رضا رحمتی*: سیاست‌های آلمان در ماه‌ها و روزهای گذشته پرمناقشه بوده است. سیاست‌های آلمان در قبال مسائل فلسطین به مساله مورد مناقشه‌ای تبدیل شده است. این سیاست‌ها سروصدای بسیاری از نهادهای حقوقی و بشردوستانه را نیز درآورده است. سیاست‌های خصمانه آلمان نسبت به ایران بعد از تجاوز اسرائیل به ایران نیز بسیار تامل‌برانگیز بوده است. اولاف شولتس، صدراعظم آلمان در واکنش به اقدام تجاوزکارانه رژیم صهیونیستی علیه ایران در بامداد شنبه گفت «اسرائیل به ما اطلاع داد تاسیسات نظامی ایران را به صورت دقیق و هدفمند مورد هدف قرار داده است». وی همچنین مدعی شد «پیام ما به ایران این است که واکنش تشدیدکننده باید متوقف شود تا راه حل‌های مسالمت‌آمیز ارائه شود». 

چند روز پیش از آن نیز شولتس پیش از اجلاس شورای همکاری خلیج‌فارس - اتحادیه اروپایی، صحبت از «حمایت از اسرائیل» کرده و اضافه کرده بود «مشخص است زمانی که ما درباره حمایت از اسرائیل سخن می‌گوییم بدان معناست که ما به طور دائم با تامین تسلیحات مورد نیاز تل‌آویو، از توانمندی دفاعی این رژیم اطمینان حاصل می‌کنیم». همچنین وزیر خارجه آلمان «آنالنا بربوک» چند روز قبل از آن، در اظهاراتی در پارلمان این کشور به دفاع از اقدامات رژیم صهیونیستی علیه مردم فلسطین در نوار غزه و همچنین حمایت کشورش از رژیم اشغالگر پرداخته و گفته بود «دفاع از خود، تنها به معنی حمله به «تروریست‌ها» نیست، بلکه شامل نابودی آنها می‌شود» و درباره حماس گفته بود «من به صراحت مشخص کرده‌ام که ما دست برنمی‌داریم. من به صراحت به سازمان ملل گفتم مکان‌های غیرنظامی نیز به دلیل سوءاستفاده حماس از آنها جایگاه محافظت‌شده‌شان را از دست می‌دهند».

* آلمان یکی از فروشندگان اصلی سلاح به اسرائیل

اظهارات آلمانی‌ها در کنار فروش سلاح به اسرائیل بوده است. در همین باره صدراعظم آلمان با دفاع از حمایت‌های کشورش از اقدامات صهیونیست‌ها علیه فلسطینیان اعلام کرده است «برلین به ارائه تسلیحات به نیروهای اسرائیلی ادامه خواهد داد». بر اساس داده‌های وزارت خارجه آلمان، «آلمان از آگوست ۲۰۲۴، مبلغ ۹۴ میلیون یورو (۱۰۱ میلیون دلار) صادرات تسلیحات به اسرائیل را تصویب کرده است». 

این در حالی است که مرکز اروپا برای قانون اساسی و حقوق بشر (ECCHR) اعلام کرده است بر اساس یک دادخواست «سلاح‌های آلمانی به آسیب غیرنظامیان در غزه کمک می‌کند». انتقادات نسبت به آلمان نیز نتوانسته در رویه آلمان‌ها تردیدی به وجود آورد، به نحوی که شولتس هم اندکی پیش از آغاز نشست سران اتحادیه اروپایی در بیانیه دولتی خود در پارلمان آلمان در موضعی جانبدارانه از اسرائیل  مجدداً تأکید کرد «اسرائیل می‌تواند به همبستگی آلمان - اکنون و آینده - تکیه کند». وی مدعی شد همبستگی همیشه به این معناست که اسرائیل قادر به - به توصیف وی - دفاع از خود در برابر حملات جنبش مقاومت حماس است. شولتس درباره صادرات بحث‌برانگیز تسلیحاتی آلمان به رژیم صهیونیستی افزود «این تحویل وجود دارد و در آینده نیز تحویل بیشتری وجود خواهد داشت». آلمان دومین صادرکننده سلاح به اسرائیل است و همین موضوع سبب ایجاد انتقادات بسیار زیادی به آلمان در این باره شده است. 

* آلمان‌ها در مقابل آلمان

حمایت‌های بی‌دریغ آلمان از اسرائیل در عرصه سیاسی نیز وجود داشته است، به نحوی که دولت چپ - لیبرال آلمان، در کنار اتریش و فرانسه به رسمیت شناختن دولت مستقل فلسطین را که برخی کشورهای اروپایی آن را قبول کرده‌اند، رد کردند. این در حالی است که نزدیک به 40 درصد آلمان‌ها اظهار داشته‌اند طرفدار به رسمیت شناختن فلسطین به عنوان یک کشور مستقل هستند و نزدیک به 51 درصد آنها اظهار داشته‌اند از تحریم‌های اقتصادی اتحادیه اروپایی علیه اسرائیل به دلیل حمله نظامی این رژیم به رفح، جایی که 1.4 میلیون نفر از افراد غیرنظامی فلسطینی در آن پناه گرفته‌اند، حمایت می‌کنند.

