعالیت‌های اقتصادی و اختلال در تجارت می‌تواند به افزایش بیکاری و نارضایتی اجتماعی منجر شود. این وضعیت می‌تواند به اعتراضات و ناآرامی‌های اجتماعی دامن بزند.

۷- تأثیرات روانی و اجتماعی

تنش‌های جنگی و ناامنی می‌تواند تأثیرات روانی عمیقی بر جامعه داشته باشد. کاهش روحیه عمومی و افزایش اضطراب می‌تواند باعث بروز مشکلات اجتماعی و اقتصادی بیشتر شود.

در مجموع، جنگ گسترده و نابودی بنادر و چاه‌های نفت و گاز می‌تواند اثرات ویرانگری بر اقتصاد رژیم صهیونیستی داشته باشد.

***

مقایسه ایران و فلسطین اشغالی از نظر وسعت و جمعیت

1- ایران

 مساحت: حدود ۱,۶۴۸,۱۹۵ کیلومتر مربع. ایران یکی از بزرگ‌ترین کشورهای خاورمیانه و دهمین کشور بزرگ جهان از نظر وسعت است.

جمعیت: حدود ۸۵ میلیون نفر (بر اساس برآوردهای ۲۰۲۳). ایران یکی از پرجمعیت‌ترین کشورهای خاورمیانه است.

2- فلسطین اشغالی

مساحت: حدود ۲۲,۰۷۲ کیلومتر مربع. رژیم صهیونیستی به عنوان یک منطقه کوچک در خاورمیانه شناخته می‌شود و مساحت آن کمتر از 1.5 درصد مساحت ایران است.

جمعیت: حدود 9.5 میلیون نفر (بر اساس برآوردهای ۲۰۲۳). رژیم صهیونیستی دارای جمعیت بسیار کمتری نسبت به ایران و جمعیت آن با نرخ پایین‌تری نسبت به ایران در حال رشد است. 

ایران به لحاظ وسعت و جمعیت به‌مراتب بزرگ‌تر از رژیم صهیونیستی است. ایران با وسعتی بالغ بر 1.6 میلیون کیلومتر مربع و جمعیتی حدود ۸۵ میلیون نفر، یکی از کشورهای بزرگ و پرجمعیت خاورمیانه به شمار می‌آید که این وسعت در کنار قدمت تاریخی موجب شده زیرساخت‌ها و معادن خوبی را در اختیار داشته باشد و از نظر ژئوپلیتیکی در محلی از کره زمین قرار دارد که شاهراه ترانزیتی شرق به غرب به حساب می‌آید.

 در مقابل، رژیم صهیونیستی با وسعتی حدود ۲۲ هزار کیلومتر مربع و جمعیتی نزدیک به 9.5 میلیون نفر، منطقه‌ای کوچک‌تر با جمعیت کمتر، حدود یک‌هشتادم ایران است که ساکنان آن هم از کشورهای مختلف دنیا گرد هم آمده و فرهنگ‌های گوناگون دارند و به نسبت ایران همبستگی و وابستگی‌ای به این خاک ندارند.

***

تنش‌ها و جنگ‌ها چه مشکلاتی برای رژیم صهیونیستی به وجود آورده است؟

شرایط اقتصادی رژیم صهیونیستی در سایه تنش‌ها و جنگ‌ها درگیر مشکلات بسیاری شده است.

۱- هزینه‌های نظامی و امنیتی

ورود به جنگ و درگیری‌های مداوم، بویژه در غزه و لبنان، به افزایش هزینه‌های نظامی و امنیتی رژیم صهیونیستی منجر شده است. این هزینه‌ها شامل تأمین تجهیزات نظامی، استخدام و نگهداری نیروهای نظامی و همچنین هزینه‌های مرتبط با حفاظت از 

زیرساخت‌ها است.

۲- تأثیر بر اقتصاد داخلی

جنگ و ناآرامی‌های ناشی از آن به کاهش فعالیت‌های اقتصادی داخلی منجر شده است. بسیاری از کسب‌وکارها در مناطق مرزی یا در معرض خطر با کاهش مشتریان با تعطیلی مواجه شده‌اند. این امر می‌تواند به بیکاری و نارضایتی اجتماعی دامن بزند.

