محمد رستم‌پور: صبح شنبه حوالی ساعت ۵، صداهای مهیبی در شرق و غرب تهران، مردم را از خواب بیدار کرد. بلافاصله ویدئوهایی از تبادل آتش میان سامانه‌های پدافندی و تحرکات ریزپرنده‌هایی در آسمان در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد و خبر حمله اسرائیل که برای مدتی بود به سوژه گفت‌وگوهای فامیلی و دوستانه و کاری تبدیل شده بود، صورت واقعی یافت. هفته پیش از واقعه، درز جزئیات حمله احتمالی اسرائیل در کانال‌های تلگرامی فارسی که تحلیل‌های مختلفی را سبب شد، نقش یک حمله فراگیر و تکان‌دهنده بر اذهان ایرانیان زد اما در عمل، صبح شنبه، در ساعات نخست، مردم به جای آنکه در خانه‌ها بمانند، به پشت‌بام‌‌ها رفتند! ویدئوهای مختلفی از عملکرد پدافندی سامانه‌های تهران از نقاط مختلف شهر منتشر شد که مشخص بود با دوربین‌ تلفن‌های همراه ضبط شده. در هیاهوی بحث از نقاط هدف و چگونگی حمله اسرائیل، این جرأت‌ورزی یا در حالت بدبینانه، این تهور و نترسی گم شد. هر رفتار و کنشی، متأثر از یک محاسبه هزینه -فایده است و اساساً همین معادله ساده به یکی از محوری‌ترین و کلیدی‌ترین منطق‌های نظام بین‌الملل تبدیل شده است. اما در سطح فردی، پرسش اصلی این است: غرش خطرناک صدای پدافند و تبادل آتش، چرا به بروز ترس و انزوا در میان مردمی که حدود ۴۰ سال است چنین صداهایی نشنیده‌اند، نینجامید؟ واقعیت این است که مجموعه‌ای از عوامل به بروز چنین واکنشی منجر شده است. 

از سویی برخی بر این باورند چنین واکنشی اصلاً تعجب ندارد و مردم سراسر ایران، از روستاها و شهرهای گوناگون به دلیل بنیادهای فرهنگی و انگاره‌های ذهنی که بیش از یک قرن است در وجود آنها تثبیت یافته، ملتی شجاع و غیورند و تمام آنچه بویژه در ۳۰ سال گذشته، در یک موج توفنده تخریب فرهنگی بر سر آنها فرود آمده، اتفاقا آنها را در خصایص مثبت مصمم‌تر و مقاوم‌تر کرده است. علاوه بر توجه به این بنیادها، نگاه به رخدادهای تاریخی که این خصایص و ویژگی‌ها را ساخته یا تثبیت کرده نیز اهمیت دارد. رهبر معظم انقلاب در دیدار اعضای کنگره ملی بزرگداشت ۲۴ هزار شهید تهران (۳ بهمن ۱۴۰۲) با توجه دادن به نقش مردم تهران در مقابله با استعمار در قرارداد رویترز، قرارداد تنباکو، مسأله مشروطیت، قرارداد وثوق‌الدوله، ۱۵ خرداد و پیروزی انقلاب اسلامی از نقش برجسته و الهام‌بخش تهران نام می‌برند و ضمن توصیه به مطالعه تهران، پایتخت را نماد بسیاری از خصوصیات ملت ایران می‌خوانند. از نظر ایشان، به ‌رغم تلاش برای تغییر هویت ملی و اسلامی و تبدیل تهران به یک شهر بدلی یا رونوشت غلطی از شهرهای اروپایی، مردم تهران در سراسر تاریخ ایران در مقابله با ظلم پیشرو بوده‌اند. در نتیجه می‌توان گفت همچنان که روزگاری پشت‌بام‌ها، محل تجمع و شعاردهی علیه رژیم پهلوی به حساب می‌آمد؛ ۴۶ سال بعد به مکانی نمادین برای به سخره گرفتن قدرت تسلیحاتی و تهدیدات نظامی رژیم صهیونی تبدیل شد و بی‌آنکه ایرانیان بخواهند، برآمده از ناخودآگاه خود، زیر بار قلدری نمی‌روند و شاخ هر مدعی زورگویی که به باطل دستور می‌دهد، می‌شکنند.