گروه بینالملل: چهلوهفتمین رئیسجمهور ایالات متحده بیش از آنچه تصورش میشد برای تعیینتکلیف مساله اوکراین، به عنوان مهمترین چالش سیاست خارجی واشنگتن و متحدان غربیاش عجله دارد. به گزارش آکسیوس، دونالد ترامپ در چارچوب دیپلماسی تلفنی خود، همان چهارشنبه گذشته، بلافاصله پس از پیروزی در انتخابات ریاستجمهوری 2024 با ولودیمیر زلنسکی، رئیسجمهور اوکراین تماس گرفته و به او اطمینان داده دولتش از رژیم کییف حمایت خواهد کرد. او وعده داده پس از جمعآوری تیم سیاست خارجی خود، رایزنیها را ادامه خواهد داد.
با این حال، تقریبا تمام شواهد دیگر از اطرافیان ترامپ و تیم انتقالی او حاکی از آن است کاخ سفید از نخستین روزهای سال میلادی آتی (2025)، اوکراین را تبدیل به قربانی سیاست خارجی جدید پسابایدن خواهد کرد. به گزارش آکسیوس، زلنسکی مدعی شده نخستین تماس تلفنیاش با ترامپ در قامت رئیسجمهور آمریکا بخوبی انجام شده اما اظهار بیاطلاعی رئیسجمهور اوکراین از طرحی که تیم انتقالی ترامپ برای حل و فصل سریع مساله اوکراین به طرفهای روس و اروپایی ارائه داده، نشان میدهد زلنسکی با استعداد بازیگری خود در حال پنهان کردن موضوعی نگرانکننده است و آن وجهالمصالحه شدن کشورش در عادیسازی مجدد روابط شرق و غرب است.
گزارش بیبیسی نیز نشان میدهد یک گروه تماس اوکراینی متشکل از نظامیان سابق در واشنگتن، از اینکه جمهوریخواهان در انتخابات ریاستجمهوری آمریکا برنده شدهاند اظهار ناامیدی کردهاند. همچنین رابرت فیکو، نخستوزیر اسلواکی و یکی از معدود متحدان کرملین در اتحادیه اروپایی صریحا اذعان کرده: «ولودیمیر زلنسکی از پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات ریاستجمهوری آمریکا شوکه شده است. او از پایان جنگ در اوکراین میترسد». تحولات روزهای اخیر نشان میدهد این ترس مبنایی واقعی دارد.
پایگاه خبری آکسیوس همچنین به نقل از منابع آگاه که خواستند نامشان فاش نشود گزارش داد «ایلان ماسک» کارآفرین برتر آمریکایی و صاحب شرکت تسلا نیز در این گفتوگوی تلفنی روی خط بوده است که نشان میدهد احتمالا ترامپ تا چه اندازه در دومین دوره ریاست جمهوری خود تحت تاثیر ماسک قرار خواهد داشت.
ساعتی پس از آنکه خبر تماس ترامپ با زلنسکی منتشر شد، ویدئویی از پسر و دست راست رئیسجمهور آینده آمریکا، دونالد ترامپ جونیور در اینستاگرام ویروسی شد که در آن به تمسخر رئیسجمهور اوکراین میپردازد.
در این استوری، زلنسکی و ترامپ در یک قاب به چشم میخورند و دوربین بتدریج روی رئیسجمهور اوکراین زوم کرده و سپس تصویر سیاه و سفید میشود و اسکناسهای دلار از بالای تصویر به پایین فرو میریزد. در ضمیمه ویدئو نیز این جمله به چشم میخورد: «شرایط: ۳۸ روز تا از دست دادن پول توجیبی»!
خود ترامپ هم از زمان آغاز جنگ اوکراین هرگز با زلنسکی مهربان نبوده است.
