نگاهی به فیلم «چالش» که این روزها در چهلویکمین جشنواره بینالمللی فیلمکوتاه تهران در حال اکران است
گروه فرهنگ و هنر: فیلم کوتاه «چالش» تازهترین ساخته حسین جعفری است که با حضور سارا حاتمی، استعداد نوظهور این روزها که با سریال «زخم کاری» کارش را آغاز کرد، همراه است. ژانر این فیلم کوتاه، یک مساله اجتماعی و روز جامعه است که بخش زیادی از مخاطبان درگیر آن هستند. مساله شبکههای اجتماعی و بلاگری!
شبکههای اجتماعی مختلف در فضای مجازی، هر کدام شرایط و فضای مختص خود را دارند که بیشک کاربران را تحت تاثیر قرار میدهد. به عنوان مثال اینستاگرام بر پایه تصویر و ویدئو بنا شده است و به همین جهت اصل و اساس آن دیده شدن و نمایش است. کاربر اینستاگرام خواه ناخواه درگیر مساله نمایش خود میشود، حال میخواهد عکس و ویدئو شخصی باشد یا حتی متنهایی که در قالب پست و استوری منتشر میکند.
در میان کاربران عمومی، کاربران حرفهایتری نیز حضور دارند که با نام بلاگر یا اینفلوئنسر شناخته میشوند. تا قبل از گسترش شبکههای اجتماعی، «بلاگرها» وبلاگنویسهایی بودند که در وبلاگهای خود در رابطه با موضوعات مختلف حرف میزدند که عموما هم در قالب متن بود. حال اما بلاگر در ایران به کسی گفته میشود که در اینستاگرام فعالیت منظمی دارد و معمولا هم دنبالکننده زیادی دارند.
البته که در جهان معنای بلاگری و اینفلوئنسری با ایران متفاوت است. در جهان، این دسته از افراد تاثیرگذار در امور مختلف هستند و حتی از آنها برای موضوعات مختلف فرهنگی، اجتماعی و سیاسی به کارگیری میشود و نظارت بر آنها وجود دارد.
در ایران اما این فضا بدون محدودیت است و همین امر هم موجب شده است بیشتر این صفحات فاقد ارزش محتوایی باشند. بیشتر این کاربران با ولع دیده شدن و جذب فالوئر با تولید ویدئوهای صرفا سرگرمکننده و محتوای غیرتخصصی و انجام چالشها به شهرت رسیده و بعد از آن هم شروع به تبلیغات و کسب درآمدهای بعضا میلیاردی از صفحات خود میکنند.
در ایران طی سالهای اخیر شاهد رشد چشمگیر بلاگری بودهایم که در دستههای مختلفی چون سبک زندگی، بیوتی بلاگر، فودبلاگر، گیمرها، واینرها و... فعالیت میکنند.
حضور این افراد و درآمدهای کلانی که از این طریق به دست میآورند، کاربران عادی این فضا را تحت تاثیر قرار داده و کار به جایی رسیده است که هر کسی دوربینی جلوی خود بگذارد و حرف بزند تا بتواند مانند بلاگرها شود. جدا از آن، حضور بدون نظارت بلاگرها، تاثیرات فرهنگی و اجتماعی را نیز به دنبال داشته است. تا چندی پیش آمار نشان میداد بیشتر بلاگرها دهه شصتی و دهه هفتادی هستند اما امروز شاهد حضور پررنگ دهه هشتادیها و حتی دهه نودیها هم در این عرصه هستیم.
با این تعاریف، باید گفت مساله بلاگری از جمله مسائل اجتماعی روز ما است که نیازمند آسیبشناسی و تولید محتوا در قالبهای مختلف است.
تمام این مسائل دغدغه کارگردان «چالش» بوده که با تولید این فیلم کوتاه، به برخی از این مسائل گریز زده است. حسین جعفری در «چالش» نگاهی به نسل جدید و نوجوان دارد که سودای بلاگری در سر دارند و میتوانند بدون محدودیت در این فضا فعالیت داشته باشند. او قصه آناهیتا را به تصویر کشیده است که تمایل به بلاگری دارد و در موقعیتی قرار میگیرد که به خواسته خود دست پیدا کند. آنا میخواهد در یک میهمانی، چالشی را در ویدئو زنده اینستاگرام اجرا کند اما اتفاقات آن طور که میخواهد رقم نمیخورد و این آغازی بر مسیر بلاگری او میشود.
این نوجوان که واژه بلاگر روزمره را دوست ندارد و خود را «بلاگر زندگی» میداند، با یک مرگ و نمایش سوگواری، دنبالکنندگانش بالا میرود. اگر لحظات شاد او 200 یا 300 بازدید خورده است، لحظات اندوه و سوگواریاش هزاران نفر را به دنبال خود کشانده است. بدیهی است از این فرصت نهایت استفاده را میکند. او که بلاگر زندگی است، درگیر «تله زندگی» میشود اما حتی از این تله هم بهره میبرد و کار به جایی میرسد که سنگ قبر تبلیغ میکند! «چالش» از حیث موضوع و دغدغه، ارزشمند است. در کنار آن، استفاده درست از سارا حاتمی به عنوان نقش اول این فیلم، از جمله نکات مثبت فیلم به حساب میآید. شاید بعد از «زخم کاری»، «کت چرمی» و «آبی روشن»، درستترین استفاده و انتخاب از سارا حاتمی باشد که اتفاق افتاده است. حاتمی در این 24 دقیقه خود خودش است و بهدرستی در نقش نشسته است؛ شاید عمده دلیل آن هم این باشد که او خودش از نسل تازه است.
قرار گرفتن او در کنار زنان بازیگر پیشکسوت چون رابعه مدنی و حضور در میهمانی اصطلاحا مادربزرگها، تقابل نسلی را بخوبی نشان داده است و فضای بامزهای را رقم میزند تا تضاد آن با نیمه دوم فیلم، فضای فیلم را قابل درکتر کند.
نکته دیگر فیلم، فرمت تصویر است که تمامش قالب اینستاگرام است و گویی ما آن را از دریچه اینستاگرام میبینیم. نکته جالبتر اینکه تمام فیلم با دوربین موبایل ضبط شده و کیفیت آن هم قابل قبول است.
«چالش» اگرچه از حیث محتوا و فیلمنامه میتوانست پربارتر باشد اما قدم خوبی برای ورود به آسیبشناسی مساله بلاگری است که دامنگیر نسل جدید شده و از این منظر تلاش حسین جعفری و عوامل فیلم قابل ستایش است.