گروه اجتماعی: جولان خودروهای فرسوده‌ و از رده خارج - که یک سوم خودروهای در حال تردد کشور را تشکیل می‌دهند – در خیابان‌های شهرها و جاده‌های کشور، داد پلیس راهور را درآورده است. در اظهارات رئیس پلیس راهور، بخش عمده آلودگی هوا و حتی بروز تصادفات ناشی از وجود خودروهای فرسوده‌ای است که باید از رده خارج و اسقاط شوند ولی پیچیدگی و عدم تسهیل فرآیند اسقاط این خودروها باعث شده همچنان کشور با این معضل مواجه باشد. بر اساس آمارها، نقص فنی خودروها به صورت مستقیم و غیرمستقیم روی ۵۰ درصد تصادفات تاثیرگذار است و اگر ایمنی خودروها مطلوب باشد، این تصادفات رخ نمی‌دهد.  در این باره رئیس پلیس راهور فراجا با اشاره به وضعیت نابسامان فرآیند اسقاط وسایل نقلیه فرسوده در کشور گفت: بیش از یک‌سوم خودروها در کشور فرسوده هستند. این در حالی است که آمار موتوسیکلت‌های فرسوده نیز فراتر از 90 درصد است. 

سردار سیدتیمور حسینی در گفت‌وگو با «وطن امروز» با بیان اینکه پلیس گله‌مندی زیادی درباره فرآیند اسقاط خودروهای فرسوده دارد، اظهار داشت: سال‌هاست تاکید می‌کنیم وجود خودروهای فرسوده و جولان آنها در جاده‌ها و خیابان‌ها علاوه بر ایجاد آلودگی هوا بر وقوع تصادفات تاثیر بسزایی دارد این نوع خودروها باید از رده خارج شوند ولی متاسفانه توجه چندانی به این موضوع نمی‌شود به طوری که روند اسقاط خودروهای فرسوده به دلیل فرآیند و سازوکار نامناسب از سوی دستگاه‌های ذی‌ربط به کندی انجام می‌شود. وی با بیان اینکه پلیس راهور بارها معضلات و تبعات جبران‌ناپذیر فعالیت خودروهای فرسوده را اعلام کرده است ولی توجه چندانی به این مساله مهم نمی‌شود، افزود: جلسات متعددی با مسؤولان سازمان محیط زیست، ستاد مدیریت حمل‌و‌نقل سوخت و سایر دستگاه‌ها و نهادهای دست‌اندرکار برای تسهیل اسقاط خودرو‌های فرسوده برگزار کرده‌ایم اما تاکنون اراده‌ جدی برای همراهی در این بحث به چشم ندیده‌ایم.

رئیس پلیس راهور فراجا ادامه داد: مطابق قانون، خودروهای فرسوده‌ای که عمر بالایی دارند و آلودگی ایجاد می‌کنند باید اسقاط شوند. این کار از سوی وزارت صمت انجام می‌شود که البته به دلیل پیچیدگی و فرآیند سخت آن، دارندگان خودروهای فرسوده راغب به این کار نیستند. با این وجود باید اقداماتی جدی انجام شود تا با سازوکاری درست، روشی مشخص و آسان، زمینه خروج خودروهای فرسود و اسقاط آنها فراهم شود، چرا که حتی تولیدکنندگان خودرو نیز در قبال تولید در برابر اسقاط خودروهای فرسوده خیلی جدی نیستند. 

وی خاطرنشان کرد: خروج خودروهای فرسوده بی‌تردید کمک شایانی به کاهش آلودگی هوا و وقوع تصادفات شهری و جاده‌ای می‌کند. در این ارتباط بزودی جلساتی را با نهادها و سازمان‌های مرتبط برای پیگیری جدی اسقاط خودروهای فرسوده برگزار خواهیم کرد.

