گفتوگوی «وطن امروز» با مسعود شجاعیطباطبایی، دبیر مسابقه کارتون و کاریکاتور «هولوساید»
محمد محمدی: در حالی فراخوان سومین مسابقه بینالمللی کارتون، کاریکاتور و پوستر با عنوان «هولوساید» مصادف با هفتم اکتبر، سالگرد عملیات توفان الاقصی منتشر شد که این مسابقه در 2 دوره گذشته با واکنشها و عکسالعملهای متفاوتی در سطح بینالمللی همراه بود؛ ابتدا اینکه در 2 دوره برپایی این مسابقه، هنرمندان متعددی از کشورهای مختلف حاضر به شرکت در آن شدند و از همان دور نخست این مسابقه را از سطح ملی به یک رویداد بینالمللی بدل کردند و از سوی دیگر این رویداد با بازتابهای گستردهای در سطح جهان مواجه شد تا جایی که مسعود شجاعیطباطبایی به عنوان دبیر این رویداد از ورود به 22 کشور جهان منع شد. با تمام این اوصاف سومین دوره این مسابقه همزمان با سالگرد عملیات توفان الاقصی فراخوان خود را منتشر کرد و تنها با گذشت چند روز از انتشار فراخوان بیش از 10 کشور اثر به این رویداد ارسال کردند پیشبینی میشود تا پایان زمان مقررشده شاهد حضور گسترده و بیشتر نیز خواهیم بود. به این بهانه با مسعود شجاعیطباطبایی دبیر این دوره به گفتوگو نشستیم.
***
* لطفا درباره مسابقه «هولوساید» توضیح بدهید و اینکه چرا بین دوره دوم و سوم این رویداد وقفه افتاد و ضمنا چرا نام این مسابقه که در 2 دوره گذشته هولوکاست بود به هولوساید تغییر کرد؟
ببینید! این مسابقه مانند دوسالانه کاریکاتور یا دوسالانه کارتون کتاب نیست که با یک بازه زمانی و فاصله مشخص زمانی برگزار شود، بلکه ما متناسب با اتفاقاتی که میافتد این رویداد را برگزار میکنیم. این مسابقه به مثابه اعلان جنگ به رژیم صهیونیستی در حوزه جنگ نرم است، بنابراین وقتی در دوره قبل رژیم صهیونیستی با واسطههایی اقدام به انتشار طرحهای توهینآمیزی از پیامبر گرامی اسلام کرد، ما این مسابقات را در 2 دوره برگزار کردیم اما این بار قضیه متفاوت است و با موضوع غزه که شاهد یک نسلکشی بیسابقه طی یک سال اخیر هستیم مواجهیم. عنوان مسابقه را هم هر بار با نام «هولوکاست» مطرح کردیم اینها بلااستثنا ما را دچار محدودیتهای گسترده کردند. شما کافی است کلمات کارتون، کانتست و هولوکاست را در فضای مجازی جستوجو کنید، منابع خارجی در مقابل سریع واژه «denial» را به معنی نفی هولوکاست آورده و مطرح میکنند، به همین خاطر است ما برای اعلان این موضوع در سایتها و فضاهای بینالمللی و خارجی با محدودیتها روبهرو هستیم و به سرعت صفحات بسته میشود و محدودیتهای وحشتناکی در اینستاگرام، فیسبوک و توئیتر (شبکه ایکس) لحاظ میشود، بنابراین ما با کمک گرفتن از دوستان از واژه هولوساید استفاده کردیم که تلفیقی از هولوکاست و جنوساید است که هر 2 معنی نسلکشی را میدهند و این مبنای نامگذاری این مسابقه بود.
