دونالد ترامپ با شکست کاملا هریس، پس از 4 سال بار دیگر به عنوان رئیس جمهور آمریکا انتخاب شد
جمهوریخواهان با کسب اکثریت در سنا و خانه نمایندگان، قدرت را به طور کامل از چنگ دموکراتها درآوردند
گروه بینالملل: دونالد ترامپ با پیروزی در انتخابات ریاستجمهوری 2024 آمریکا، تبدیل به دومین فرد در تاریخ این کشور شد که در ۲ دوره غیرمتوالی، به کاخ سفید راه پیدا میکند. تاجر 78 ساله نیویورکی همچنین تبدیل به تنها سیاستمدار آمریکایی شد که ۲ بار از رسیدن زنان به ریاستجمهوری جلوگیری کرده است. با توجه به اینکه ترامپ نمیتواند یک دوره دیگر در انتخابات ریاست جمهوری شرکت کند، شاهد سومین دولت تک دورهای در واشنگتن خواهیم بود که خود یکی از شاخصههای بیثباتیهای سیاسی در آمریکاست.
او در شصتمین انتخابات ریاستجمهوری ایالات متحده که شامگاه سهشنبه به پایان رسید، دستکم 277 رای مجمع گزینشگران را در مقابل تنها 224 رای رقیبش کاملا هریس، معاون رئیسجمهور کسب کرد تا دولت بایدن را به نخستین دولت تکدورهای دموکراتها پس از 44 سال - پس از دولت جیمی کارتر - تبدیل کند. وی همچنین با عنوان قبلی چهلوپنجمین رئیسجمهور ایالات متحده به چهلوهفتمین رئیسجمهور این کشور نیز تبدیل شد. همانطور که پیشبینی میشد، ترامپ دیروز پیش از اعلام رسمی نتایج انتخابات ریاستجمهوری اعلان پیروزی کرد. این در حالی است که او تنها چند ساعت جلوتر مدعی بروز تقلب در روند رایگیری در بعضی ایالتها شده بود! در مقابل هریس و ستاد انتخاباتی دموکراتها، در سراسر روز چهارشنبه میدان را به کلی خالی کرده و از هر گونه اظهار نظر درباره نتایج انتخابات پرهیز کردند. ترامپ اما ساعت ۲ بامداد چهارشنبه به وقت ساحل شرقی ایالات متحده، به همراه خانوادهاش در شهر وست پالم بیچ ایالت فلوریدا برای صدها نفر از هوادارانش سخنرانی کرد و با اشاره به سوءقصد علیه خود گفت: «خدا جان مرا نجات داد تا به کشورم خدمت کنم!» او از دوران طلایی آمریکا دم زد و با کنایه به سوءمدیریت دوران 4 ساله بایدن ادامه داد: «ما مسیر کشور را تغییر خواهیم داد و ویژه بودن را به آمریکا بازمیگردانیم. باید دوباره مرزها را بست تا مهاجران به صورت قانونی به آمریکا وارد شوند». سیاستمدار جمهوریخواه پیروزی خود را بینظیر عنوان کرد و مدعی شد شرایط کشور را به سرعت تغییر خواهد داد. وی روز پنجم نوامبر را به عنوان روزی که مردم آمریکا دوباره زمام امور را به دست گرفتند معرفی کرد. وی برای آنکه انتقام خود از بایدن - رقیب دموکراتش که معتقد بود در سال 2020 با تقلب به ریاستجمهوری رسیده - را کامل کند، از مسلمانان، اعراب، کارگران، سیاهپوستان و اسپانیولیزبانهای آمریکا که به او رای دادند تشکر کرد و گفت: «در 4 سال نخست ریاستجمهوری من هیچ جنگی نداشتیم و تنها داعش را شکست دادیم. در این دوره نیز جنگی نخواهیم داشت». ترامپ سپس به پیروزی همهجانبه و کمسابقه حزب جمهوریخواه در انتخابات موازی کنگره و فرمانداریها پرداخت. او پیروزی توأمان همحزبیهایش در کسب اکثریت کرسیهای مجلس سنا را باورنکردنی خواند. سپس با تمجید از مایک جانسون، رئیس جمهوریخواه خانه نمایندگان، پیشبینی کرد آنها اکثریت را در دیگر رکن کنگره نیز حفظ کنند.
* آمار انتخابات باورنکردنی
تا عصر دیروز بر اساس شمارش 87 درصد آرای انتخابات ریاستجمهوری 2024 آمریکا، 71.3 میلیون نفر (51 درصد آرا) به ترامپ و 66.5 میلیون نفر (47.5 درصد) به هریس رای داده بودند. این به معنی مشارکت بیش از 137 میلیون نفری در انتخابات بود.
