محمد محمدی: انیمیشن «شمشیر و اندوه» اثری 90 دقیقه‌ای است که برهه‌ تاریخی بعد از شهادت امام حسن مجتبی(ع) تا ورود امام حسین(ع) به کربلا را روایت می‌کند. روایت این اثر از زاویه‌ دید یک ایرانی است که در شهر مدائن زندگی می‌کند و منجر به پیوستنش به قافله‌ امام حسین(ع) خواهد شد. مخاطب این انیمیشن نوجوان و جوان در نظر گرفته شده و در خلاصه داستان آن آمده است: «برای تحقق رویایی که‌ داری مبارزه کن...»

این انیمیشن پس از حضور موفق و کسب دیپلم افتخار بهترین انیمیشن در جشنواره فیلم فجر راهی اصفهان شد و در سی‌وششمین جشنواره فیلم کودک و نوجوان موفق به کسب جایزه ویژه در بخش بهترین دستاورد‌های فنی شد. از همین رو با عماد رحمانی، کارگردان این فیلم به گفت‌وگو نشستیم.

* آقای رحمانی! ضمن تبریک بابت کسب جایزه ویژه جشنواره فیلم کودک، لطفا پیرامون دستاورد‌های فنی فیلم «شمشیر و اندوه» بفرمایید و اینکه چه پارامترهایی باعث شد این انیمیشن موفق به دریافت این جایزه شود؟

در رابطه با فیلم انیمیشن «شمشیر و اندوه» از جنبه هنری چند نکته را باید عرض کرد که به عنوان دستاورد هنری می‌توان درباره آنها صحبت کرد؛ نخست اینکه ما در این کار به استفاده حداکثری از موضوع واقع‌گرایی در محیط‌ها اهتمام ویژه‌ای داشتیم، ما در این کار اصطلاحا با انیمیشن رئال طرف هستیم که به‌رغم وجود برخی سکانس‌های فانتزی در اکت‌ها و انیمیت‌ها، تلاش کردیم فضای کار به صورت کلی به فضای رئال و واقعیت نزدیک باشد و همین پارامتر باعث شده است جامعه هدف ما که همان نوجوانان هستند با اثر ارتباط بهتری و قابل تاملی برقرار کنند. این حس واقعیت‌گرایی در تمام ابعاد و بخش‌ها چون شبیه‌سازی‌های مو، جنس لباس‌ها، حرکت‌های صورت و... ایجاد شده است. از سمت دیگر استفاده از تکنیک‌هایی چون متاهیومن که تاکنون در ایران استفاده نشده بود، کمک کرد حداکثر واقع‌گرایی در اثر و کاراکتر‌ها به وجود آید تا مخاطب نوجوان بتواند بیشترین ارتباط را با فیلم برقرار کند. در واقع این توجه و تمرکز بر واقع‌گرایی باعث ایجاد یک فضای کاملا رئال شد و همین تاکید و حرکت ما به سوی واقعیت، «شمشیر و اندوه» را کمی به سمت ویدوگیم سوق داد و از همین رو بود که بسیاری از مخاطبان ما چه در جشنواره فیلم فجر و چه در جشنواره کودک اصفهان که با این فضاها در گیم‌ها آشنا بودند، این فیلم را پسندیدند و آن را با گیم‌های مهم مورد قیاس قرار دادند، البته این نمونه در آثار خارجی نیز مانند انیمیشن معروف اساسین‌کرین رخ داده است و این اثر هم در فضایی کاملا واقع‌گرایانه تولید شد و مورد استقبال هم قرار گرفت. 

* از جمله ویژگی‌های انیمیشن «شمشیر و اندوه» تنوع در میزانس‌ها بود، در حالی که ما هم فضای سرما و زمستانی را دیدیم و هم فضای خشک و بیابانی؛ در این باره توضیح بفرمایید.

بله! درباره تنوع میزانس‌ها و اساسا در بخش هنری این فیلم باید عرض کنم تاکنون این میزان تنوع از میزانس‌های اقلیمی و آب و هوایی در آثار ایرانی عملا و تحقیقا وجود نداشته، به گونه‌ای که اغلب و  اکثرا فضا‌های فیلم‌های انیمیشن یا ساده و کوچک هستند یا در نهایت از یک فضای اقلیمی برخوردارند اما ما در این انیمیشن فضاهای اقلیمی بسیار متنوع و زیادی را ایجاد کردیم، به گونه‌ای که امروز می‌توانم به شما بگویم «شمشیر و اندوه» با بیش از 30 لوکیشن با شرایط آب و هوایی مختلف آن هم در مدت زمانی حدود 90 دقیقه  یک اتفاق ویژه را رقم ‌زده است. ما در این فیلم فضاهای بسیار متنوع و بسیار جدی را به مخاطب ارائه کردیم و همین موضوع باعث شده فیلم در طول مدت زمان نمایش برای مخاطب جذاب و نو باقی بماند.

* با توجه به اینکه هنوز فیلم برای مخاطبان و مردم اکران نشده است، می‌توانید درباره این تنوع میزانسنی که فرمودید چند نمونه ذکر کنید؟  

در زمینه شبیه‌سازی‌ها باید عرض کنم شبیه‌سازی‌های بسیار جدی را در طول فیلم انجام دادیم؛ چه در بخش‌های بارانی و چه در بخش‌های زمستانی و برفی. حتی در موضوع پوشش‌های گیاهی و واکنش‌های شخصیت‌های اثر به نور خورشید و بارش باران و وزش بادها، باید به جرأت بگویم این حجم از ریزه‌کاری‌ها هرگز در هیچ فیلم انیمیشی رخ نداده است و عملا ما در «شمشیر و اندوه» برای نخستین‌بار آن را لحاظ کردیم. 