او در جریان مبارزات انتخاباتی خود و حتی به رغم دیدار مستقیم با این دستنشانده نومحافظهکاران دموکرات در کییف، همواره منتقد هزینه آمریکا در جنگ اوکراین بود و بارها زلنسکی را «بزرگترین کاسب تاریخ» خوانده که هر بار به واشنگتن میآید، جو بایدن را میدوشد و با چمدانهای پر از دلار بازمیگردد.
یکی از شعارهای اصلی ترامپ در کارزار انتخاباتیاش هم پایان دادن به جنگ اوکراین ظرف ۲۴ ساعت بود.
ظاهرا با اظهارات برایان لانزا، استراتژیست حزب جمهوریخواه و از اعضای اصلی کارزار انتخاباتی ترامپ درباره اولویت داشتن صلح بر قلمرو اوکراین، آن شعارها در حال محقق شدن است.
لانزا شنبه این هفته به شبکه بیبیسی گفته بود چنانچه «ولودیمیر زلنسکی پای میز مذاکره بیاید و بگوید ما فقط در صورتی میتوانیم به صلح برسیم که کریمه را داشته باشیم، مشخص است عزم وی جدی نیست، چون کریمه دیگر از دست رفته است».
هر چند تیم ترامپ همزمان با تماس او و زلنسکی اظهارات را رد کردهاند اما تاکید ترامپ در این گفتوگوی تلفنی مبنی بر اینکه «اوکراین را رها نمیکنم اما میخواهم به دیپلماسی یک فرصت بدهم» خود به خود به معنای عدول از سیاست دولت بایدن مبنی بر جنگ با روسیه به هر قیمت ممکن است.
این معنایی جز پایان تاریخ مصرف زلنسکی که دوران قانونی ریاستجمهوریاش نیز در اوکراین به پایان رسیده ندارد، چرا که او همواره بر طبل اولویت جنگ بر مذاکره با روسیه کوبیده است.
او بارها گفته خروج کامل نیروهای روسیه و بازگرداندن تمام مناطق الحاقی برای برقراری صلح ضروری است.
* ماسک وزیر میشود؟
در خبر مربوط به تماس تلفنی زودهنگام ترامپ با زلنسکی آمده رئیسجمهور آتی آمریکا، ایلان ماسک، مالک تسلا و ایکس و حامی انتخاباتی خود را در تمام مدت مکالمه روی خط نگاه داشته است. به گزارش آکسیوس، ماسک حتی مستقیما به رئیسجمهور اوکراین وعده ادامه همکاری در زمینه خدمات ماهوارهای استارلینک به ارتش اوکراین را داده است. این نشان از نقش حیاتی میلیاردر معروف در کابینه آینده آمریکا دارد.
حرفهای دونالد ترامپ در گفتوگوی شنبه وی با «ماریا بارتیرومو» تاییدی بود بر این فرضیه. او اعلام کرد شاید در کابینه جدیدش، ماسک نقش «وزیر کاهش هزینهها» را به عهده بگیرد.
ماسک نقشی حیاتی در تامین مالی، کارزار رسانهای و از همه مهمتر جلب حمایت طبقه ابرسرمایهدار آمریکا و جهان از نامزدی ترامپ داشت.
گفته میشود با اینکه او رسما در کابینه حضور نخواهد داشت اما برای بر عهده گرفتن روند کاهش هزینههای دولت آتی اعلام آمادگی کرده است.
این چهره سرشناس دنیای فناوری، مالک ایکس و مدیر شرکت خودروسازی تسلا و غول فضایی اسپیسایکس قول داده بدون پایین آمدن کیفیت سرویسهای دولتی، هزینهها را کاهش خواهد داد.
* حذف متحدان سابق
چهلوهفتمین رئیسجمهور آمریکا مشغول برنامهریزی برای مراسم سوگند روز ۲۰ ژانویه/ اول بهمن است و قرار است همین چهارشنبه با جو بایدن، رئیسجمهور فعلی دیدار کند.