برتری ترامپ بر هریس با دستکم 277 رای از کل 538 رای مجمع گزینشی (الکترال کالج) به دست آمد. این پیروزی به لطف یک پدیده کمنظیر جامعهشناسی حاصل شد که در آن همه ایالتهای مرکزی آمریکا به طور پیوسته سرخ شدند - به نامزد جمهوریخواه رای دادند - و تقریبا تمام ایالتهای ساحلی آبی شدند - به نامزد دموکراتها رای دادند - تا شکاف میان بدنه اصلی ایالات متحده و حاشیههایش آشکار شود. از سویی آخرین شمارش آرای انتخابات روز سهشنبه برای همه 435 کرسی خانه نمایندگان نشان میدهد جمهوریخواهان ۲۰۰ و دموکراتها ۱۸۱ کرسی را تصاحب کردهاند. اکثریت مجلس پاییندستی کنگره با حزبی است که ۲۱۸ کرسی یا بیشتر را به دست آورد. جمهوریخواهان همچنین با ۵۱ کرسی، اکثریت سنا (مجلس بالادستی کنگره) را پس از ۲ دوره به دست آوردند در حالی که با شمارش آرای ایالات مونتانا، ویسکانسین، میشیگان، پنسیلوانیا و نوادا ممکن است کرسیهای بیشتری نیز به دست آورند.
* پیروزی نمایندگان زن مسلمان کنگره
ایلهان عمر و رشیده طلیب، نامزدهای حزب دموکرات و نخستین نمایندگان مسلمان زن کنگره، با پیروزی در انتخابات روز سهشنبه توانستند کرسی خود را حفظ کنند. خانم طلیب که عنوان نخستین نماینده زن فلسطینیتبار کنگره را نیز یدک میکشد برای چهارمین دوره به عنوان نماینده ایالت میشیگان در خانه نمایندگان انتخاب شد. پیروزی این زن فلسطینیتبار به دلیل حمایت جامعه بزرگ رایدهندگان عرب ساکن شهر دیربورن میشیگان است. ایلهان عمر نیز که عضو یک خانواده سومالیاییتبار پناهنده به آمریکا و نخستین زن محجبه دستگاه قانونگذاری این کشور شناخته میشود، توانست کرسی خود در خانه نمایندگان از ایالت مینهسوتا را برای سومین دور حفظ کند.
هر دو آنها منتقدان صریح حمایتهای نظامی آمریکا از رژیم صهیونیستی در جنگ غزه هستند و در مقابل رقبای جمهوریخواه مورد حمایت لابی اسرائیلی آیپک پیروز شدند.
طلیب و عمر هر ۲ از اعضای یک بلوک غیررسمی قانونگذاران ترقیخواه دموکرات مشهور به جوخه هستند که الکساندریا اوکازیوکورتز، عضو مشهور دیگر آن است.
* ورود نخستین ایرانیتبار به کنگره
اولین سیاستمدار کاملا ایرانیتبار به کنگره آمریکا راه یافت. یاسمن انصاری، نامزد حزب دموکرات در انتخابات سهشنبه گذشته با کسب اکثریت آرا از آریزونا عضو خانه نمایندگان، مجلس پاییندستی کنگره شد. وی 73.3 درصد آرای حوزه سوم این ایالت را که دموکراتها در آن دست بالاتر را دارند به خود اختصاص داد. خانم انصاری با 32 سال جوانترین نماینده زن کنگره نیز محسوب میشود. وی که فارغالتحصیل دانشگاه استنفورد سانفرانسیسکو است سابقه کار در سازمان ملل متحد را نیز داراست. پدر و مادر انصاری هر دو مهاجران ایرانی بوده و در جوانی به آمریکا مهاجرت کردند. پیش از او، استفانی بیس در سال 2021 وارد کنگره آمریکا شده بود که مادرش آمریکایی و پدرش دورگه ایرانی - پاکستانی بود. از دلایل اصلی ورود انصاری به کنگره میتوان به رابطه نزدیک با هیاترئیسه حزب دموکرات در ایالتی دموکراتخیز، فعالیت در حوزه محیط زیست و البته رابطه خوب با لابی اسرائیلی آیپک اشاره کرد، چرا که او مورد حمایت فراکسیون DMFI (اکثریت دموکرات برای اسرائیل) بوده که سیاستهای حمایتی از رژیم صهیونیستی در حزب دموکرات را تبلیغ میکند.
* شکست دموکراتها و پدیده غزه
کارشناسان بر این باورند روگردانی اکثر رایدهندگان آمریکایی از دولت لیبرال که بایدن، هریس و اوباما نماد آن بودند، از ماهها پیش آغاز شده بود. بخش مهمی از این نارضایتیها را میتوان به پدیده کاملا جدید «غزه» در جامعه آمریکا مرتبط دانست؛ پدیدهای که طی یک سال اخیر بر اثر پوشش رسانهای لحظه به لحظه جنایات رژیم صهیونیستی علیه مردم مظلوم فلسطین توأم با بیعملی ظاهری و حمایت باطنی دولت بایدن از اسرائیل در ذهن بسیاری از آمریکاییها بویژه نسل جدید شکل گرفت و باعث خشم و بدبینی آنها نسبت به شعارهای تبلیغاتی دموکراتها شد.
