گروه فرهنگ و هنر: تئاتر از اوایل دهه 90 با رشد و گسترش مضاعفی روبه‌رو شد، به طوری که در پایان آن دهه و پیش از فراگیری کرونا به صورت میانگین در شهر تهران روزانه بیش از 120 نمایش روی صحنه می‌رفت اما در کنار این رشد که بارها از سوی دولت وقت به عنوان یکی از سیاست‌های شکوفایی تئاتر مورد تمجید قرار گرفت، مهم‌ترین چالش و معضل تئاتر کشور سر باز کرد و آن عدم اقبال مخاطبان به آثار نمایشی بود. درواقع با وجود افزایش تعداد نمایش‌ها، ثابت ماندن مخاطبان به نوعی گواه این موضوع بود که تماشاگران تئاتر بین آثار تقسیم می‌شدند.

از همین رو، با توجه به عدم تناسب نمایش‌های روی صحنه با بودجه مرکز هنرهای نمایشی، کمک‌هزینه‌ها که روزگاری می‌توانست کمک شایانی به گروه‌های نمایشی کند، عملا از بین رفت و صاحبان آثار برای بازگشت سرمایه‌شان خود دست به کار شدند که در نهایت امروز به این نقطه رسیده‌ایم که تنها راه تضمین فروش، حضور چهره‌های دنیای موسیقی و سینما در آثار نمایشی است. البته در این بین معدود گروه‌های تئاتری وجود دارند که بدون بهره بردن از چهره‌های معروف و تنها به دلیل کیفیت بالا مورد استقبال مخاطبان قرار می‌گیرند که می‌توان از آن جمله به نمایش‌هایی چون «لانچر 5» و «آن برد» اشاره کرد؛ نمایش‌هایی که محصول گروه‌های جوان و خوشفکر تئاتر است و همان‌طور که بیان شد تنها با ایده خلاق، متن خوب و بازی‌های بی‌نقص به صورت دهان به دهان بین اهالی تئاتر می‌چرخند و همواره سالن‌های‌شان مملو از مخاطب می‌شود.

نمایش «گور پلاس» به کار گردانی شهاب مهربان نیز از همین جنس آثار است؛ نمایشی که نزدیک به ۲ هفته است در سالن قشقایی مجموعه تئاترشهر هر شب با استقبال مخاطبان به صورت تکمیل ظرفیت روی صحنه می‌رود.

شهاب مهربان، کارگردان این اثر نمایشی که نویسندگی این نمایش بر عهده او و وهاب مهربان است، درباره رویکرد کمدی این نمایش به «وطن امروز» گفت: نمایش ما یک کار اجتماعی با رویکرد کمدی است. جنبه کمدی این نمایش به ‌صورت ناخودآگاه شکل گرفته است. در نمایش «گور پلاس»، مادر خانواده مخفیانه ازدواج کرده و همسر او در خانه‌اش از دنیا رفته و حالا فرزندان پیگیر ماجرا هستند. در این اثر مواجهه فرزندان با این اتفاق، فضا را به سمت کمدی می‌برد که به ‌این ‌ترتیب، قصه‌ای تلخ را که رویکردی انتقادی و اجتماعی دارد، در ژانر کمدی روایت می‌کنیم.

این کارگردان جوان در ادامه با اشاره به تجربه و سابقه کاری خود گفت: این اثر نمایشی در ادامه نمایش قبلی‌ام «بوکسور» که سال ۱۴۰۰ اجرا شد، روی صحنه می‌رود. آن نمایش قصه خانواده‌ای در دهه ۵۰ بود که درگیر پدرکشی شده بودند و نمایش «گور پلاس» در ادامه همان داستان است و ماجرای کاراکترهای آن را در فاصله‌ای 4۰ - 3۰ ساله روایت می‌کند و گویی قصه امسال و پارسال است.