در عین حال او در حال حذف متحدان سابق است؛ چهرههایی مثل نیکی هیلی یا مایک پمپئو که در دولت اول او نقشهای کلیدی داشتند ولی در عین حال متحدان ایدئولوژیک تیم ترامپ محسوب نمیشوند.
ترامپ با انتشار پستی در شبکه اجتماعی خود به نام «تروث سوشال» عملا به گمانهزنیها درباره عدم دعوت از هیلی و پمپئو پایان داد و ضمن قدردانی، به نوعی با آنها وداع کرد.
حلقه خاص اطرافیان ترامپ معتقدند چهرههایی مثل هیلی و پمپئو به رقم ایفای نقش کلیدی در دولت قبل او، جزو عوامل مخفی دولت عمیق یا پنهان آمریکا به رهبری نومحافظهکاران صهیونیست و لیبرالهای جهانگرا هستند که برای تضعیف دستور کار «اول آمریکا»ی ترامپ تلاش دارند.
انتصاب یک شخصیت محافظهکار جاافتاده، عملگرا و غیرماجراجو مثل «سوزی وایلز» به عنوان رئیس کاخ سفید نیز نشان میدهد ترامپ در دور جدید، به دنبال آزمون و خطا نیست. به گزارش اکونومیست، این بار او با یک برنامه منظم و با تیمی از مدیران عملگرا به میدان میآید که هدفشان اجرای حداکثری برنامههای او است.
به عبارت دیگر ترامپ که ۱۰ سال پیش از حزب دموکرات برید و با سودای قدرت به عضویت حزب جمهوریخواه درآمد، پس از ۴ سال تجربه ریاستجمهوری و 8 سال تنازع بقا در سطح اول سیاست و قدرت، دیگر وامدار کسی نیست.
او حالا نهتنها به رهبر بلامنازع حزب جمهوریخواه تبدیل شده، بلکه پیشاهنگ یک طبقه جدید سرمایهدار و فنسالار در آمریکا نیز به حساب میآید که میخواهند از زیر سایه سیاستمداران سنتی یانکی بیرون بیایند. آنها همچنین آماده ورود به معادلات جهانی هستند.
***
تسلط کامل ترامپ بر کنگره؟
با شکل گرفتن اکثریت جمهوریخواهان در خانه نمایندگان آمریکا، ترامپ حاکمیت خود بر قوای مجریه و مقننه آمریکا را تکمیل خواهد کرد. در انتخابات ۵ نوامبر که برای تمام ۴۳۵ کرسی مجلس پاییندستی کنگره برگزار شد، جمهوریخواهان دستکم ۲۱۱ کرسی را به دست آوردهاند و برای رسیدن به اکثریت مطلق تنها به ۷ کرسی دیگر نیاز دارند. این در حالی است که همچنان نتایج 24 کرسی خانه نمایندگان اعلام نشده ولی بعید به نظر میرسد دموکراتها بتوانند با کسب 18 کرسی از میان آنها، اکثریت این مجلس را به دست آورند. پیشتر کسب ۵۳ کرسی از مجموع 100 کرسی مجلس سنا توسط همحزبیهای ترامپ مسجل شده است. او در دور نخست ریاستجمهوریاش (2016 تا 2020) تنها حمایت اکثریت مجلس سنا را پشت سر داشت. ۲ مجلس علیا و سفلای کنگره، علاوه بر نقش قانونگذاری، در سیاست خارجی، دفاعی، مسائل گمرکی و کمکهای بینالمللی نقش مهمی ایفا میکنند، همچنین بر نهادهای اجرایی و قضایی نظارت دارند. کنترل کامل جمهوریخواهان بر کنگره به ترامپ آزادی عمل بیشتری در اجرای سیاستهای مورد نظرش مانند کاهش مالیات، آزادسازی قوانین انرژی و تقویت امنیت مرزی خواهد داد.