گروه فرهنگ و هنر: نظریه‌پردازان و نمایشنامه‌نویسان بسیار مشهوری در زمینه‌ کمدی قلم زده‌اند و نمایشگران بسیاری نیز به اجرا در این زمینه وسیع پرداخته‌اند. در هر جای دنیا نیز وجود طنز در هنر نمایش به گونه‌ای متفاوت بوده و معمولا در دوره‌های مختلف تاریخی کاربرد‌ها و اشکال گونه‌گونی پیدا کرده ‌است. از نمونه‌های مشهور نمایش طنز در ایران می‌توان به نمایش «تخت‌ حوضی» اشاره ‌کرد.

«در گذشته در میان حیاط خانه‌های بزرگ ایرانی، حوضی بود که کاربردهای فراوانی داشت. از آن جمله در زمان جشن‌ها و میهمانی‌ها، ساکنان خانه روی آن تخته بزرگی می‌گذاشتند و شکلی همانند صحنه نمایش به آن می‌دادند تا عده‌ای بازیگر روی آن تخته به اجرای نمایش و البته از نوع کمدی بپردازند. با توجه به وجود شخصیت کمدی و قدیمی «سیاه» در ایران، این نمایش‌ها به یکی از نام‌های عمومی «سیاه‌بازی» یا «تخت‌حوضی» یا «روحوضی» معروف شدند اما رفته رفته با توجه ویژه به نمایش‌های غربی از دوران پهلوی، این گونه نمایشی رو به زوال رفت تا با پیروزی انقلاب اسلامی و ساماندهی هنرهای نمایشی از جمله احیای نمایش‌های سنتی و آیینی در کشور باز شاهد اینگونه نمایش‌ها در کشور بودیم؛ رویه‌ای که متاسفانه در طول 4 دهه گذشته از فراز و فرود‌های متعددی برخوردار بود تا امروز که بسیاری از گروه‌های نمایشی توجه و تمرکزشان به اجرای متون غربی و کلاسیک شده است اما در این میان نمایش «هاگیرواگیر» که این روزها در قدیمی‌ترین سالن فعال تئاتری کشور روی صحنه رفته یکی از گونه‌های قدیمی با عنوان نمایش تخت‌حوضی است که فرصتی را برای علاقه‌مندان و دوستداران این هنر ریشه‌دار فراهم کرده است. به همین منظور گفت‌وگویی را با فاطمیا سرلک، بازیگر این نمایش انجام دادیم.

«هاگیرواگیر» نوشته سهیل ملکی با کارگردانی مریم باقری، کمدی ایرانی به شیوه نمایش‌های تخت‌حوضی با حضور سیاه است که به داستان زندگی خانواده‌ای اشاره دارد. «موچول میرزا» و «گنجعلی میرزا»، 2 پسر «عصمت خون جیگر» به صورت ناخواسته ناصرالدین شاه قاجار را تا دم مرگ می‌برند و به همین دلیل شاه دستور می‌دهد دستگیر و مجازات شوند. در این میان مادر و اعضای دیگر خانواده در جست‌وجوی راهی برای نجات جان عزیزان‌شان هستند.

فاطمیا سرلک، در نقش عصمت خون جگر، مادر این 2 پسر در نمایش «هاگیرواگیر» به ایفای نقش می‌پردازد و به همین بهانه با او گفت‌وگویی داشتیم که در ادامه می‌خوانید. 

این هنرمند درباره نقش خود می‌گوید: عصمت خون جگر، مادری مهربان و دلسوز است که بچه‌هایش جگر او را با ندانم‌کاری‌های‌شان خون کرده‌اند و در واقع این اسم به همین دلیل برای این شخصیت انتخاب شده است. 

وی ادامه می‌دهد: او زنی است پرقدرت است که در نبود همسرش برای پسرانش هم مادر بوده و هم پدر و همه‌جوره از آنها حمایت کرده و اکنون نیز که در مخمصه افتاده‌اند، همه تلاش خود را برای نجات آنها انجام می‌دهد تا از آسیب و قهر سلطان صاحبقران، ناصرالدین شاه قاجار در امان باشند. 

