گروه اجتماعی: با گسترش زندگی شهرنشینی و به دنبال آن تغییر رژیم غذایی یعنی رو آوردن به فست‌فودهای چرب و پرنمک به جای غذاهای سالم خانگی و در کنار آن کم‌تحرکی و در نتیجه چاقی، متاسفانه زمینه ابتلای صدها هزار نفر در سال به بیماری خطرناک دیابت در کشور فراهم شده است؛ بیماری مرگباری که هر سال باعث فوت، کوری و قطع عضو هزاران نفر می‌شود. اگرچه یکی از عوامل ابتلا به این بیماری ژنتیک است ولی همان‌طور که گفته شد عواملی چون پرخوری و کم‌توجهی به ورزش، همچنین تغییر ذائقه غذایی و استفاده از غذاهای حاضری به جای خانگی باعث شده شیوع آن در کشور بیش از استانداردهای جهانی شود، به طوری که معاون وزیر بهداشت اعلام کرده است ۷ میلیون و ۵۰۰ نفر در کشور دیابت دارند که ۳۱ درصد بیماری‌شان کنترل شده است و 4 میلیون و ۸۰۰ هزار نفر نیز تحت پوشش درمان دیابت قرار دارند. 

علیرضا رئیسی دیروز در همایش تازه‌های دیابت گفت: ۱۳ میلیون و ۶۴ هزار نفر پیش‌دیابت دارند که این نشان می‌دهد اهمیت بیماری‌های غیرواگیر بویژه دیابت باید جدی گرفته شود تا در برابر بیماری‌های واگیر آسیب‌پذیری کمتری داشته باشیم. وی ادامه داد: مطالعات ۲۰۲۱ در این زمینه نشان می‌دهد از هر ۱۰ نفر در دنیا، یک نفر مبتلا به دیابت بوده و این هشداری برای حوزه سلامت است. اطلاع‌رسانی و آگاهی‌بخشی در زمینه تشخیص زودهنگام دیابت می‌تواند در پیشگیری از این بیماری مؤثر باشد. رئیسی با بیان اینکه دیابت بیماری غیرقابل کنترلی است، ادامه داد: بحث دیابت بسیار جدی است و باید به آن توجه اساسی شود، زیرا بیماری‌ای است که به دلیل شیوع بالای آن، نمی‌توان درباره آن پیش‌بینی‌ای  کرد. رئیسی در ادامه با اشاره به تدوین سند ملی پیشگیری و کنترل بیماری‌های غیرواگیر در کشور، گفت: کاهش ۲۵ درصدی مرگ‌ومیر تا سال ۲۰۲۵ یکی از مهم‌ترین اقدامات این سند ملی است. 

ثابت نگاه داشتن میزان شیوع دیابت و کاهش عوامل خطرساز، افزایش پوشش درمان بیماران دیابتی، تشکیل پرونده الکترونیک و تحت پوشش قرار گرفتن داروهای این بیماران از جمله انسولین، سرنگ و وسایل مصرفی، از اهداف چارچوب ملی ارائه خدمت در زمینه بیماری دیابت است. وی در این باره همچنین از تربیت بیش از 1000 آموزش‌دیده دیابت خبر داد و گفت: ۶۵ درصد بیماران توسط بهورزان و مراقبان سلامت قند خون‌شان در شبکه‌های بهداشتی و درمانی کنترل می‌شود و این آمار خوبی است. وی با بیان اینکه مداخلات روان‌شناختی در ارتباط با بیماری دیابت از اهمیت فراوان برخوردار است، افزود: وزارت بهداشت به موضوع مداخلات روان‌شناختی بیماران مبتلا به دیابت نوع یک و ۲ توجه کرده است. یک کارشناس بهداشت روان و یک کارشناس تغذیه در تمام مراکز جامع سلامت حضور دارند. وزارت بهداشت از کارشناسان بهداشت روان و تغذیه مراکز جامع سلامت خواسته است به موضوع سبک زندگی و روان‌شناختی بیماران ورود کنند. تاثیر مسائل روان‌شناختی بر بیماری دیابت مورد بررسی قرار گرفته است و کارهای خوبی می‌توان در این زمینه انجام داد.