* هشدار پلیس درباره تظاهرات خشونتآمیز
پلیس فدرال ایالات متحده از نخستین ساعات روز چهارشنبه درباره احتمال تظاهرات علیه نتایج انتخابات و همچنین تظاهرات ضداسرائیلی در این کشور هشدار داد.
***
نگرانی آشکار ناتو و اتحادیه اروپایی
رهبران 4 کشور اروپایی پیشرو سازمان ناتو در پیامهای تبریک خود به ترامپ، رویکردهایی متفاوت اتخاذ کردند، با این حال دبیرکل جدید این سازمان نظامی نتوانست نگرانی خود را از روی کار آمدن رئیسجمهوری در کاخ سفید که صریحا به دنبال قطع حمایت از پیمان آتلانتیک شمالی است پنهان کند. امانوئل مکرون، رئیسجمهور فرانسه و جورجا ملونی، نخستوزیر ایتالیا گرمترین پیامها را برای نامزد جمهوریخواه پیروز در انتخابات آمریکا فرستادند و کییر استارمر، نخستوزیر انگلیس و اولاف شولتس همتای آلمانیاش، تلاش کردند اختلافات عمیقشان با ترامپ در پیامهای تبریکشان منعکس نشود. با این حال مارک روته هلندی، دبیرکل جدید ناتو در پیام تبریک خود در صفحه ایکس به ترامپ یادآوری کرد: «دوسوم متحدان اکنون حداقل ۲ درصد تولید ناخالص داخلی خود را صرف دفاع میکنند. ما باید به این تلاشها برای حفظ صلح و رفاه در سراسر آمریکای شمالی و اروپا ادامه دهیم... . متحدان ناتو به ایالات متحده کمک کردند تا منافع خود را ارتقا بخشد و امنیت ملی خود را تضمین کند... ولی این ائتلاف با تعداد فزایندهای از چالشهای جهانی مواجه است». اورسولا فوندرلاین، رئیس آلمانی کمیسیون اروپا نیز در پیامی خواستار همکاری اضطراری بروکسل و واشنگتن بر اساس «دستورکار مستحکم فرااقیانوسی» شد. رادوسلاو سیکورسکی، نخستوزیر لهستان هم گفت: «به طور مداوم با مقامهای ارشد ستاد دونالد ترامپ در تماس هستم. اروپا باید فورا مسؤولیت بیشتری در زمینه امنیت خود برعهده بگیرد». در مقابل ویکتور اوربان، نخستوزیر مجارستان، عضو ناراضی اتحادیه اروپایی، از پیروزی ترامپ تحت عنوان بزرگترین بازگشت در تاریخ سیاست آمریکا استقبال کرد.
***
واکنش سرد روسیه و چین به انتخاب ترامپ
کرملین واکنشی بسیار سردتر از آنچه پیشبینی میشد به پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات ریاستجمهوری آمریکا نشان داد. دیمیتری پسکوف، سخنگوی ریاستجمهوری فدراسیون روسیه دیروز اعلام کرد بهرغم به قدرت بازگشتن ترامپ، آمریکا همچنان کشوری غیردوست است و بهطور مستقیم و غیرمستقیم در جنگ علیه روسیه دخالت دارد. وی با رد حدس و گمان درباره سیاست آینده ترامپ در کاخ سفید اعتراف کرد رابطه واشنگتن با مسکو از این بدتر نمیتواند باشد و تاکید کرد: «پوتین بارها بر آمادگی خود برای گفتوگو تاکید کرده اما واشنگتن اکنون ساز مخالف میزند». مهمترین بخش صحبتهای سخنگوی کرملین اما در واکنش به ادعای ترامپ مبنی بر توانایی وی برای پایان دادن به جنگ اوکراین بود. پسکوف گفت: «بحران اوکراین را نمیتوان یکشبه پایان داد ولی آمریکا که تاکنون به آتش جنگ اوکراین میافزود، میتواند به پایان آن کمک کند». از طرف دیگر، بیانیه وزارت خارجه روسیه تبدیل به یک اعلامیه ضدآمریکایی شد. در این بیانیه نهتنها اعلام شده مسکو درباره پیروزی ترامپ دچار هیچ توهمی نیست، بلکه حتی پیشاپیش خطمشی دولت آینده آمریکا، «ضدروسی» خوانده شده است. وزارت خارجه روسیه، روی کار آمدن ترامپ در کاخ سفید را نمایانگر نارضایتی آمریکاییها از نتایج عملکرد دولت بایدن و برنامه انتخاباتی حزب دموکرات عنوان و پیشبینی کرده است بازگشت ترامپ موجب افزایش تنشهای داخلی در ایالات متحده شود!
واکنش چینیها به پیروزی ترامپ از این هم سردتر بود. مائو نینگ، سخنگوی وزارت خارجه چین دیروز تلویحا نتیجه انتخابات آمریکا بر روابط ۲ کشور را بیتاثیر خواند. وی همچنین با اشاره به رزمایش دریایی اخیر فیلیپین، آمریکا و سایر کشورها، حاکمیت پکن را بر جزایر دریای جنوبی چین و مناطق مجاور آن یادآوری و دفاع کشورش از منافع خود را گوشزد کرد.