با ورود به ماه‌های سرد سال و به دنبال آن وارونگی هوا، چتر آلودگی بر سر شهرهای بزرگ گسترده می‌شود؛ آلودگی‌ای که اغلب ناشی از دود خودروها و موتوسیکلت‌هاست. 

هر سال ساکنان کلانشهرها با چنین معضلی مواجهند و حتی قانون هوای پاک که چند سال است در حال اجراست، تاثیری در مهار این آلودگی نداشته است، آنطور که روز گذشته شهردار تهران به صراحت اعلام کرد طی سال گذشته پایتخت‌نشینان فقط 10 روز هوای پاک را تجربه کردند. 

امسال نیز گویا قرار است در بر همین  پاشنه بچرخد، چرا که طبق گزارش شرکت کنترل کیفیت هوای تهران، میانگین کیفیت هوای پایتخت روز گذشته در شرایط ناسالم برای گروه‌های حساس قرار گرفت. آلاینده شاخص طی روز گذشته «ذرات معلق کمتر از 2.5 میکرون» با میانگین ۱۰۸ بود و کیفیت هوا در شرایط ناسالم برای گروه‌های حساس اعلام شد. آمارها نیز بیانگر آن است از ابتدای سال تاکنون کیفیت هوای تهران 5 روز پاک، ۱۴۱ روز قابل قبول، ۶۰ روز ناسالم برای گروه‌های حساس و 2 روز ناسالم گزارش شده است. 

در این باره شهردار تهران با تاکید بر اینکه توسعه ناوگان عمومی از برنامه‌های مهم مدیریت شهری برای کنترل شدت مصرف سوخت در پایتخت است، اظهار کرد: سال گذشته تهران تنها ۱۰ روز هوای پاک‌ داشت و ۱۱۹ روز هوا ناسالم و مابقی روزها نیز هوا بین پاک و ناسالم بود. علیرضا زاکانی دیروز در سومین کنفرانس بین‌المللی بهینه‌سازی مصرف انرژی با اشاره به اهمیت بهینه‌سازی مصرف انرژی در تهران اظهار کرد: در شهر تهران مسیری را آغاز کردیم که در افق ۱۰ ساله یعنی تا ۱۴۱۰ برنامه‌هایی برای بهینه‌سازی مصرف انرژی تعریف شده است. 

وی با بیان اینکه باید برای زیست در تهران آرامش و سلامت را مهیا کنیم، گفت: برای تحقق این امر ۳ مسیر کاهش مصرف، تغییر خط مصرف و حرکت در جهت تولید را تعریف کرده‌ایم.  شهردار تهران با بیان اینکه در این شهر موضوعات و مشکلات زیست‌محیطی در حوزه انرژی وجود دارد، گفت: یک روی سکه آلودگی موضوع تأمین انرژی برای شهر است و روی دیگر آن بهینه‌سازی چگونه زیستن و استفاده از انرژی، به این ترتیب می‌توان ضمن حفظ آسایش شهروندان، مشکلات زیست‌محیطی را به حداقل رساند. وی با بیان اینکه توسعه زیرساخت‌های ناوگان عمومی و کاهش استفاده از خودروهای تک‌سرنشین در شهر از برنامه‌های اساسی مجموعه مدیریت شهری برای کنترل شدت مصرف سوخت است، گفت: فاصله میان وضع موجود تا وضع مطلوب، بسیار معنادار است. برای مثال در حوزه اتوبوس در سال ۱۴۰۰ تنها ۱۸۸۰ اتوبوس تحویل شد که از آن مقدار ۸۶۰ دستگاه فعال در خطوط وجود داشت.  

زاکانی با بیان اینکه این کمبودها در حوزه مترو، تاکسی و ون نیز وجود داشت، لذا تلاش کردیم با برنامه‌ریزی قدرالسهم استفاده شهروندان از حمل‌ونقل عمومی را از نصاب ۳۰ درصدی که وجود داشت، تا ۷۰ درصد افزایش دهیم، گفت: با توسعه ناوگان عمومی می‌توانیم شدت مصرف انرژی در تهران، موضوع ترافیک و موضوع آلودگی هوا را سر و سامان دهیم. حال با شروع فصل سرما و با توجه به پیش‌بینی‌های هواشناسی مبنی بر پاییز کم‌بارش، به نظر می‌رسد امسال نیز آلودگی هوا میهمان ناخوانده‌ پایتخت باشد. 

در این میان برخی کارشناسان، وسایل نقلیه را متهم اصلی می‌دانند و معتقدند ۸۸  درصد آلودگی هوای تهران مربوط به وسایل نقلیه موتوری است و با توجه به تردد ۶ میلیون موتوسیکلت در تهران بعید است تهران تا پایان سال بیش از تعداد انگشتان 2 دست هوای پاک تنفس کند. 

آلودگی هوا البته مختص پایتخت نیست و بسیاری از کلانشهرها و حتی شهرهای کوچک نیز چندسالی است به این عارضه مبتلا شده‌اند. بررسی‌ها نشان می‌دهد بعد از سکته قلبی، مغزی و تصادفات، سومین عامل مرگ ایرانی‌ها آلودگی هواست.