محمد رستم‌پور: ناو هواپیمابر آبراهام لینکلن، هواپیمای بمب‌افکن بی52، تانک مرکاوا، پهپاد آرکیو 170 و از این دست تجهیزات نظامی برای ذهن شهروند ایرانی بسیار آشناست. این تسلیحات با قدرت‌های اعجاب‌آوری که دارند، همیشه تعیین‌کننده یا تغییردهنده معادلات نظامی «معرفی» شده‌اند. در کشاکش بحران‌ها و شدت گرفتن تنش‌ها، و بویژه در شرایطی که محاسبات میدانی بازیگرها و کشورهای اردوگاه رقیب گره می‌خورد، ناگهان سر و کله یکی از این تجهیزات پیدا می‌شود. خبر، تصویر و تحلیل ورود این تجهیزات با جزئیات فراوان در رسانه‌های فارسی‌زبان منتشر می‌شود و در بسیاری اوقات، به دلیل حجم بالای تولید پیام در مدت زمان اندک، واقعیت و تصنع در هم می‌شود و اتفاقا ابهامی می‌آفریند که در نهایت، تعجب و ترس را به همراه دارد. 

در تازه‌ترین نمونه، خبر استقرار سامانه پدافندی تاد، ساخته ایالات متحده آمریکا، پس از عملیات غرورآفرین و تکان‌دهنده «وعده صادق ۲» که در کنار نابودسازی پدافندهای پیکان، فلاخن و گنبد آهنین، توانست بازدارندگی رژیم صهیونیستی را مخدوش کند، به ابزار جدیدی از تاکتیک «بازنمایی» عملیات روانی اسرائیل تبدیل شده است. در بازنمایی که مهم‌ترین رکن جنگ تصویری است و در پی دستکاری در فرآیند تحلیل موضوعات در ذهن افراد است؛ «واقعیت» آنی نیست که در میدان رخ می‌دهد، بلکه آنی است که «ادراک» می‌شود؛ چرا که تصمیم‌گیری مبتنی بر آن ادراک پذیرفته‌شده رخ می‌دهد. بازنمایی، مرز خبر و تحلیل را برمی‌دارد و برای فرد، جهانی موازی می‌سازد که در آن، پدیده‌ها بازتعریف می‌شوند.

 در این بازتعریف، بسترها، ابزارها و قابلیت‌هایی که اینترنت برای بشر آورده، در اولویت قرار دارد. اینترنت به صورت مشخص کنترل‌گری فرآیند تولید و توزیع اطلاعات را از میان برداشت و میدانی باز کرد که در آن، بایکوت و سانسور، آنچنان دشوار است که به محال تنه می‌زند. رژیم صهیونیستی تمام کوشش خود را به کار بست تا موفقیت عملیات «وعده صادق 2» را در هدف‌گیری پایگاه‌های امنیتی، نظامی و اطلاعاتی داخل سرزمین‌های اشغالی پنهان کند. بعد از شکست در این هدف، بلافاصله تاکتیک‌های دیگری از جمله انتشار خبر جعلی شهادت سردار قاآنی و در ادامه، بازداشت(!) ایشان را روانه فضای مجازی ایران کرد. وقتی جلوگیری از انتشار یک پیام ممکن نباشد، انحراف آن در دستور کار قرار می‌گیرد.

سامانه پدافندی تاد پیش از این در سال 2019 و یک بار دیگر نیز پس از 7 اکتبر سال گذشته، در سرزمین‌های اشغالی مستقر شده و بر اساس اعلام مؤسسه غیرانتفاعی «آرمز کنترل» در کشورهای استفاده شده مانند کره‌جنوبی هم موفقیت عملیاتی در آزمون‌ها نداشته است. در نتیجه می‌توان گفت تاد آنچنان که تصویر و ترسیم شده، در تغییر معادله نظامی قدرتمند و مؤثر نیست و البته جدال‌ها در کنگره آمریکا بر سر خرید یا به‌کارگیری این تجهیزات نیز چنین نشان می‌دهد. علاوه بر این، ضربه «وعده صادق۲»، سیستم‌های راداری رهگیری موشک‌های رژیم صهیونیستی را نیز هدف گرفت. روی ‌هم ‌رفته باید گفت سامانه پدافندی تاد هم مانند همه تجهیزات و فناوری‌های پیشین در اختیار رژیم صهیونی، اولا رویین‌تن نیست و ثانیا به‌تنهایی قادر نخواهد بود ضعف مفرط اسرائیل را در برابر قدرت‌ موشکی ویرانگر ایران جبران کند. 

با این همه، تاد همزمان و حتی پیش از نصب یا استقرار در سرزمین‌های اشغالی، به صورت کاملا موفقیت‌آمیز در ذهن ایرانیان آزمون شد. خبر تاد، 4 تکنیک عملیات روانی را به همراه خود آورد: «آگاهی‌بخشی کاذب»، «ایجاد ابهام»، «القای یأس» و «بزرگ‌نمایی». در تکنیک آگاهی‌بخشی کاذب، اطلاعات ارائه شده قابل استفاده نیست و بیشتر جنبه ظاهری دارد. این اطلاعات به هیچ عنوان غلط نیست اما به پیام اصلی برنمی‌گردد. هدف از آگاهی‌بخشی کاذب، ساخت یک تصویر بزرگ از یک اتفاق پرجزئیات است که صرفا برخی از آن جزئیات به کار می‌آید. ایجاد ابهام یا ابهام‌آفرینی، از جمله قالب‌های مورد استفاده رسانه‌های فارسی‌زبان بیگانه است که در آن تلاش می‌شود نوعی تشنگی یا احتیاج تصنعی ساخته شود و در هزارتوی پیچیده غبارآلودی که برپا می‌شود، القائات، ته‌نشین و تثبیت شوند. در این تکنیک عمدتاً از جملات پرسشی استفاده می‌شود و این جملات در تیتر اخبار می‌آید تا توجهات را جلب کند.

سومین تکنیک مورد استفاده در خبر راه‌اندازی تاد، القای یأس است. اعلام استفاده از اپراتور آمریکایی در اجرای این سامانه که البته با پاسخ هوشمندانه دکتر «سیدعباس عراقچی» وزیر امور خارجه روبه‌رو شد، به دنبال القای این پیام است که در شکل‌دهی سپر جدید پدافندی، ایران و جبهه مقاومت، دیگر با آمریکا روبه‌رو است. چیزی که از ابتدای جنگ هم محقق شده بود و در جدی‌ترین نمونه، ترور رهبر شهید حزب‌الله لبنان، سیدحسن نصرالله با بمب‌های سنگرشکن و جت‌های آمریکایی انجام شد. همچنان که رهبر انقلاب نیز در سخنرانی چهارم مهر 1403 به همین نکته تصریح کردند که آمریکایی‌ها از روند جنگ هم مطلع هستند و هم در آن دخالت می‌کنند. در تکنیک آخر، نصب سامانه تاد چنان برجسته شد که گویی برگ جدیدی از جنگ رو خواهد شد و نقطه عطف نبرد را رقم خواهد زد. واقعیت این است که این رسانه‌ها هستند که به مردم می‌گویند درباره چه بیندیشند و آنچه رسانه‌ها بدان توجه نمی‌کنند، احتمالا برای همیشه مسکوت می‌ماند. از این نظر است که نصب سامانه تاد، یک تغییر معمول در میدان نبرد از نظر نظامی است که اسرائیل می‌خواهد با بزرگ‌نمایی و برجسته‌سازی آن، در بازنمایی میدان نبرد تغییرات جدی ایجاد کند.