* استقبال هنرمندان از 2 دوره برگزاری چطور بود و اینکه آیا اساسا آمار میتواند مولفهای برای بیان میزان تاثیرگذاری اینگونه رویدادها باشد؟
ما دنبال ارائه آمار استقبال از 2 دوره برگزاری جشنواره نیستیم؛ موضوعی که من هم خیلی موافق آن نیستم که به این شکل باشد. شما توجه کنید اغلب نگاه ما نگاه جشنوارهای و آماری است و معیار این بوده که هر چه آمار بالاتر باشد، یعنی جشنواره خوب بوده یا برعکس. ما اصلا به دنبال آمار نبودیم، آن هم با توجه به اینکه خوشبختانه کشورهای بسیار زیادی در این رویداد شرکت کردند. شما ببینید وقتی در فضای مجازی همان 3 کلمهای را که گفتم (کارتون، هولوکاست و کانتست) را جستوجو کنید، خواهید دید که تمام سایتهای غربی و صهیونیستی که اسمهای بزرگی را یدک میکشند، در عمل دنبال این هستند که این مباحث ظلمستیزانه مطرح نشود. وقتی ما اقدام کردیم به جمعآوری اطلاعات در همین دومین دوره مسابقه هولوکاست بیش از 500 صفحه متفاوت از تایمز آفاسرائیل، جروزالم پست، نیوزویک، نیویورکر و هاآرتص و سایر رسانههای مختلف منعکس شد که این نشاندهنده قدرت ما در ارائه این مفهوم به شکل نمایشگاههای تصویری است که باعث وحشتزدگی شد. این وحشتزدگی تا جایی بود که نتانیاهو شخصا از این مسابقه به سازمان ملل شکایت و اعلام کرد هنرمندان حاضر باید تحریم شوند. از طرفی سازمان ملل نیز اعلام کرد امکان تحریم همه حاضران نیست و تنها میتواند دستاندرکاران را تحریم کند که در نهایت و خوشبختانه من به 22 کشور ممنوعالورود شدم و از این بابت خوشحالم و این نشان میدهد این مسابقه به چه میزان تاثیرگذار بوده است. اگر چه آمار بسیار خوبی در ادوار گذشته داشتیم اما همانطور که گفتم تاثیرگذاری برایمان از آماردهی مهمتر است.
* از اهداف برگزاری این مسابقات بگویید و اینکه آیا سومین دوره این رویداد تفاوتی با ۲ دوره گذشته دارد؟
در واقع یک هدف مشخص در هر ۳ دوره وجود داشته و دارد و آن به چالش کشیدن آزادی بیانی است که دنیای غرب ادعای آن را میکند؛ آزادی بیانی که در عمل فقط رویه دوگانه دارد، یعنی جنایت را نمیخواهند دیده شود و افشاگری پیرامون این جنایات را نشان نمیدهند و اگر در کنار مردم مظلوم غزه و فلسطین با یســتیم، برخورد میکنــند. شما ببـینید ما در هولوکاست بحثـــی که مطـــرح شد این بود که چرا تاوان آن را مردم فلسطین باید بدهند؟ کشوری که هزاران کیلومتر با جنگ دوم جهانی و هیتلر و اتفاقاتی که رخ داد فاصله دارد. منتها بعد از جنگ گفتند ما 6 میلیون کشته دادیم و باید یک سرزمین به ما بدهند و آمدند اینجا را اشغال کردند. ما همین موضوع را به چالش کشیدیم. بعد اعلام کردند آزادی بینهایت است تا جایی که به ادیان گرامی و حتی به پیامبر اسلام توهین کردند اما در عمل هیچ اعتقادی به آزادی بیان ندارند و کسانی را که به هولوکاست اعتراض میکنند به تجزیهطلبی متهم و به زندانهای طولانی و جرایم نقدی بالا محکوم میکنند.
این دوره فرقی که با 2 دوره گذشته دارد این است که ما عنوان کردیم هولوکاست واقعی همین جنایتی است که در غزه در حال رخ دادن است. قبل از جنایت غزه و در ۲ دوره گذشته جنایتها پیوسته نبود، مانند قتلعام صبرا و شتیلا که به صورت مقطعی انجام شده بود اما در موضوع غزه شاهدیم که یک سال است اتفاقات تلخی در حال رخ دادن است. از این رو این بار ما در عین حال که آزادی بیان ادعایی را به چالش کشیدیم، نوع برخورد دوگانه را نیز نشان دادیم. شما ملاحظه میکنید که از یک طرف آمریکا اعلام میکند ما حامی صلح هستیم اما از طرف دیگر تسلیحات کشتار جمعی را در اختیار رژیم صهیونیستی قرار میدهد و میلیاردها دلار هزینه در حمایت از رژیم صیهونیستی میکند. ما هدف اصلیمان در واقع همین است که نشان دهیم آمریکا و دولتهای غربی به صورت آشکار از جنایتهای رژیم صهیونیستی حمایت میکنند.
