مالیات به عنوان یکی از ارکان اصلی تأمین منابع مالی دولت، نقشی حیاتی در توسعه و پیشرفت کشور ایفا می‌کند. در سال‌های اخیر، رویکرد جدیدی در مشخص کردن محل هزینه‌کرد مالیات مؤدیان و جلب مشارکت مردم در نظام مالیاتی به‌ کار گرفته شده است که هدف آن افزایش رضایت از پرداخت مالیات و بهبود تمکین مالیاتی است. این تغییر رویکرد نه‌تنها به شفافیت در توزیع منابع مالیاتی کمک می‌کند، بلکه به تخصیص بهینه این منابع به پروژه‌های توسعه‌ای و افزایش اعتماد عمومی نیز منجر می‌شود.

* نشان‌دار کردن مالیات؛ گامی به سوی عدالت

یکی از ابتکارات مؤثر در این زمینه، پروژه نشان‌دار کردن مالیات است که بر تمرکززدایی و تخصیص عادلانه منابع تأکید دارد. این پروژه توانسته است بیش از ۱۲ هزار میلیارد تومان منابع مالی را به ۱۹۱۵ پروژه مختلف تخصیص دهد. این پروژه‌ها شامل تأمین مالی کامل ۱۳۲۳ طرح در بخش‌های حیاتی همچون حمل‌ونقل، زیرساخت، بهداشت و درمان، آموزش‌و‌پرورش و آبرسانی است.

تحقیقات نشان می‌دهد توزیع ۹۰ درصد ظرفیت مالیاتی استان تهران میان ۱۶ استان محروم کشور نتایج قابل توجهی به همراه داشته است. این اقدام نه‌تنها به تکمیل پروژه‌های زیرساختی در این مناطق کمک کرده، بلکه به افزایش عدالت اجتماعی و توسعه متوازن نیز منجر شده است. با این کار، مسیر کاهش تمرکز جمعیت و سرمایه در پایتخت هموارتر شده است.

* تأثیرات ملموس بر زندگی مردم

نتایج این طرح به وضوح در پیشرفت فیزیکی پروژه‌ها نمایان شده است؛ پروژه‌هایی که با چالش‌های مالی مواجه بودند، اکنون به سرانجام رسیده‌اند و تأثیرات مثبت آنها در زندگی روزمره مردم در سال جاری به وضوح احساس می‌شود. این تغییرات نه تنها بر کیفیت زندگی ساکنان مناطق محروم تأثیر گذاشته، بلکه به ایجاد امید و انگیزه برای بهبود شرایط اجتماعی و اقتصادی در کل کشور کمک کرده است.

با توجه به اهمیت مالیات در توسعه پایدار کشور، ادامه این رویکرد و تلاش‌ها برای افزایش شفافیت و عدالت در تخصیص منابع، می‌تواند به بهبود وضعیت اقتصادی و اجتماعی کشور منجر شود.

* یک گام مؤثر در راستای ایجاد شفافیت مالیاتی

جعفر پورکبگانی، نماینده مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با «وطن امروز» درباره طرح نشان‌دار کردن مالیات‌ها اظهار داشت: این اقدام می‌تواند به عنوان یک گام مؤثر در جهت شفافیت مالیاتی محسوب شود. وی تأکید کرد: پیش از اجرای هرگونه طرح جدید، باید زیرساخت‌های لازم فراهم شود تا هم مردم و هم دولت بتوانند از مزایای این شفافیت بهره‌مند شوند.

پورکبگانی گفت: «متولیان امور مالیاتی باید تلاش کنند شفافیت مالیاتی به سطحی برسد که هیچ ابهامی در رابطه با محل هزینه‌کرد مالیات‌ها باقی نماند». این شفافیت می‌تواند اعتماد عمومی را افزایش دهد و مردم را به پرداخت مالیات تشویق کند.

وی در ادامه توضیح داد: پرداخت مالیات با نشانه‌گذاری این امکان را برای مالیات‌دهندگان فراهم می‌آورد که بدانند مالیات‌های‌شان دقیقا در چه پروژه‌هایی هزینه می‌شود. این امر می‌تواند به توزیع متوازن منابع در سطح کشور کمک کند. به عنوان مثال، در برخی مناطق نیاز به سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های آب وجود دارد، در حالی که مناطق دیگر به توسعه جاده‌ها و شبکه برق نیاز دارند.

* اهمیت ایجاد انگیزه در پرداخت مالیات

پورکبگانی بر ضرورت ایجاد انگیزه در افراد برای پرداخت مالیات تأکید کرد و افزود: «یکی از عوامل مهم در موفقیت این طرح، ایجاد میل و رغبت در مالیات‌دهندگان است». اگر مالیات‌دهندگان مطلع شوند مالیات‌های‌شان چگونه و در کجا مصرف می‌شود، احتمال بیشتری وجود دارد که به پرداخت مالیات تشویق شوند، بویژه زمانی که مردم ببینند مالیات‌های‌شان در پروژه‌های مرتبط با منطقه‌شان هزینه می‌شود، تمایل به مشارکت در پرداخت مالیات افزایش خواهد یافت.

وی همچنین به چالش‌های احتمالی این طرح اشاره کرد و گفت: «نگرانی‌هایی وجود دارد که این طرح ممکن است در برخی مناطق محروم به دلیل کمبود سرمایه‌گذاران و افراد توانمند، کمتر موفق شود». برخی استان‌های محروم ممکن است افرادی نداشته باشند که بتوانند مالیات‌های بزرگ‌تری بپردازند، بنابراین باید تدابیری اتخاذ شود تا توازن بین مناطق محروم و مناطق توسعه‌یافته حفظ شود و این طرح به عقب‌افتادگی مناطق محروم منجر نشود.

پورکبگانی خاطرنشان کرد در اجرای هر طرح جدیدی چالش‌هایی وجود خواهد داشت و طرح نشان‌دار کردن مالیات‌ها نیز از این قاعده مستثنا نیست. وی بر اهمیت آمادگی برای رفع چالش‌ها و ارزیابی مداوم تأکید کرد و گفت: «اگر این طرح بخوبی اجرا شود، می‌تواند به شکل چشم‌گیری به کاهش فرارهای مالیاتی کمک کند و منابع مالی بیشتری را برای توسعه مناطق محروم فراهم آورد».

عضو کمیسیون اجتماعی مجلس در پایان به نقش مردم در اجرای این طرح اشاره کرد و افزود: «در کنار دولت و نهادهای مسؤول، مردم هم باید در اجرای این طرح نقش داشته باشند». اگر مردم احساس کنند مالیات‌های‌شان در جهت بهبود زندگی‌شان استفاده می‌شود و شفافیت در نظام مالیاتی افزایش یافته است، تمایل بیشتری به پرداخت مالیات نشان خواهند داد. به همین دلیل، باید تمام تلاش خود را برای آگاهی‌بخشی و شفاف‌سازی در این زمینه به کار گیریم.

وی در پایان گفت: اگر این طرح بدرستی پیاده‌سازی شود، می‌تواند به عنوان ابزاری کارآمد در جهت توسعه پایدار و عدالت اجتماعی در کشور عمل کند.