3- کاهش سرمایه‌گذاری خارجی

وضعیت ناپایدار اقتصادی و سیاسی می‌تواند باعث فرار سرمایه‌گذاران خارجی می‌شود. کاهش سرمایه‌گذاری به کاهش رشد اقتصادی و ایجاد بی‌ثباتی در بازار کار منجر شده است.

۴- تأثیر بر صنعت گردشگری

تنش‌ها و جنگ‌ها به‌شدت صنعت گردشگری را تحت تأثیر قرار داده است. کاهش تعداد گردشگران خارجی به دلیل نگرانی از ناامنی، به ضرر اقتصاد رژیم صهیونیستی که به گردشگری وابسته است، تمام شده است.

5- نوسانات نرخ ارز و تورم

شرایط ناامنی به نوسانات در نرخ ارز و افزایش تورم منجر شده است. این وضعیت می‌تواند قدرت خرید مردم را کاهش دهد و باعث افزایش هزینه‌های زندگی شود.

۶- سیاست‌های اقتصادی و تحریم‌ها

دشمنی با کشورهای همسایه بر صادرات و واردات رژیم صهیونیستی تأثیر گذاشته است. این امر می‌تواند به افزایش هزینه‌ کالاها و کاهش دسترسی به بازارهای خارجی منجر شود.

در مجموع، رژیم صهیونیستی در شرایط اقتصادی پیچیده‌ای قرار دارد که تحت تأثیر درگیری‌های نظامی و تنش‌های سیاسی با کشورهای همسایه است. هزینه‌های نظامی بالا، نوسانات اقتصادی و کاهش سرمایه‌گذاری خارجی، از جمله چالش‌های جدی هستند که این رژیم با آنها مواجه است.

***

نقاط ضعف اقتصادی رژیم صهیونیستی

۱- وابستگی به بخش فناوری: هرچند رژیم صهیونیستی به عنوان یک مرکز نوآوری و فناوری شناخته می‌شود اما وابستگی به این بخش می‌تواند خطرناک باشد. در صورت بروز بحران‌های جهانی یا کاهش تقاضا برای فناوری، اقتصاد می‌تواند به‌شدت آسیب ببیند.

۲- نابرابری اقتصادی: نابرابری درآمد و ثروت در رژیم صهیونیستی یکی از مشکلات جدی است. تفاوت‌های اقتصادی بین اقلیت‌ها، یهودیان ارتدکس و سایر گروه‌ها می‌تواند به تنش‌های اجتماعی و نارضایتی عمومی منجر شود.

۳- هزینه‌های نظامی بالا: هزینه‌های بالای نظامی و امنیتی که به علت تنش‌های مداوم با همسایگان و تهدیدات امنیتی ایجاد می‌شود، می‌تواند بر بودجه عمومی تأثیر منفی بگذارد و منابع مالی را از حوزه‌های دیگر مانند آموزش و بهداشت دور کند.

۴- بازار کار غیرانعطاف‌پذیر: بازار کار رژیم صهیونیستی به دلیل قوانین سخت‌گیرانه و عدم انعطاف‌پذیری نمی‌تواند به‌سرعت به تغییرات اقتصادی پاسخ دهد. این موضوع می‌تواند مانع بهبود واقعی شرایط اقتصادی شود.

5- وابستگی به واردات: رژیم صهیونیستی به‌شدت به واردات کالاهای اساسی از جمله انرژی و مواد غذایی وابسته است. این وابستگی می‌تواند در شرایط بحران یا جنگ مشکلات جدی ایجاد کند.

۶- چالش‌های مسکن: افزایش قیمت مسکن و کمبود واحدهای مسکونی در برخی مناطق، بویژه در تل‌آویو و دیگر شهرهای بزرگ، به یکی از معضلات اصلی تبدیل شده است. این می‌تواند به نارضایتی اجتماعی و مشکلات اقتصادی برای قشر متوسط و پایین دامن زند.

7- نقص در زیرساخت‌ها: زیرساخت‌های ناکافی در برخی مناطق، بویژه در زمینه حمل‌و‌نقل و انرژی می‌تواند رشد اقتصادی را محدود کند و هزینه‌های عملیاتی را افزایش دهد.