* آلمان به دنبال فرار از سرخوردگی شکست اوکراین

آلمان به عنوان اصلی‌ترین کشور اتحادیه اروپایی، به سبب جایگاه خود در این قاره، یکی از حامیان اصلی اوکراین در برابر روسیه نیز هست. شکست سیاست‌های اروپا در برابر روسیه، سبب شده است آلمان یکی از بازندگان اصلی منازعه روسیه - اوکراین باشد. پشتیبانی آلمان در حالی از اوکراین انجام شده که اوکراین از نظر توانمندی نظامی، کشوری ورشکسته و ناتوان بوده است. سیاست عاریه‌ای اوکراین سبب شده این کشور نسبت به توانمندی نظامی کی‌یف بدبین باشد و همین موضوع را می‌توان دلیل حمایت آلمان از اسرائیل قلمداد کرد که نیروهای مسلح قدرتمند - به نسبت گروه حماس - داشته است. شاید به همین دلیل است که بعد از حمله اسرائیل به غزه، آلمان‌ها نخستین کسانی بودند که (فون درلاین از جانب اتحادیه اروپایی و آنالنا بربوک از جانب آلمان) به اسرائیل شتافتند تا اعلام کنند اتحادیه اروپایی و آلمان «بدون هیچ محدودیتی» از اسرائیل حمایت خواهند کرد. اینکه صنعت تسلیحات آلمان به عنوان دومین تامین‌کننده تسلیحات اسرائیل پس از ایالات متحده از سود بی‌سابقه‌ای برخوردار است، قطعا نقش مهمی ایفا می‌کند.

* آلمان؛ رونوشتی از چهره جنگ دوم جهانی

سیاست آلمان در برابر مسلمانان، درست شبیه سیاست اسرائیل در برابر آنهاست. به نظر می‌رسد آلمان‌ها درست در ادامه فعالیت‌های اشتباه خود در جنگ دوم جهانی درباره یهودیان قرار دارند، اینکه درست همان تحلیلی را دارند که سربازان اسرائیلی در مواجهه با فلسطینیان دارند، موضوعی است که نشان می‌دهد آلمان‌ها علاقه شدیدی به نگاه غیرسیاسی و ایدئولوژیک سربازان اسرائیلی دارند، اگرچه در جنگ دوم جهانی نسبت به یهودیان اما در اینجا نسبت به مسلمانان. 

* آلمان، ناموفق‌ترین دیپلماسی جهان

موضوع دیگر این است که آلمان هرگز در هیچ جنگی در یک و نیم قرن گذشته به پیروزی نرسیده است. آلمان سنت طولانی جنایت جنگی و نسل‌کشی دارد، برخلاف این موفقیت! اما هیچ پیروزی‌ای در دیپلماسی هم نداشته است. به رغم شهرت بسیار به قدرت نظامی، از سال 1871 تاکنون در هیچ جنگی پیروز نشده است. ۲ جنگ جهانی با شکست و تسلیم مطلق آلمان به پایان رسید، در حالی که در هیچ‌یک از این 2 جنگ هم دیپلماسی سبب پایان جنگ نبوده و تسلیم شدن علت پایان جنگ بوده است. آلمان هنوز هم در ادامه شکست دیپلماسی به سر می‌برد، از یک طرف نظام اجتماعی داخلی را نسبت به نسل‌کشی اسرائیل سرکوب می‌کند و از سوی دیگر به کاربست گزینه دیپلماسی برای پایان این نسل‌کشی متوسل نمی‌شود. 

* «آلمان» بدترین برند آلمان

سیاست‌های آلمان را نباید در یک بازه زمانی یک ساله مورد ارزیابی قرار داد، آلمان را باید در 100 سال گذشته دید. از پایان جنگ دوم جهانی، آلمان همواره مورد اتهام اخلاقی بوده است؛ این اتهام که آلمان درک درستی نسبت به مناسبات بشری نداشته است. حالا بعد از 80 سال از جنگ دوم جهانی، آلمان باز هم نتوانست نسبت به نام و اعتبار آلمان با حساسیت برخورد کند و اصطلاحا «ریبرندینگ (Rebranding)» کند. به نحوی که «آلمان» تبدیل به «بدترین برند» برای آلمان شده است. به تعبیر رضا نصری، کارشناس حقوق بین‌الملل «مردم آلمان ۵۰ سال زحمت کشیدند تا نام «آلمان» را از نسل‌کشی‌ای که هیتلر مرتکب شد جدا کنند اما در عرض تنها یک سال، آنالنا بربوک دوباره آن را با نسل‌کشی‌ای که نتانیاهو انجام داد مرتبط کرد». با این ذهنیت که با حمایت از اسرائیل، می‌توانند چهره گذشته خود (هولوکاست) را ترمیم کنند و برند خود را بازسازی کنند، آلمان‌ها آلمان را تبدیل به یک کشور نامطمئن نسبت به بشریت کرده‌اند. باید دید آیا آلمان کماکان می‌خواهد این برند مخرب نسبت به بشریت را ادامه دهد یا رهبران آلمان از جمله بدترین وزیر خارجه آلمان در بدترین وضعیت تاریخی بشر برخلاف «کریدور سیاست»، می‌توانند در کنار بشریت هم قرار بگیرند.  

عضو هیات علمی دانشگاه بوعلی سینا *