مصطفی نصری: در ارزیابی حمله اخیر اسرائیل به ایران، ضروری است از ۲ خطای تحلیلی پرهیز شود. یکی از این خطاها، بزرگ‌نمایی قدرت نظامی اسرائیل و کم‌اهمیت جلوه‌ دادن توان دفاعی و موشکی ایران است. برخی با اعتماد به ادعاهای نظامی اسرائیل، از دروغ‌پردازی‌های این رژیم چشم‌پوشی کرده و ممکن است در برابر واکنش ایران غافلگیر شوند. از سوی دیگر، برخی تحلیل‌گران صرفا بر ابعاد نظامی تمرکز می‌کنند و اهمیت ابعاد سیاسی و راهبردی این حمله را نادیده می‌گیرند. چنین نگرشی ممکن است به توصیه‌هایی مبنی بر عدم واکنش ایران منجر شود و در نهایت اسرائیل را به افزایش تنش‌ها ترغیب کند. در همین راستا، رهبر معظم انقلاب در دیدار خانواده‌های شهدای امنیت به این نکته اشاره کردند که رژیم صهیونیستی با اهداف خاصی به بزرگ‌نمایی این حمله پرداخته اما در عین حال کوچک‌انگاری آن نیز اشتباه است و نباید اهمیت آن نادیده گرفته شود. ایشان مسؤولان را به پاسخ دقیق و حساب‌شده به این اقدام ترغیب و تأکید کردند واکنش ایران باید به‌گونه‌ای باشد که دشمنان، قدرت و اراده ملت ایران را در دفاع از امنیت ملی به‌وضوح درک کنند.

* کوه موش زایید

عملیات اخیر اسرائیل به‌ جای دستاورد، نتیجه معکوس داشت. پس از واکنش موشکی ایران در عملیات «وعده صادق ۲» که با ایجاد هراس در سرزمین‌های اشغالی همراه بود، اسرائیل یک عملیات محدود را علیه ایران ترتیب داد. این حمله با وجود تهدیدات قبلی اسرائیل برای هدف‌گیری تأسیسات هسته‌ای ایران، بسیار ضعیف و ناکارآمد بود و هیچ تصویر قابل‌توجهی از حمله به اهداف استراتژیک در دست نیست. این حمله، که به ‌جای نمایش قدرت همراه با گاف‌های رسانه‌ای و تصاویر جعلی بود، نتوانست رضایت داخلی اسرائیل را جلب کند و نشان‌دهنده ضعف این رژیم در اجرای تهدیدات خود در برابر قدرت دفاعی ایران است. مقامات مختلف رژیم از جمله آویگدور لیبرمن و یائیر لاپید، به ضعف این عملیات و عدم حمله به اهداف استراتژیک ایران اعتراض کردند. اکنون اسرائیل با چالش قدرت موشکی و پهپادی ایران مواجه است و به دلیل محدودیت‌های جغرافیایی و سیاسی نمی‌تواند یک عملیات گسترده علیه ایران انجام دهد. نه‌‌تنها اهداف اسرائیل در این حمله محقق نشد، بلکه با واکنش‌های منفی داخلی در سرزمین‌های اشغالی مواجه شد و باعث افزایش بی‌اعتمادی به سیاست‌های دولت این رژیم شد.

* ما در پشت بام‌ها نمایش‌تان را دیدیم؛ خودتان از پناهگاه!

در این میان، واکنش مردم ایران نیز قابل‌توجه بود. در این حمله محدود، ایرانی‌ها به ‌جای نگرانی، به پشت‌بام‌ها رفتند و شلیک‌های پدافندی را تماشا کردند. زندگی روزمره و فعالیت‌های مالی با ثبات ادامه یافت؛ برخلاف گذشته که تنش‌ها به نوسانات ارزی و طلایی می‌انجامید. در مقابل، ساکنان سرزمین‌های اشغالی و مقامات اسرائیلی به پناهگاه‌ها رفتند. در داخل اسرائیل، این عملیات محدود انتقادهایی را بویژه از سوی آویگدور لیبرمن و یائیر لاپید به دنبال داشت، زیرا آنها این عملیات را ضعیف و فاقد هدف‌گیری استراتژیک دانستند. این تفاوت در واکنش‌ها، نشان‌دهنده افزایش اعتمادبه‌نفس ایران و تضعیف روانی اسرائیل است. این شرایط ضمن تشدید اختلافات داخلی در اسرائیل، موقعیت ایران را در معادلات منطقه‌ای تقویت و ناتوانی اسرائیل در هدف‌گیری‌های استراتژیک ایران را آشکار می‌کند.

* جعل روایت هم هنر می‌خواهد

تلاش اسرائیل برای عملیات روانی با استفاده از تصاویر جعلی، نشان‌دهنده استفاده این رژیم از تاکتیک‌های قدیمی است. رسانه‌های وابسته به اسرائیل سعی کردند این حمله محدود را موفقیت‌آمیز جلوه دهند و حتی وزیر جنگ اسرائیل، یوآو گالانت، تصاویر آتش‌سوزی تأسیسات ایرانی را که مربوط به سال ۲۰۲۱ بود، به نمایش گذاشت. شبکه العربیه عربستان نیز همراستا با اسرائیل با انتشار تصاویر جعلی، تلاش کرد برای عملیات نظامی اسرائیل دستاوردسازی کند که این اقدامات با واکنش منفی کاربران و کاهش اعتماد عمومی نسبت به رسانه‌های حامی اسرائیل روبه‌رو شد.