وی درباره گذشته تئاتر ایران که تمرین در آن جایگاه مهمی برای بالا بودن کیفیت اثر داشت نیز گفت: زمانی برای اجرای یک نمایش ۹ ماه تمرین می‌کردیم ولی حالا چنین اتفاقی در تئاتر رخ نمی‌دهد، چون بیشتر بازیگران مشغول بازی در پروژه‌های تصویری و پلتفرم‌ها هستند و نمی‌توانند چندین ماه برای تمرین یک تئاتر وقت بگذارند و همین مساله بر کیفیت آثار نمایشی اثرگذار بوده است. البته این را باید بگویم که همه بازیگرانم با همه شلوغی‌های زندگی‌شان، کنار من ایستادند تا این اثر نمایشی آبرومند و راضی‌کننده روی صحنه برود.

مهربان درباره حضور تماشاگران در اجراهای تئاتر خود هم گفت: در پروسه تمرین، این استقبال قابل پیش‌بینی بود ولی آنچه دردناک است اینکه شرایط کلی تئاتر خوب نیست. عموما نمایش‌ها باید چهره‌های شناخته‌شده داشته باشند تا بتوان مخاطب را جذب کرد. استقبال از نمایش ما خوب بوده ولی غم‌انگیز است که تعداد عوامل برخی نمایش‌ها از تعداد تماشاگران‌شان بیشتر است.

بازیگر و کارگردان تئاتر با ابراز تأسف از وضعیت تبلیغات تئاتر افزود: دوره‌ای که ما تئاتر می‌دیدیم، شرایط متفاوت بود. چند سالن مشخص فعال بودند؛ مجموعه تئاترشهر، تماشاخانه سنگلج و تالار مولوی. سالن‌ها محدود و اجراها باکیفیت‌تر بود اما حالا با افزایش تعداد سالن‌ها و آثار نمایشی، گاه در تبلیغات و اطلاع‌رسانی تئاترها اتفاق‌هایی می‌افتد که هیچ تناسبی با تئاتر و جایگاه فرهنگی آن ندارد. به این معنا که گاهی تبلیغات تئاتر شبیه چیپس و پفک می‌شود و به ‌عنوان گروه نمایشی، به کارهایی تن می‌دهیم که برای تئاتر مناسب نیست.

وی اضافه کرد: ما به ‌جای اینکه به فکر ارتقای سطح کیفی کار خود باشیم، درگیر اینگونه مسائل شده‌ایم و چه بخواهیم  و چه نخواهیم، در این فضا قرار گرفته‌ایم. ضمن اینکه در سال‌های اخیر نوع و سلیقه تماشاگر تئاتر هم عوض‌ شده است. به ‌هر حال نمایش ما با استفاده از تبلیغات دهان به دهان روی صحنه مانده است. مهربان در پاسخ به اینکه برای ادامه کارش در تئاتر چه چشم‌اندازی مقابل خود می‌بینید، توضیح داد: متأسفانه تئاتر برای بیشتر کسانی که در این شاخه فعالیت می‌کنند، محل گذر است، چون شرایط خوبی ندارد. در همین نمایش، کمترین دستمزد را به بازیگران می‌پردازیم و از بسیاری وجوه تئاتری هم چشم‌پوشی کرده‌ایم. علیرضا توسلی‌زاده به ‌عنوان تهیه‌کننده پای‌ کار است و نگاه تجاری ندارد، در حالی ‌که همه چنین تهیه‌کننده‌ای ندارند. از همان اول می‌دانستم قرار است ضرر کنیم، چرا که با این هزینه‌ها، کار تئاتر، هیچ توجیه اقتصادی ندارد و اصولا شکل تئاتر و تولید آن عوض‌ شده است و ما بیشتر دنبال حال خوبی هستیم که با اجرای یک نمایش به دست می‌آوریم. اگر با همین وضعیت جلو برویم، تا چند سال آینده هیچ بعید نیست تئاتر تعطیل شود.