بازیگر نمایش «هاگیرواگیر» می‌افزاید: در روند شخصیت‌پردازی این کاراکتر به قدرتمندی عصمت و اینکه مدام باید در خا‌نه‌ای پر از جنگ و جدل حرف خود را به کرسی بنشاند، توجه داشتم. در واقع این شخصیت باید بتواند بدرستی امور خانه و اتفاقاتی را که در آن رخ می‌دهد مدیریت کند. این موضوع باعث می‌شود تا روند رسیدن به منشأ برای من بسیار لذت‌بخش و چا‌لش‌برانگیز باشد. او با انبوهی از مسائل و مشکلاتی که فرزندان و دربار برایش  به وجود آورده‌اند باید همچنان محکم و استوار باشد و حل مساله کند تا فرزندانش مرتکب خطاهای بیشتری نشوند.

سرلک با اشاره به شیوه اجرای نمایش «هاگیرواگیر» می‌گوید: به گمان من نمایش ایرانی با توجه به آنکه اساس و خمیرمایه‌اش از برقراری ارتباط هنرمند با جامعه و نقد و انتقاد او به طرزی طنازانه و هنرمندانه شکل گرفته است، مختص به زمان و نسل خاصی نخواهد بود و می‌تواند نسل جدید را هم با خود همراه کند. 

وی ادامه می‌دهد: ذات نمایش ایرانی بر ارتباط دوطرفه جامعه و هنرمند استوار و پایدار است و این موضوع در تمام روند اجرا، چه در شوخی و کنایه‌هایش و چه در دیالوگ‌های اثر بروز داده می‌شود. بر این اساس این گونه نمایشی می‌تواند نگاه و نظر نسل جوان را نیز به خود معطوف کند.

بازیگر نقش عصمت خون جیگر بیان می‌کند: نمایش «هاگیرواگیر» اثری بسیار ساده و دلنشین است. لذت تماشای یک خانواده ساده‌دل با تمام امیدها و آرزوهای‌شان که تمام آنچه برای خود می‌خواهند به شاه و حکومت وابسته است و در آخر این آمال و آرزوها نقش بر آب می‎شود اما با این وجود باز خانواده دور هم جمع شده و می‌فهمند فقط و فقط خودشان را دارند و نباید دل به دیگری ببندند. 

وی با اشاره به اهمیت و ضرورت پرداختن به هنر تئاتر مطرح می‌کند: هنر تئاتر را باید به جایگاه اصلی‌اش بازگرداند و تنهایش نگذاشت. تئاتر یک ضرورت است. تئاتر نان است و فرهنگ‌ساز. تئاتر می‌تواند بسیاری از دغدغه‌ها و مشکلات را به زبان هنر بیان کرده و حتی به موشکافی و طرح پیشنهاد برای حل آن بپردازد. 

این بازیگر می‌افزاید: به نظر من تئاتر باید به جامعه تفکر تزریق کند. اگر تماشاگر با دیدن یک اثر نمایشی، تفکر را از آن نگیرد، صرفا به جنبه نمایشی و سرگرم‌کننده کار توجه خواهد کرد و به این شکل ما شاهد نزول کیفی آثار روی صحنه خواهیم بود. 

فاطمیا سرلک در پایان می‌گوید: من هر آنچه از تئاتر به دست آوردم، پرورشی که در صدا، جسم، روح و روانم ایجاد شده، همه به سال‌های قبل بازمی‌گردد، چرا که از همان ابتدا و شورع فعالیت تمام وجود و انرژی‌ام را برای تئاتر گذاشتم اما متاسفانه در حال حاضر شرایط اینطور نیست. تئاتر ماهیت دیگری پیدا کرده است،‌ تمرین‌ها سرعت گرفته و اجراها هم در چشم به‌هم‌زدنی تمام می‌شود. این موضوع باعث تاسف است و قطعا باید برای جلوگیری از پیشرفت این نوع نگاه راه‌حلی جدی مدنظر داشت. 

نمایش «هاگیرواگیر» با بازی داوود داداشی (پیشکسوت سیاه‌بازی)، علی عطایی‌حور، سامان کرمی، مرجان آقانوری، آرام نیک‌بین، محمدعادل غلامی و یاسمن عطااللهی تا بیست‌وسوم آبان، ساعت 20:30 در تماشاخانه سنگلج میزبان تماشاگران و علاقه‌مندان به نمایش‌های ایرانی است.