* غیر از حمله به بیمارستان چه توانمندی‌ای در جنگ دارید؟

عملیات «وعده صادق 2» ایران، بویژه در مقایسه با حمله محدود اسرائیل، از تأثیر روانی و رسانه‌ای بسیار بیشتری برخوردار بود. تصاویر منتشرشده از شلیک موشک‌های ایران که به اهداف اسرائیلی برخورد می‌کرد، با استقبال گسترده‌ای روبه‌رو و باعث افزایش غرور ملی ایرانیان شد اما در مقابل، تصاویر حمله اسرائیل اغلب شلیک‌های پدافندی ایران را به نمایش گذاشتند و شواهدی از حملات موثر اسرائیل به تهران ارائه ندادند. تحلیلگر سیاسی الجزیره، سعید زیاد، در همین راستا تأکید کرد که نیروی هوایی اسرائیل تاکنون نتوانسته به اهدافی جز اماکن غیرنظامی همچون پناهگاه‌های آوارگان و بیمارستان‌ها ضربه بزند. او اشاره کرد که عدم انتشار تصاویر معتبر از حمله اسرائیل به شکست رسانه‌ای و نظامی این عملیات منجر شده است.

* خطای بزرگ اسرائیل را نادیده نگیریم

حمله اخیر اسرائیل، حتی با وجود محدودیت‌های آن، نقض حاکمیت ملی ایران به شمار می‌آید و نباید دست‌کم گرفته شود. شهادت 4 تن از نیروهای ارتش در این حمله، اهمیت واکنش ایران را دوچندان می‌کند، چرا که سکوت می‌تواند زمینه‌ساز تکرار چنین تعرضاتی باشد. ایران باید هزینه‌های تجاوز به حاکمیت خود را برای اسرائیل افزایش دهد. کوچک‌انگاری این تعرض‌ها می‌تواند بازدارندگی ایران را کاهش دهد و به نوعی باعث عادی‌سازی چنین حملاتی شود.

* دست پر ایران برای پاسخ به ماجراجویی

پاسخ ایران به حمله اسرائیل باید با در نظر گرفتن چند عامل کلیدی طراحی شود، اگرچه هنوز موضع رسمی ایران در این باره اعلام نشده است. مقامات ایران پیش‌تر اعلام کرده‌اند که هرگونه اقدام اسرائیل بی‌پاسخ نخواهد ماند. گزینه‌های پاسخ شامل تغییرات احتمالی در دکترین هسته‌ای یا حمله نظامی به اهداف مشخص در سرزمین‌های اشغالی است. علاوه بر اقدام نظامی، استفاده از دیپلماسی و تلاش برای محکومیت حملات اسرائیل در مجامع بین‌المللی می‌تواند مشروعیت اقدامات ایران را افزایش دهد. دیپلماسی به ایران این امکان را می‌دهد که اسرائیل را به عنوان عامل تشدیدکننده بحران منطقه معرفی کند و از این طریق فشارهای سیاسی را افزایش دهد. ایران باید زمان و شرایط مناسب را برای پاسخ انتخاب کند تا در ایجاد ترس و هراس میان اسرائیلی‌ها موفق عمل کند. مهم است که پاسخ ایران نه شتاب‌زده و نه متأخر باشد و با اعتماد کامل به نیروهای حافظ امنیت برنامه‌ریزی شود تا قدرت بازدارندگی ایران حفظ شود؛ نیروهایی که پیش از این اثبات کرده‌اند با آگاهی و شجاعت در میدان عمل می‌کنند.

* پاسخ ایران علاوه بر ابعاد نظامی، ابعاد رسانه‌ای نیز می‌طلبد

به منظور اتخاذ واکنشی مناسب، لازم است تمام ابعاد این حمله، از جمله پیامدهای سیاسی، روانی و راهبردی آن، مورد بررسی دقیق قرار گیرد تا پاسخی هوشمندانه و مقتدرانه که نشان‌دهنده اعتماد ایران به توان دفاعی خود باشد، ارائه شود. همچنین مدیریت افکار عمومی در پاسخ ایران به این حمله از اهمیت زیادی برخوردار است. پس از وقوع حمله، رسانه‌های اسرائیلی تلاش کردند با ایجاد جنگ روانی، افکار عمومی ایران را تحت تأثیر قرار دهند، هرچند این تلاش‌ها تأثیری نداشت. انتظار می‌رود این جنگ روانی ادامه یابد و رژیم اسرائیل با استفاده از این ابزار سعی در القای تهدیدی به ابعاد گسترده‌تر داشته باشد. در کنار تعیین پاسخ مناسب به حمله، مدیریت فضای رسانه‌ای و افکار عمومی داخل نیز امری ضروری است.