* ۲۰ میلیون نفر از جمعیت بالای ۲۵ سال کشور دیابتی و پیش‌دیابتی هستند

مدیر برنامه کشوری دیابت و معاون دفتر مدیریت بیماری‌های غیرواگیر معاونت بهداشت وزارت بهداشت نیز در این مراسم با بیان اینکه ۲۰ میلیون نفر از جمعیت بالای ۲۵ سال کشور دیابتی و پیش‌دیابتی هستند، تاکید کرد: فعالیت بدنی منظم و تغذیه سالم، در پیشگیری از ابتلا به دیابت نقش مهمی دارد. علیرضا مهدوی در این سمینار گفت: بر اساس آخرین مطالعات، در کشور ما حداقل ۱۴ درصد جمعیت بالای ۲۵ سال مبتلا به دیابت هستند و تعدادشان بیش از 7.5 میلیون نفر برآورد می‌شود و چنانچه افراد دارای اختلال عدم تحمل گلوکز (پیش‌دیابتی) را به این آمار بیفزاییم، رقم افراد دیابتی و پیش‌دیابتی به ۲۰ میلیون نفر جمعیت بالای ۲۵ سال می‌رسد. یعنی بیش از ۲۰ میلیون نفر جمعیت بالای ۲۵ سال مبتلا به دیابت یا در معرض دیابت هستند. وی گفت: جمعیت در معرض دیابت (پیش‌دیابتی) حتی اگر به دیابت هم مبتلا نشوند، ممکن است در سال‌های آینده مبتلا به بیماری‌های قلبی عروقی یا بعضی عوارض دیابت شوند. مدیر برنامه کشوری دیابت، درباره پیشگیری از ابتلا به دیابت یا کنترل این بیماری، خاطرنشان کرد: دیابت نوع ۲ قابل پیشگیری و وابسته به سبک زندگی افراد است. 

مهدوی درباره اهمیت سنجش مکرر قند خون، تصریح کرد: در آغاز ابتلا به دیابت و تشخیص زودرس این بیماری، با سهولت بیشتری می‌توان به وضعیت سلامتی بازگشت؛ این بیماری رابطه مستقیمی با چاقی و اضافه وزن دارد، بنابراین ابتدا چنانچه ۵ تا ۷ درصد وزن بدن کاهش یابد، در بهبود این بیماری تاثیرگذار خواهد بود. 

وی با تاکید بر اهمیت فعالیت بدنی منظم و تغذیه سالم، گفت: برای افراد دیابتی، پایبندی به دارو بسیار مهم است اما به‌رغم مصرف دارو، چنانچه سبک زندگی فرد اصلاح نشود، ممکن است بیماری کنترل نشده و بیمار دچار عوارض دیابت شود. 

مهدوی خاطرنشان کرد: در دیابت نوع ۲، سابقه خانوادگی نقش مهمی دارد اما برخی عوامل هستند که بیشترین نقش را ایفا می‌کنند، مانند، بی‌تحرکی یا نداشتن تحرک کافی، چاقی، اضافه وزن، افزایش کلسترول خون، دیابت بارداری، فشار خون و تغذیه ناسالم، چاقی شکمی، افزایش سن و پیش‌دیابتی بودن.

* لزوم سنجش منظم قند خون و فشارخون

وی در ادامه با تاکید بر اینکه چاقی و دیابت همبستگی مستقیم با یکدیگر دارند، گفت: درباره کنترل دیابت، فقط سنجش قند خون مورد تاکید نیست، بلکه همزمان باید فشار خون و چربی خون نیز کنترل شود. 

مدیر برنامه کشوری دیابت درباره عوارض بیماری دیابت اظهار کرد: دیابت تقریبا تمام ارگان‌های بدن را درگیر می‌کند و در نهایت ممکن است به عوارض غیرقابل بازگشتی مانند، نارسایی کلیه، کوری، مشکلات نوروپاتی (درگیری اعصاب محیطی)، پای دیابتی، قطع عضو، عفونت‌های مزمن و سکته‌های قلبی و مغزی منجر شود. مهدوی گفت: در حال حاضر مسیر غربالگری دیابت را با تعیین خطرات حوادث قلبی و عروقی آغاز می‌کنیم؛ یعنی در افراد بالای ۴۰ سال، به صورت خوداظهاری سوالاتی درباره وضعیت سلامتی‌شان پرسیده می‌شود و چنانچه علائمی را مشاهده کرده باشند، سریعا از آنها آزمایشاتی گرفته شده و به آنها اطلاع می‌دهیم که طی ۱۰ سال آینده چقدر احتمال دارد به عوارض قلبی یا مغزی کشنده مبتلا شوند و در این مسیر، قند خون، فشار خون و چربی خون‌شان نیز سنجیده می‌شود و چنانچه فردی مشکلی داشته باشد، برایش دارو تجویز شده و فرد در مسیر کنترل بیماری قرار می‌گیرد. 

وی در پایان تاکید کرد: فراموش نکنیم اگر به دیابت مبتلا شده باشیم، بیماری همیشه همراه‌مان بوده و باید با آن کنار آمده و دارو‌ها را مصرف و سبک زندگی خود را اصلاح کنیم تا به عوارض بعدی بیماری دچار نشویم.