گروه بین‌الملل: شصتمین انتخابات ریاست‌جمهوری ایالات متحده که هر دو طرف رقیب به نوعی آن را سرنوشت‌سازترین انتخابات آمریکایی برشمرده‌اند، بامداد دیروز به وقت تهران آغاز شد.  در حالی که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور پیشین و نامزد جمهوری‌خواه همانند دوره قبل صریحا مدعی شده این مهم‌ترین انتخابات تاریخ آمریکاست، کاملا هریس، رقیب دموکرات او و مافوقش جو بایدن، رئیس‌جمهور ایالات متحده نیز متقابلا با اعلام اینکه انتخاب مجدد ترامپ برای این کشور یک فاجعه غیرقابل جبران خواهد بود، بر اهمیت حیاتی این دوره صحه گذاشته‌اند. 

از طرفی، رقابت شانه به شانه ۲ طرف در نظرسنجی‌ها و سپس صندوق‌ها بویژه در 7 ایالت کلیدی چرخشی - که در سال‌های اخیر سابقه رای دادن به هر دو طرف دموکرات و جمهوری‌خواه را داشته‌اند - نشانه حساسیت هر چه بیشتر این دوره است، بویژه که آمریکایی‌ها با حضور بیش از 80 میلیون نفری در رای‌گیری‌های زودهنگام حضوری یا پستی، رکوردی عجیب برپا ساختند تا بر این حساسیت صحه بگذارند. این در حالی است که کل آرای ۲ نامزد رقیب در انتخابات ۴ سال پیش که از مشارکت 66.6 درصدی برخوردار شد، حدود 156 میلیون رای بود. به عبارت دیگر بیش از 51 درصد شرکت‌کنندگان انتخابات ریاست‌جمهوری 2020 امسال قبل از گشایش رسمی صندوق‌ها، رای خود را در باجه‌های رای‌گیری موقت یا به صندوق‌های پست انداختند. در این انتخابات علاوه بر انتخاب رئیس‌جمهور ۴ سال آتی و معاون او در کاخ سفید، همه 435 کرسی خانه نمایندگان یعنی مجلس پایین‌دستی صدونوزدهمین کنگره قانون‌گذاری ایالات متحده و 34 کرسی از 100 کرسی سنا (مجلس بالادستی کنگره) نیز به رای گذاشته شد. همچنین رای‌گیری برای انتخاب 13 فرماندار ایالتی و منطقه‌ای و چندین پارلمان و شورای ایالتی و محلی نیز در همین روز انجام شد. برگه‌های رای اختصاصا برای هر حوزه رای‌گیری و متناسب با انتخابات مختلفی که در تاریخ مزبور در آن شهر و ایالت برگزار می‌شود، چاپ می‌شود. مثلا دیروز مردم شهرهای ایالت واشنگتن در شمال غربی آمریکا، در انتخابات سراسری ریاست‌جمهوری، خانه نمایندگان و سنا و به علاوه انتخابات فرمانداری ایالت و شوراهای محلی شرکت کردند. همه گزینه‌های این انتخابات در هر شهر یا حوزه رای‌گیری، روی یک برگه رای درج شده بود و طراحی و چاپ منحصر به فرد خود را داشت. در این میان دلیل آنکه دونالد ترامپ و کاملا هریس همانند تقریبا تمام ادوار پیشین انتخابات ریاست‌جمهوری، رقبای اصلی محسوب می‌شوند این است که احزاب متبوع این ۲ یعنی جمهوری‌خواه و دموکرات، طی ۲ قرن تقریبا تمام ساختار سیاسی شهرها و ایالات را به انحصار خود درآورده‌اند و احزاب کوچک و مستقل را حذف کرده یا کاملا به حاشیه رانده‌اند. البته این به این معنی نیست که ترامپ و هریس، تنها نامزدهای انتخابات ریاست‌جمهوری 2024 ایالات متحده بودند.

5 نامزد دیگر حزبی یا مستقل نیز حضور داشتند اما هیچ‌یک از آنها توانایی رقابت در همه صندوق‌های همه ایالات را در مقابل 2 نامزد مشهور نداشتند. چیس الیور (حزب لیبرال)، جیل استین (حزب سبز)، کلودیا دلاکروز (حزب سوسیالیسم و لیبریشن)، رندال تری (حزب قانون اساسی) و کورنل وست (نامزد مستقل)، 5 نامزد تقریبا نامرئی دموکراسی تسخیرشده آمریکایی بودند که ساختاری کاملا سرمایه‌داری‌محور و اصطلاحا «همه یا هیچ» دارد.