* ایجاد انگیزه برای اسقاط و نوسازی خودرو

اظهارات رئیس پلیس راهور در خصوص توجه به اسقاط خودروهای فرسوده و از رده خارج در حالیست که رئیس ستاد نوسازی ناوگان و اسقاط خودروهای فرسوده گفته است مالکان خودروهای فرسوده که در طرح‌های جایگزینی خودرو شرکت کنند، به ازای تعداد گواهی‌های اسقاط، از قیمت خودروی انتخابی‌شان تخفیف دریافت می‌کنند. مهران سالاریه اظهار داشت: با توافقی که با شرکت‌های خودروساز از جمله ایران‌خودرو و سایپا شده است، کسانی که در طرح‌های جایگزینی خودرو شرکت کنند و خودروی خود را اسقاط کنند، به ازای تعداد گواهی اسقاط خودروی فرسوده خود از شرکت خودروساز برای خرید خودرو تخفیف دریافت خواهند کرد. وی با بیان اینکه ۲ نوع طرح اسقاط خودروی فرسوده وجود دارد، گفت: یکی طرح جایگزینی و دیگری طرح بدون جایگزینی است که اصطلاحا به آن «طرح نقدی» هم گفته می‌شود. سالاریه افزود: در طرح بدون جایگزینی، مراکز اسقاط، با لحاظ کردن شرایط اسقاط شامل مدل، سن، سلامت خودرو و سایر مواردی که بین خریدار و فروشنده توافق می‌شود، خودرو از مالک خریداری می‌شود. رئیس ستاد نوسازی ناوگان و اسقاط خودروهای فرسوده با بیان اینکه خودروهای فرسوده بر اساس سال تولید دسته‌بندی و مشمول دریافت گواهی اسقاط می‌شوند، گفت: خودروهایی که ۲۰ تا ۲۵ سال از زمان تولیدشان گذشته، ۳ گواهی اسقاط از آنها تولید می‌شود (هر گواهی ۳۵ میلیون تومان محاسبه می‌شود). به عبارتی ۱۰۵ میلیون تومان، ارزش خودرویی است که ۲۰ تا ۲۵ سال دارد و در طرح بدون جایگزین شرکت می‌کند، البته این منفعت ممکن است 100 درصد به مالک خودرو نرسد و رقمی حدود ۸۸ تا ۹۵ میلیون تومان به مالک خودرو پرداخت می‌شود. سالاریه افزود: در ۶ ماه نخست امسال، حدود ۱۵۰ هزار دستگاه خودرو اسقاط کردیم و تاکنون که ۷ ماه از سال می‌گذرد، بیش از ۱۸۰ هزار دستگاه خودرو در مراکز اسقاط پذیرش و از چرخه حمل‌و‌نقل خارج شده است. وی ادامه داد: در ۶ ماه نخست امسال ۱۲۹ هزار و ۸۷۸ دستگاه خودروی سواری، ۱۱۵۰ دستگاه اتوبوس، ۱۰۸۰ دستگاه مینی‌بوس، ۲۷۹ دستگاه کامیون، ۵۰۱ دستگاه کامیونت، ۸۳ دستگاه کشنده، ۱۰ هزار و ۷۴۰ دستگاه انواع وانت و ۵۶۷۸ دستگاه تاکسی اسقاط شدند که در بعضی موارد مثل تاکسی، تا حدودی جایگزینی هم انجام و نوسازی شده است. سالاریه گفت: طرح جایگزینی خودروها را تقریبا از نیمه دوم سال گذشته شروع کردیم و در ۶ ماه نخست امسال هم طرح نوسازی تاکسی‌های فرسوده ادامه پیدا کرد، از مهر امسال تاکنون حدود ۲۷ هزار متقاضی برای اسقاط و جایگزینی خودرو در طرح‌های جایگزینی ایران‌خودرو و سایپا ثبت‌نام کرده‌اند و مراحل پذیرش انجام شده و هم اکنون فرآیند نوسازی در حال انجام است. وی درباره بازه زمانی اسقاط خودرو و دریافت خودروی جایگزین هم گفت: متقاضیانی که ثبت‌نام و در قرعه‌کشی برنده شده‌اند باید خودروهای‌شان را دریافت کرده باشند، اگر دریافت نکرده باشند باید پیگیری شود. وی در گفت‌وگو با صداوسیما افزود: بعد از ابلاغ آیین‌نامه اجرایی ماده ۱۰ قانون ساماندهی صنعت خودرو، جذابیتی در بخش‌های خصوصی برای مالکان خودروهای فرسوده به وجود آمد، به عبارتی، به وسیله این آیین‌نامه، دولت به مراکز اسقاط اعلام کرد خودروی فرسوده متقاضیان را با بالاترین رقم خریداری کنند تا انگیزه‌ای برای اسقاط و نوسازی ایجاد شود.