* در نشست خبریتان از استقبال هنرمندان از سراسر دنیا برای حضور در این مسابقه گفتید؛ دلیل این مشارکت و استقبال هنرمندان دنیا چیست؟
الحمدلله ما مسابقات متعددی را تاکنون برپا کردهایم و با توجه به اینکه چند روزی از اعلان فراخوان نمیگذرد، هنرمندانی از 10 کشور جهان اثر به مسابقه فرستادهاند و از همین ابتدا شاهد حضور پرتعداد هنرمندان هستیم، شما ببینید! 5 روز از فراخوان نگذشته که 10 کشور مشارکت کردهاند و این موضوع بسیار مهمی است. از سویی در پی این اتفاق ما توانستیم در تعامل مستمر با هنرمندان دنیا باشیم. یکی از دلایل این ارتباطات این است که هنرمندان خارجی را به صورت مستمر در معرض مسابقات مختلف قرار دادیم. به عنوان نمونه در همین آخرین دوره مسابقاتی که برگزار شد، مسابقه بایکوت رژیم صهیونیستی در بازیهای المپیک بود که 55 کشور شرکت کردند و این نشان میدهد ما از تمام توانمان در این موضوعات استفاده کرده و میکنیم.
به هر حال یکی از دلایل این است که در تمام سایتهای معتبر و خوب دنیا اطلاعات و اخبارمان ارائه میشود و دیگر اینکه ما با تک تک هنرمندان جهان ارتباط دوطرفه برقرار کردیم و این ارتباط مستمر و ادامهدار خواهد بود.
* بحث منع ورودتان به برخی کشورهای دنیا تاثیری بر برگزاری این مسابقه داشته است؟ ضمنا واکنش هنرمندان داخلی به جنایات انجام شده از سوی رژیم صهیونیستی را چگونه ارزیابی میکنید؟
ببینید! بحث این حقیر که توفیقهایی داشتم از جمله ممنوعیت ورود به تعدادی از کشورها، مانع از این نمیشود که ما در کشورهای مختلف حضور نداشته باشیم. همین هفته گذشته یک نمایشگاه انفرادی از کارهایم را با عنوان «غده سرطانی» در ترکیه و شهر آنکارا برگزار کردم که با حضور شهردار آنکارا و استقبال خوب رسانهها و مردم این کشور مواجه شد. انعکاس خبری این نمایشگاه در شبکههای تلویزیونی ترکیه و رسانههای این کشور بسیار خوب و عالی بود. به عنوان نمونه خودم با حضور در یک شبکه تلویزیونی ترکیه گفتوگویی نسبتا طولانی را داشتم که در نشریات و رسانههای ترکی بسیار انعکاس یافت و بسیاری به آن پرداختند. البته این نمایشگاه ادامهدار خواهد بود و در شهرهایی چون قونیه و استانبول نیز به نمایش درخواهد آمد. من تصور میکنم هنرمندان در حوزههای مختلف کارهای فاخر انجام دادهاند.
اساسا هنرمندی که آزاده باشد، بعید میدانم چشمها و نگاههای گریان کودکان فلسطینی را ببیند و متاثر نشود، مگر اینکه چشم روی فطرت پاکی که خدا در دل انسان نهاده ببندند. البته در فضاهای مجازی شاهد هستیم بسیاری از هنرمندان - البته من به اینها عنوان هنرمند اطلاق نمیکنم - برای اینکه تعداد دنبالکنندگانشان که واقعی هم نیستند ریزش پیدا نکند، واکنشی نشان نمیدهند و مباحث اینچنینی که باعث ناراحتی میشود. هنرمندان بزرگی در دنیا اعلام موضع کردند و حرفهایشان را به صراحت زدند مانند سوزان ساراندون، راجر واترز، خاویر باردم و بسیاری دیگر که در کنار مردم فلسطین قرار گرفتند. اساسا مگر میشود آدم این همه ظلم و جنایت را ببیند و بیتوجه باشد، بنابراین در سایر حوزهها هم اتفاقات خوبی افتاده است، مثلا در تئاتر، کوروش زارعی آثار و نمایشهای فاخری را روی صحنه برد، در شعر و ادبیات هم به همین ترتیب اما متاسفانه در سینما کمی فاصله دارد که امیدوارم شرایط مهیا شود.
* در پایان اگر موضوع و صحبتی باقی مانده است بفرمایید.
من تصور میکنم برخی مدیران فرهنگی و هنری ما هنوز با گذشت یک سال از این جنایات، این بحث به عنوان اولویت برایشان مطرح نیست و مدیران هنری ما هنوز متوجه این دغدغه بزرگ جهانی که باعث رنجش میلیاردها انسانها در دنیا شده نیستند.