علاوه بر اینها رابرت کندی، برادرزاده رئیس‌جمهور مقتول آمریکا نیز تا چندی در این انتخابات به عنوان نامزد مستقل منتقد دولت فعالیت کرد. او که به طور سنتی عضو حزب دموکرات بود، در نهایت از بغض بایدن و هریس، به کارزار جمهوری‌خواهان پیوست و در نهایت به نفع ترامپ کنار کشید. نام هیچ‌یک از 5 نامزد غیراصلی انتخابات در بیشتر از چند حوزه یا ایالت روی برگه‌های رای درج نشده بود و به همین دلیل آنها عملا امکان رقابت با ترامپ یا هریس را نداشتند. برخلاف آنچه در خارج از آمریکا تصور می‌شود، انتخاب رئیس‌جمهور به صورت مستقیم انجام نمی‌شود و رایی که مردم آمریکا به صندوق‌ها می‌ریزند تازه مرحله اول انتخابات است. به عبارت دیگر مردم گزینه مورد نظر خود برای ریاست‌جمهوری را روی برگه رای علامت می‌زنند، در حالی که قانون اساسی آمریکا اعتباری برای رای آنها قائل نیست، بلکه مردم فقط با این کار  نامزد خود را به گزینشگران ایالتی معرفی می‌کنند تا آنها در مرحله نهایی از روند طولانی انتخابات ریاست‌جمهوری وارد عمل ‌شوند. 

هر ایالت آمریکا بسته به جمعیت، اهمیت و تاریخچه خود تعداد مشخصی گزینشگر دارد که بر اساس قانون اساسی آمریکا تصمیم می‌گیرند تمام‌شان به نامزد کدام حزب رای بدهند. با این تصمیم یک نامزد در هر ایالت، تمام آرا را برده یا می‌بازد!

 مجموع رای همه گزینشگران ایالتی در قالب 538 عضو مجمع گزینندگان (الکترال کالج)، رئیس‌جمهور آینده را مشخص می‌کند. 

هر چند در موارد بسیار نادر اما این امکان وجود دارد که رای‌دهندگان در برگه‌ اخذ رای به نامزدی رای بدهند ولی گزینشگران منتخب آنها شخص دیگری را رئیس‌جمهور کنند که در این صورت به آنها گزیننده پیمان‌شکن یا بی‌وفا می‌گویند. با این حال از آنجا که این گزینشگران از طریق مکانیزم کنگره (پارلمان) ایالتی برگزیده می‌شوند، به طور معمول اغلب آنان به حزبی مرتبط هستند که اکثریت کرسی‌های کنگره محلی را در اختیار داشته باشد که این به معنای ثبات چند دهه‌ای در گرایش حزبی ترکیب گزینندگان هر ایالت است. از طرف دیگر در دهه‌های اخیر مرسوم نبوده این گزینندگان در مقابل رای اکثریت مردم در هر ایالت بایستند. با این حال این پدیده که نامزدی در مجموع کل آرای ایالات متحده، با رای مستقیم مردمی کمتر اما به واسطه آرای بیشتر مجمع گزینندگان انتخاب شود، تاکنون 5 بار در سال‌های ۱۸۲۴، ۱۸۷۶، ۱۸۸۸، ۲۰۰۰ و ۲۰۱۶ میلادی تکرار شده است، از جمله در دوره‌ای که ترامپ به ریاست‌جمهوری رسید.

او سال ۲۰۱۶ با آنکه حدود ۳ میلیون رای مردمی کمتر از رقیب دموکراتش هیلاری کلینتون داشت اما با کسب بیشینه آرای گزینندگان پیروز شد.

* چه کسی زودتر اعلام پیروزی می‌کند؟

اولین صندوق انتخابات ریاست‌‌جمهوری 2024  آمریکا به طور نمادین ساعت 8:30 صبح سه‌شنبه به وقت تهران یعنی در نخستین دقیقه بامداد سه‌شنبه به وقت ساحل شرقی آمریکا (EST) گشوده شد.(عکس2) 

