گروه اجتماعی: هپاتیت اغلب توسط ویروسی ایجاد می‌شود که گونه‌های مختلفی از آن وجود دارد. هپاتیت‌های

B ، A و C شایع‌ترین انواع این بیماری به شمار می‌روند و مسری هستند اما از نظر نحوه انتشار و سایر ویژگی‌ها با هم تفاوت دارند. این بیماری می‌تواند کشنده باشد و سالانه تعداد زیادی به دلیل این بیماری جان خود را از دست می‌دهند. در چنین شرایطی مردم باید با رعایت اصول بهداشتی همچنین پیشگیری زودهنگام مانع ابتلای خود به این بیماری شوند. مصرف مشروبات الکلی، تزریق خون‌های آلوده و حتی تتو کردن می‌تواند فرد را به این بیماری مرگبار دچار کند. رئیس شبکه تحقیقات بیماری‌های ویروسی کشور در این باره  با بیان اینکه تتو کردن می‌تواند هر 3 نوع هپاتیتی را که از راه خون وارد بدن می‌شود، به شخص تتو شونده انتقال دهد، می‌گوید: برخلاف تصور مردم، تتو یک عمل تهاجمی است و در آن پوست آسیب می‌بیند. پوست تا وقتی سالم باشد اجازه ورود هیچ باکتری و ویروسی را به داخل بدن نمی‌دهد. سیدمحمد جزایری می‌افزاید: وقتی تتو می‌کنید، به واسطه آسیب‌های میکروسکوپی که به پوست وارد می‌شود، سد ورود میکروب به بدن شکسته و راه نفوذ میکروب‌ها از جمله ویروس هپاتیت‌های خونی به بدن باز می‌شود، بنابراین تتو کردن می‌تواند هر ۳ نوع هپاتیتی را که از راه خون وارد بدن می‌شود به شخص تتوشونده انتقال دهد. به گفته وی، هپاتیت‌ها طیف وسیعی از بیماری هستند که به صورت التهاب در کبد خود را نشان داده و توسط عوامل متنوعی ایجاد می‌شوند. این التهاب ناشی از مواد سمی، دارو، عوامل عفونی و یکسری از بیماری‌ها است که ما به آنها بیماری‌های خودایمنی می‌گوییم. همه این عوامل می‌توانند وضعیتی را ایجاد کنند که سلول‌های کبد درگیر التهاب شوند. در این حالت پزشک به صورت آزمایشگاهی و بالینی علائمی را در بدن بیمار دنبال می‌کند که به مجموع اینها هپاتیت گفته می‌شود اما آن چیزی که بیشتر مدنظر ما است هپاتیت‌هایی است که توسط عوامل ویروسی ایجاد می‌شود. پدیده‌ای که در دنیا و در جامعه ما شایع است، هپاتیت با منشا ویروسی است. هپاتیت‌ شامل انواعی است که با ۵ حرف اول الفبای لاتین یعنی B, A, D, C و E نامگذاری شده‌اند. اساسا هپاتیت‌های ویروسی 2 نوع هستند؛ یکی ویروس‌هایی که از طریق گوارش وارد بدن می‌شوند. اینها هپاتیت‌های نوع A و E هستند که خود به خود بعد از یک دوره حاد بیماری بهبود می‌یابند. دسته دیگر هپاتیت‌هایی هستند که عامل آنها ویروس‌های خونی قلمداد می‌شود، یعنی هپاتیت‌های B، C و D.

وی در پاسخ به اینکه کدام یک از انواع هپاتیت‌های ویروسی خطرناک‌تر است؟ به ایرنا گفت: تمام انواع حاد هپاتیت‌های گوارشی معمولا بدون عارضه هستند. اینها تمایل ندارند وارد مرحله مزمن شوند. در دوره حاد، سیستم ایمنی بدن، ویروس را از بین می‌برد.

همین مساله درباره هپاتیت‌های خونی تا حدودی صدق می‌کند. یعنی در بسیاری موارد دوره حاد هپاتیت‌های ویروسی منتقله از خون، خود به خود، بهبودی به همراه دارد. البته لازم به ذکر است در همین هپاتیت‌های خونی احتمال بروز هپاتیت‌های برق‌آسا یا فولمینانت در حد یک تا ۲ درصد در بیماران در دوره حاد وجود دارد که معمولا با مرگ‌ومیر همراه است.

نکته مهمی که باید متذکر شوم تمایل این هپاتیت‌های خونی به مزمن شدن است و خطرناکی اینها می‌تواند عوارض دیررس آنها باشد. یکی از عوارض مهمی که این ۳ نوع هپاتیت دارند، نارسایی کبد است که به اسم سیروز شناخته می‌شوند می‌تواند به صورت سیروز جبران‌شده یا جبران‌نشده در بیمار اتفاق بیفتد که طبیعتا جبران‌نشده‌اش وضعیت بدتری را به همراه خواهد داشت. عارضه مهم و ناخوشایند دیگر سرطان کبد است که یکی از بدترین و خطرناک‌ترین سرطان‌هایی است که بشر گرفتار آن است.

به رغم پیشرفت‌هایی که علم در رابطه با درمان سرطان‌ها کرده است، هنوز پیش‌آگهی و مدت بقای بیمار از زمان تشخیص سرطان کبد خیلی کوتاه است. از میان انواع هپاتیت، هپاتیت B در صدر جدول شیوع و ایجاد این عوارض است. یعنی بیشتر موارد سرطان کبد و این عوارض مربوط به هپاتیت B است. با توجه به وجود درمان مناسب برای هپاتیت نوع C، در پاسخ به سوال شما نتیجه می‌گیریم هپاتیت B خطرناک‌تر از سایر انواع دیگر هپاتیت است.

