چند سالی است کمبود تجهیزات تشخیصی و درمانی در کشور صدای کادر درمان و بیماران را بلند کرده است؛ معضلی که عواقب بسیاری برای سلامت جامعه دارد. یکی از جاهایی که می‌توان آثار سوء این کمبود را دید، افزایش نرخ ابتلا به سرطان سینه است، به شکلی که رتبه نخست ابتلای سرطان در کشور را به خود اختصاص داده است. از میان بیش از ۱۶ هزار نفری که سالانه در ایران به سرطان سینه مبتلا می‌شوند، ۶ تا ۷ هزار بیمار جان خود را از دست می‌دهند. البته به گفته معاون پژوهشی پژوهشکده سرطان جهاد دانشگاهی این آمارها برای ۳ سال قبل است و این یعنی ممکن است وضعیت در ۳ سال اخیر به مراتب نگران‌کننده‌تر نیز شده باشد. اینکه چرا نرخ ابتلا به این بیماری در ایران رو به افزایش است و حتی به زیر ۴۰ ساله رسیده، پرسشی است که پاسخ آن را باید در کمبود تجهیزات تشخیصی و درمانی جست‌وجو کرد.  برای تشخیص دقیق سرطان پستان، دستگاه‌هایی مانند ماموگرافی، سونوگرافی، MRI و بیوپسی از جمله ابزارهای حیاتی هستند. ماموگرافی به ‌عنوان روش استاندارد تشخیصی، با استفاده از اشعه ایکس تصاویری از بافت پستان تهیه می‌کند. MRI که تصاویر با دقت بالاتر ارائه می‌دهد،  برای بیمارانی که ریسک بالایی دارند استفاده می‌شود. همچنین سونوگرافی برای تشخیص توده‌ها و بیوپسی جهت بررسی بافت مشکوک ضروری هستند. تشخیص زودهنگام این بیماری یکی از اصلی‌ترین راه‌های مقابله با آن است اما تشخیص زودهنگام نیازمند دسترسی به مراکز درمانی مجهز است که در شهرهای بزرگ بویژه تهران متمرکز شده‌اند. اما چرا این اتفاق رخ داده است؟ هزینه‌های تأمین این تجهیزات تشخیصی و درمانی بسیار بالاست. 

به ‌عنوان مثال دستگاه ماموگرافی دیجیتال پیشرفته حدود ۲ تا ۳ میلیارد تومان و MRI بویژه با قابلیت‌های تخصصی برای تشخیص سرطان تا حدود ۱۰ میلیارد تومان هزینه دارد. از سوی دیگر، تجهیزات درمانی مانند دستگاه‌های شتاب‌دهنده خطی که برای پرتودرمانی استفاده می‌شود، بین ۵۰ تا ۷۰ میلیارد تومان قیمت دارند. این ارقام بخوبی نشان‌دهنده سنگینی هزینه‌های تأمین و نگهداری این دستگاه‌ها برای سیستم بهداشت و درمان کشور است. 

از سوی دیگر در وضعیت تحریم، تامین این تجهیزات با موانعی غیر از موانع مالی نیز روبه‌رو است. آمریکا با تحریم‌های همه‌جانبه خود عملا دسترسی بیماران ایرانی را به تجهیزات روز دنیا با دشواری بسیار همراه کرده و موانع زیادی را در مسیر تشخیص و درمان به وجود آورده است. به این ترتیب بسیاری از مراکز درمانی در کشور نیز دچار فرسودگی شده‌اند. در مرحله درمان بیماری سرطان سینه نیز دستگاه‌های پیشرفته‌ای مانند رادیوتراپی، شتاب‌دهنده‌های خطی (LINAC) برای پرتودرمانی و سیستم‌های پیشرفته جراحی و شیمی‌درمانی وجود دارند که نقشی اساسی در مهار بیماری و بهبود بیمار دارند اما دسترسی به این تجهیزات در سراسر ایران یکسان نیست و بیشتر مراکز درمانی پیشرفته در شهرهای بزرگ متمرکز شده‌اند. سفر به این شهرها برای تشخیص و درمان نیز علاوه بر افزایش هزینه‌های شخصی، روند درمان را به تأخیر می‌اندازد. با این وجود کمبود تجهیزات تشخیصی و درمانی یکی از چالش‌های جدی نظام بهداشت و درمان است که به طور خاص در سرطان سینه خود را نشان داده. با توجه به هزینه‌های سنگین خرید و نگهداری این تجهیزات، عدم توزیع عادلانه آنها در سراسر کشور باعث افزایش نابرابری‌های حوزه بهداشت و درمان شده است. به نظر می‌رسد برای تشخیص زودهنگام و کاهش مرگ‌ومیر ناشی از این بیماری لازم است سیاست‌گذاری‌های بهداشتی به سمت توسعه زیرساخت‌های درمانی و افزایش دسترسی به تجهیزات پیشرفته در شهرها و مناطق کمتر برخوردار حرکت کند. تشخیص زودهنگام و درمان بموقع سرطان پستان نه‌تنها می‌تواند زندگی افراد بسیاری را نجات دهد، بلکه هزینه‌های سنگین درمانی در مراحل پیشرفته بیماری را نیز کاهش خواهد داد.