بنا به رسمی که از سال 1960 وجود دارد، این صندوق که یک جعبه کوچک چوبی است، در دهکده کوچک دیکسویل ناچ در ایالت نیوهمشایر در شمال شرق آمریکا در ساحل اقیانوس اطلس شمالی بلافاصله پس از نیمه‌شب سه‌شنبه گشوده شد و مجموعا ۶ نفر رای خود را ریختند. 4 جمهوری‌خواه و 2 رأی‌دهنده بی‌طرف که نام‌شان را روی برگه ننوشتند.  جالب اینکه نتیجه آرای رسمی این صندوق که بلافاصله در ساعت 00:07 دقیقه بامداد سه‌شنبه به وقت شرق آمریکا اعلام شد، 3-3 برای هر دو طرف بود. اینکه در این دهکده کوچک با تعداد جمهوری‌خواهان بیشتر، رای هریس با ترامپ برابر شده یکی از تناقض‌های رایج در سراسر ایالات متحده را عیان می‌کند اما عجیب‌تر اینکه در سال‌های  2016 و 2020 آنها تقریبا به طور مطلق به کلینتون و بایدن رای داده بودند. رای‌گیری در شهرهای بزرگ‌تر شرق آمریکا از 5 صبح سه‌شنبه به وقت محلی آغاز شد و ساعت 19 به وقت محلی (2.5 صبح چهارشنبه به وقت تهران) نیز صندوق‌ها بسته شدند. 

رقابت شانه‌به‌شانه در بسیاری از ایالت‌ها می‌تواند به این معنا باشد که انتظار برای اعلام رسمی برنده بیشتر طول می‌کشد.  

پیروزی نزدیک هر طرف در هر ایالت می‌تواند به معنای بازشماری آرا باشد. به عنوان مثال، در ایالت نوسانی و کلیدی پنسیلوانیا، اگر بین آرای برنده و بازنده نیم درصد اختلاف وجود داشته باشد، بازشماری لازم است. سال 2020 این حاشیه کمی بیش از 1.1 درصد بود. اگرچه به طور معمول، نتایج کلی معمولا تا ظهر روز بعد از انتخابات مشخص می‌شود، با این حال انتظار می‌رود در نخستین ساعات بامداد چهارشنبه، هر یک از طرفین اعلام پیشتازی یا حتی پیروزی کند. البته در این دوره بعید نیست اعلام نتایج نهایی تا روز جمعه به طول انجامد. 

* بختک شورش

بختک شورش ۶ ژانویه 2021 همچنان بر سر انتخابات ۵ نوامبر 2024 آمریکاست. دیروز همزمان با برگزاری مرحله اصلی انتخابات ریاست‌‌جمهوری در واشنگتن، پایتخت آمریکا و بسیاری از شهرهای بزرگ در ایالات مختلف، وضعیت امنیتی اضطراری برای مقابله با ناآرامی‌های احتمالی، بویژه آنچه «شورش ترامپیست‌ها» خوانده می‌شود، برقرار بود.  علاوه بر غیرقابل پیش‌بینی  بودن رفتار دونالد ترامپ و حامیان او که خود را قربانی تقلب دوره قبل انتخابات می‌دانند، شانه‌به‌شانه بودن این انتخابات نفسگیر بر التهاب و حساسیت آن افزوده است. آخرین نظرسنجی معتبر که درست روز قبل از آغاز انتخابات سه‌شنبه انجام شد، نشان داد 2 طرف در 7 ایالت کلیدی چرخشی که آرای نهایی آنها قابل پیش‌بینی  نیست، آرایی کاملا نزدیک به هم دارند. بر اساس نظرسنجی مشترک نیویورک‌تایمز و کالج سیه‌نا، آنها در 7 ایالت رقابتی و نوسانی، در رقابت تنگاتنگی با یکدیگر قرار دارند. بر این اساس کاملا هریس با اختلاف بسیار اندکی در ایالت‌های نوادا، کارولینای شمالی و ویسکانسین پیشتاز بود و دونالد ترامپ نیز تنها در ایالت آریزونا جلوتر. در ایالت‌های میشیگان، جورجیا و پنسیلوانیا رقابت همچنان بین 2 نامزد برابر بود. از آنجا که این نظرسنجی توسط بزرگ‌ترین گروه رسانه‌ای حامی دموکرات‌ها انجام شده بود، تنگاتنگ بودن رقابت بیشتر آشکار شد.  دیروز گارد ملی ایالات متحده در واشنگتن پایتخت و  19 ایالت فعال شد یا به حالت آماده‌باش درآمد تا به برقراری امنیت و حفظ صلح پس از انتخابات کمک کند.(عکس۱) 

اداره پلیس آریزونا برای مقابله با خشونت‌های احتمالی طرفداران ترامپ، افسران خود را در بالاترین سطح آمادگی قرار داده است و حصارهای فلزی امنیتی دور یک مرکز رای‌گیری در جنوب فونیکس کشیده شده است، جایی که جرقه اعتراضات پس از انتخابات 2020 و تهدید مقامات انتخاباتی، از آنجا‌ زده شد. در نوادا نیز حصارهای امنیتی دور یک مرکز رای‌گیری کشیده شده است.