گروه اجتماعی: چند روز پیش خبری در صفحات فضای مجازی منتشر شد مبنی بر اینکه یک مادر در شهرقدس برای ثبت‌نام فرزندش و دریافت نامه لباس فرم به قیمت نیم‌بها مجبور شده است کلاس‌های مدرسه دولتی را تمیز کند. این خبر با واکنش‌های تند و گسترده‌ای از سوی مردم و مسؤولان همراه شد، به طوری که خیلی‌ها خواستار برخورد جدی وزارت آموزش‌و‌پرورش با مدیر این مدرسه شدند. در حالی که این خبر با سرعت بالا دست به دست می‌شد، اداره‌کل آموزش‌و‌پرورش شهرستان‌های استان تهران در واکنشی مبهم اعلام کرد: «بر اساس بررسی انجام‌شده آنچه تاکنون محرزشده با مطلب منتشرشده در فضای مجازی فاصله معناداری دارد؛ بی‌شک اداره کل آموزش‌و‌پرورش شهرستان‌های استان تهران، رعایت حقوق کامل دانش‌آموزان، اولیای گرامی و فرهنگیان محترم را محور تمام فعالیت‌ها، برنامه‌ها و اقدامات خود دانسته و در صورت تایید هرگونه تخلف از سوی مدیر مدرسه یا هر یک از ارکان ذی‌ربط، مطابق قوانین و مقررات با متخلفان برخورد خواهد شد». 

در این توضیح آموزش‌و‌پرورش مشخص نبود بالاخره آیا مدرسه مذکور، مرتکب این اقدام زشت و توهین‌آمیز شده است یا خیر؟! اما دیروز آموزش‌و‌پرورش شهرستان‌های استان تهران در توضیح دیگری اعلام کرد: «بر اساس بررسی‌های انجام‌شده و با عنایت به اظهارات ثبت‌شده مدیر مدرسه، اولیای دانش‌آموز و بر اساس مستندات موجود با پذیرش استعفای مدیر، ابلاغ مدیر مدرسه مذکور لغو و پرونده جهت ادامه بررسی وفق قوانین و مقررات در اختیار هیات رسیدگی به تخلفات قرار گرفت». از سویی یکی از مدیران ارشد وزارت آموزش و پرورش طی گفت‌وگویی با «وطن امروز» اخراج مدیر متخلف مدرسه‌ای را که مادر یک دانش‌آموز را به تمیز کردن مدرسه در قبال دادن فرم لباس نیم‌بهای فرزندش گمارده بود، تایید کرد. مادر این دانش‌آموز درباره تمیز کردن کلاس‌های درس گفته بود: «مدیر مدرسه دخترم را ثبت‌نام کرده بود اما برای دادن نامه دریافت لباس فرم دخترم به قیمت نیم‌بها و تکمیل ثبت‌نام به من گفت بیا کلاس‌های درس را تمیز کن و من هم با رضایت خودم با کمک سرایدار مدرسه، کلاس‌های درس را تمیز کردیم».

این اتفاق در حالی است که مدرسه علاوه بر اینکه محل آموختن علم است، کانونی برای تربیت، فرهنگ‌افزایی و آموزش زندگی اجتماعی است، از این رو مدیران و کادر آموزشی باید دارای ویژگی‌های شخصیتی و اخلاقی بالایی باشند تا آموزش و پرورش را توأمان پیش ببرند، چرا که داشتن یک جامعه آرمانی در گرو تربیت کودکان و نوجوانان امروز است.

الزام دانش‌آموزان به پوشیدن لباس فرم از سوی مدارس هر چند اقدامی در راستای یک‌دست شدن لباس و شکیل شدن آنهاست و تاثیر بسزایی از جوانب مختلف ظاهری، کاهش اختلاف طبقاتی، افزایش ادراک جمع‌گرایی و مقابله با تنوع‌طلبی دانش‌آموزان دارد ولی متاسفانه این لباس‌های فرم‌ بعضا رضایت خود دانش‌آموز و اولیای آنها را به دلیل بی‌کیفیتی، قیمت بالا و بعضا بدقواره‌ بودن جلب نکرده است.