* طبیعتا این شیوه کار از یک پشتوانه فنی برخوردار است، به همین دلیل نیز به عنوان اثر برگزیده در جشنواره فیلم کودک اصفهان موفق به کسب جایزه شده است؛ لطفا کمی درباره این حوزه بگویید. 

بله! همانطور که عرض کردم تمام این اتفاقات در فیلم برای نخستین‌بار در کشور انجام شده و قطعا این موفقیت مرهون یک پشتوانه فنی بوده است که این خود یک دستاورد ویژه برای صنعت انیمیشن‌سازی در کشور به شمار می‌رود. استفاده از تکنیک‌هایی که برای لیگ اتفاق افتاده، برای شخصی‌سازی لیگ متاهیوم و برای انیمیت و کنترل‌های آن رخ داده، بحث پای پرن رندری که در این پروژه استفاده شده و فضاهای فنی و موشن‌کپچرهای صورت که امری بسیار سخت و حساس و وقت‌گیر است، کمک کرد از نظر فنی پروژه یک پروژه پیشرو نوآور و رو به جلو باشد. 

* از ویژگی‌های «شمشیر و اندوه» ازدیاد کاراکتر‌ها و فضاها هست؛ درباره این تعدد کاراکترها توضیح بدهید؟ 

تعداد زیاد کاراکتر‌ها و محیط‌های شلوغ هم همانطور که گفتید از ویژگی‌های این فیلم به شمار می‌رود؛ پارامتری که در اغلب انیمیشن‌های ایرانی بسیار کم رخ می‌دهد و اساسا دیده نمی‌شود  اما ما و تیم فنی‌مان در «شمشیر و اندوه» با کیفیت و حجم بسیار این مهم را انجام دادیم و با علم بر سختی پیش رو، در مرحله نگارش فیلمنامه وارد کار شدیم. همین موارد است که باعث شده امروز شاهد یک اثر کاملا  شاخص در حوزه انیمیشن ایران باشیم. به هر حال چیزی که درباره انیمیشن «شمشیر و اندوه» می‌شود گفت اینکه این نخستین تجربه ما در تولید یک فیلم انیمیشن بلند فارغ از هر کم و کاستی‌ بود.

* فیلم طی چند ماه گذشته در جشنواره‌های مختلف بین‌المللی نیز جوایز متعددی را کسب کرده، درباره حوزه بین‌الملل کار و افتخارات آن بفرمایید.

در بازار بین‌المللی، فیلم «شمشیر و اندوه» بسیار خوش درخشید. ما طی چند ماه گذشته 18 جایزه ویژه بین‌المللی از جمله بهترین انیمیشن جشنواره انایروس (Oniros) ایالات متحده آمریکا، بهترین انیمیشن جشنواره پنج قاره (FICOCC) ونزوئلا، بهترین کارگردان جوان جشنواره 5 قاره (FICOCC) ونزوئلا، بهترین انیمیشن جشنواره فیلم و آکادمی هنر جنوب (SFAAF) شیلی، دیپلم افتخار بهترین طراحی صدای جشنواره فیلم و آکادمی هنر جنوب (SFAAF) شیلی، بهترین انیمیشن جشنواره کراون وود (Crown Wood International Film Festival) هند، بهترین انیمیشن اکشن جشنواره بین‌المللی فیلم رم (Rome International Movei Awards) ایتالیا، بهترین فیلم بلند جشنواره سوکال (SoCal) آمریکا و انتخاب در جشنواره بین‌المللی فیلم‌های سرخ (The RED Movie Awards) فرانسه را کسب کردیم و در کنار این افتخارات بین‌المللی، خوشحالیم که کار در جشنواره‌های داخلی و جشنواره فیلم کودک و نوجوان اصفهان هم دیده شد. البته ما در جشنواره فیلم فجر هم حضور داشتیم که خب به هر صورت داوران کلا در دوره قبل فیلم‌های انیمیشن را ندیدند و بخش انیمیشن تنها یک دیپلم افتخار کسب کرد.

* آیا فیلم با توجه به فضای انیمیشن در اکران عمومی، تغییراتی به نسبت اکران در جشنواره فیلم فجر و کودک اصفهان خواهد داشت؟ 

با توجه به شرایطی که در جشنواره فیلم فجر برای تمامی انیمیشن‌ها رخ داد، ما این جشنواره را به‌مثابه یک فرصت فوق‌العاده برای مواجهه مخاطب با فیلم دیدیم که بر اساس آن  و نظرات و واکنش‌های که از سوی مخاطبان داشتیم، تغییرات متعددی را برای جشنواره فیلم کودک اصفهان لحاظ کردیم؛ تغییراتی چون ریتم، بازنویسی دیالوگ‌ها، لیپ سینک و صداگذاری که باعث بهتر شدن کار شد و در نهایت اینکه بازخورد‌های بسیار مثبتی را در اکران اصفهان دریافت کردیم اما نسخه اکران عمومی قطعا نسخه متفاوت از این 2 جشنواره خواهد بود، من همواره گفته‌ام مخاطبان «شمشیر و اندوه» در اکران عمومی با تجربه بسیار متفاوتی از فیلم فجر و فیلم اصفهان مواجه خواهند شد. در واقع نسخه اکران عمومی در سینما نسخه بسیار خوبی شده که بخشی از آن را در اکران فیلم در اصفهان شاهد بودیم.