وی افزود: هپاتیت با یکسری علائم بالینی غیراختصاصی و عمومی شروع می‌شود. ممکن است بی‌اشتهایی، تب، ضعف و بی‌حالی، درد عضلات و درد مفاصل باشد. در بعضی بیماران هم درد ناحیه راست بالای شکم یعنی همان محلی که کبد است، به دلیل التهاب و تورم بافت کبد دیده می‌شود. این به خاطر این است که کپسول کبد به خاطر التهاب تحت فشار قرار می‌گیرد ولی در خیلی از بیماران علائم چندانی وجود ندارد و بیمار با ضعف و بی‌حالی به پزشک مراجعه می‌کند و پس از ارائه آزمایش خون متوجه ابتلا به انواع هپاتیت می‌شود.

هپاتیت‌های A و E از طریق آب و غذا ولی هپاتیت‌های B، Cو D از طریق خون منتقل می‌شود. البته هپاتیت C و بعضا هپاتیت B از طریق روابط جنسی هم می‌تواند منتقل شود ولی در کشور ما انتقال از این روش، شایع نیست و بیشتر خاص کشورهای غربی است.

قبلا این بیماری از طریق خون‌های آلوده هم منتقل می‌شد ولی با پیشرفت غربالگری در سازمان‌های انتقال خون، دیگر این نوع انتقال مطلقا دیده نمی‌شود. در حال حاضر شایع‌ترین راه انتقال ویروس‌های خونی سرایت آنها از طریق معتادان تزریقی است، این مساله خصوصا در زندان‌ها مشاهده می‌شود. تقریبا تمام کشورهای دنیا با این مساله درگیرند.

وی در پاسخ به اینکه برای پیشگیری از هپاتیت چه کارهایی انجام شده است؟ گفت: خوشبختانه برای هپاتیت B که خطرناکترین و شایع‌ترین نوع هپاتیت است دهه‌هاست واکسن موثری ساخته شده که یکی از موفق‌ترین واکسن‌هایی است که توسط بشر کشف شده و در برنامه ایمونوزاسیون دنیا به کار رفته است، لذا با تزریق آن در کشورهایی که دارای شیوع بالایی بوده‌اند، مانند کشورهای آسیای جنوب شرقی، مناطقی از قاره آفریقا و عربستان (که به واسطه تعداد بالای حجاج با ۱۵، ۱۶ درصد شیوع هپاتیت بی‌مواجه بوده است)، این آمار شیوع به زیر ۲ درصد و بعضا نزدیک صفر رسیده است. 

کار دیگر، غربالگری خون‌های اهدایی است که در دنیا در این زمینه خوب عمل شده و کشور ایران در این رابطه در لیست موفق‌ترین‌ها در دنیاست. رعایت بهداشت جنسی هم مهم است.

شیوع هپاتیت B در ایران زیر ۲ درصد و معادل کشورهای پیشرفته غربی شده است. هپاتیت C از ابتدا شیوع خیلی بالایی مانند هپاتیت B در کشور ما نداشته و با در دسترس بودن داروهای بسیار موثر تولید داخلی این میزان به طرز قابل ملاحظه‌ای کاهش یافته است و امید می‌رود تا سال ۲۰۳۰ به حذف هپاتیت C در ایران نائل شویم.

شروین شکوهی، فلوشیب فوق تخصص بیماری‌های عفونی در بیماران پیوندی در گفت‌وگو با «وطن امروز»  به مناسبت «هفته ملی اطلاع‌رسانی هپاتیت» اظهار داشت: هپاتیت بیماری‌ای است که هر چند در کشور کنترل شده ولی به دلیل مسری بودن آن نباید نسبت به خود ایمنی و رعایت اصول بهداشتی بی‌توجه ماند. به طور مثال اکنون اغلب جوانان به تتو زدن روی پوست خود رو آورده‌اند، در حالی که چنانچه سوزن تتو آلوده باشد، بی‌شک می‌تواند این بیماری از طریق  انجام تتو منتقل شود.

وی با بیان اینکه سوزنی که تتوکاران از آن استفاده می‌کنند برای جلوگیری از انتقال بیماری‌هایی چون هپاتیت و ایدز باید یک بار مصرف باشد، افزود: حتی اگر سوزن مشترک ضد‌عفونی شود، اطمینانی به آن نیست و می‌تواند منتقل‌کننده این ویروس‌ها باشد. بنابراین نباید نسبت به این بیماری کم‌توجهی شود و جوانان و نوجوانان با نقش و نگار تتو روی پوست خود می‌توانند حامل این بیماری‌های کشنده شوند.

فلوشیب فوق تخصص بیماری‌های عفونی ادامه داد: خالکوبی، تتو با سوزن‌های مشترک، تزریق خون‌های آلوده و روابط کنترل‌نشده جنسی باعث می‌شود فرد به هپاتیت و اچ‌آی‌وی مبتلا شود، در چنین شرایطی بیمار در صورت مشاهده علائمی چون زردی پوست، بی‌حالی مداوم، خارش پوست و تغییر رنگ ادرار باید سریعا به پزشک مراجعه کند.