* تقلیل سطح مشارکت والدین در امور مدرسه

در حالی ‌که والدین می‌توانند در سطوح مختلف در اداره مدارس دولتی مشارکت و همفکری داشته باشند اما در سال‌های اخیر مشارکت آنها به کمک مالی و بتازگی کمک برای نظافت مدارس به دلیل فقر یا نبود سرایدار در مدرسه محدود شده است. درخواست اخیر مدیر یک مدرسه از مادر یک دانش‌آموز برای تمیز کردن کلاس‌های درس، واکنش‌های زیادی در فضای مجازی به دنبال داشت و در نهایت منجر به برکناری او شد. ماجرا از این قرار بود که مادر یک دانش‌آموز به دلیل نداشتن توانایی مالی، از مدیر مدرسه خواسته بود برای هزینه لباس فرم تخفیف قائل شود. مدیر مدرسه در نامه‌ای خواستار ارائه لباس فرم به قیمت ارزان‌تر شد اما به جای آن از مادر دانش‌آموز خواست به سرایدار مدرسه در تمیز کردن کلاس کمک کند. در کنار درست یا غلط بودن، قانونی یا غیرقانونی بودن این اقدام مدیر مدرسه مذکور، سوالی درباره میزان سطوح مشارکت والدین در مدارس مطرح می‌شود: چرا مدیران مدارس سطح مشارکت والدین را به کمک‌های مالی و درخواست‌های ابتدایی مانند تمیز کردن کلاس‌ها تقلیل داده‌اند؟! این رویکرد به بی‌احترامی به والدینی منجر می‌شود که فرزندان خود را در مدارس دولتی عادی ثبت‌نام کرده‌اند و این تصور را در ذهن آنها ایجاد می‌کند که اگر پول تأمین هزینه‌های مدرسه را نداشته باشید، باید بیایید در مدرسه کار کنید! در حالی که مسؤولان وزارت آموزش‌و‌پرورش بویژه وزرا از خانواده‌ها درخواست می‌کنند در امور آموزشی و تربیتی فرزندان خود مشارکت فعال داشته باشند. واقعیت‌های میدانی حاکی از آن است که این مشارکت به شکل‌هایی از جمله کمک‌های مالی و فعالیت‌های محدود انجمن اولیا و مربیان محدود شده است. این انجمن‌ که باید رابط بین خواسته‌های والدین و مدیران باشد، متأسفانه به ابزاری برای جمع‌آوری کمک‌های مالی تبدیل شده‌ است. مشارکت والدین می‌تواند ابعاد گسترده‌تری داشته باشد، از جمله مشارکت در تصمیم‌گیری امور جاری مدرسه، نظارت بر مسائل مالی مدرسه، پیگیری مشکلات فنی مدرسه، تجهیز ورزشی، بهداشتی و خدماتی مدرسه، کمک در برنامه‌ریزی امور اردویی و تربیتی، همکاری در امور معاونان انضباطی، ارتقای سطح علمی دانش‌آموزان ضعیف و کمک به حل مشکلات مدرسه از طریق مهارت و توانمندی والدین، برای مثال استفاده از کمک پدر برقکار برای انجام سیم‌کشی مدرسه و.... متأسفانه بسیاری از مدیران مدارس، مشارکت والدین را به ابتدایی‌ترین سطح خود تقلیل داده و تنها بر درخواست‌های مالی و کمک به نظافت کلاس‌ها تمرکز می‌کنند. اگر چه هم اکنون بسیاری از مدارس سرایدار و خدمتگزار ندارند و مدیران از این حیث با چالش‌های بسیاری مواجهند که وضعیت نظافت مدارس بویژه سرویس‌های بهداشتی را تحت‌الشعاع قرار داده است و حتی در مواردی والدین ناچار می‌شوند برای نظافت اقدام کنند اما این سوال مطرح است: مدیران مدارس چرا از مشارکت، ابتدایی‌ترین سطح آن را می‌پذیرند. به گزارش تسنیم، هم‌اکنون بیشتر والدین دارای تحصیلات دانشگاهی و جایگاه اجتماعی هستند، بنابراین مدارس می‌توانند از توانمندی و حتی همفکری آنها برای اداره امور مدرسه و برنامه‌ریزی‌ها استفاده کنند اما در اکثر مواقع نه تنها اقدام مناسبی برای استفاده از این ظرفیت نمی‌شود، بلکه در برخی موارد مدیر مدرسه اصلی‌ترین عامل عدم مشارکت والدین محسوب می‌شود. این وضعیت سوالاتی جدی درباره مدیریت مدارس را مطرح می‌کند: چرا مدیران از پذیرش مشارکت والدین در سطوح بالاتر خودداری می‌کنند و حتی برخی والدین به دلیل ترس از تبعات احتمالی که دامنگیر فرزندشان در مدرسه خواهد شد، جرأت نقد عملکرد مدیر، معاونان و معلمان مدرسه را ندارند برای افزایش کیفیت آموزش و پرورش نیاز است والدین و مدیران در سطوح مختلف با یکدیگر همکاری کنند و زمینه‌های مشارکت‌های عمیق‌تری را فراهم آورند.