فرید رسول‌زاده: هرچند بودجه تامین فضای آموزشی وزارت بهداشت در 2 سال گذشته حدود ۵۰۰ درصد افزایش یافته و به ۴ همت رسیده است اما همچنان مسؤولان این وزارتخانه، از کمبود زیرساخت‌های لازم برای پاسخگویی به نیازهای ابتدایی دانشجویان پزشکی، مانند سلف غذاخوری و کلاس درس سخن می‌گویند. 

صرف‌نظر از اینکه درصد قابل توجهی از دانشگاه‌ها در حال حاضر هم امکانات و زیرساخت افزایش ظرفیت را دارند، همزمان با ایام بررسی لایحه بودجه ۱۴۰۴، بررسی کرده‌ایم که تامین زیرساخت جدید برای ورودی‌های جدید، چقدر هزینه دارد و این هزینه چند درصد از بودجه توسعه زیرساخت و فضای آموزشی وزارت بهداشت است.

* تأمین زیرساخت آموزشی برای 2000 نفر با ۳ درصد از بودجه وزارت بهداشت

یکی از مواردی که همواره به ‌عنوان یکی از مصادیق نبود زیرساخت مطرح می‌شود، مساله نبود خوابگاه برای ورودی‌های جدید است اما آیا ابعاد این ماجرا به‌ حدی بزرگ است که دانشگاه‌ها از پس رفع آن برنیایند و موجب توقف مصوبه شود؟

هر چند مساله صرفا 2304 دانشجوی جدید است اما با فرض اینکه تمام 13000 ورودی امسال به خوابگاه نیاز دارند، باز هم موضوع تامین خوابگاه مساله چندان بزرگی به نظر نمی‌رسد. در حال حاضر هزینه اجاره یک تخت از خوابگاه ۶ نفره برای یک ماه در یکی از مناطق خوب تهران، رقمی حدود 4 میلیون تومان است که این یعنی 288 میلیون تومان در سال باید برای اجاره این اتاق 6 تخته برای ۶ دانشجو پرداخت شود. 

اگر تمام این 13000 نیازمند خوابگاه جدید باشند، وزارت بهداشت به 2166 اتاق جدید نیاز دارد تا بتواند تمام این افراد را اسکان دهد.

با این تفاسیر کل بودجه‌ای که وزارت بهداشت برای اسکان ورودی‌های جدید نیاز دارد، در سال جاری حدود 624 میلیارد تومان است. این در حالی است که در سال جاری، دولت علاوه بر بودجه سالانه وزارت بهداشت، رقمی حدود ۴ هزار میلیارد تومان جهت توسعه زیرساخت‌ها و فضاهای آموزشی در اختیار وزارت بهداشت قرار داده است. یعنی وزارت بهداشت می‌تواند با صرف تنها 15.6 درصد از بودجه توسعه‌ خود، مشکل کمبود خوابگاه‌های خود را حل کند. 

با این وجود مساله تنها 2304 دانشجوی جدید هستند که ظرفیت مازاد امسال محسوب می‌شوند و باعث می‌شود دانشگاه نیازمند توسعه زیرساخت باشد. در این صورت با احتساب این تعداد، صرفا 2.75 درصد از بودجه مورد نظر نیاز است تا خوابگاه جدید برای ظرفیت مازاد تامین شود. 

* تأمین کامل فضای آموزشی با ۲۵ درصد بودجه تأمین زیرساخت آموزشی

موضوع دیگری که همواره از سوی منتقدان مطرح می‌شود، مساله کمبود فضای آموزشی برای دانشجویان مازاد است. بر اساس دستورالعمل مرتبط با سرانه فضاهای آموزشی و کمک آموزشی وزارت بهداشت، هر دانشجوی پزشکی به طور متوسط به 16 متر فضای آموزشی نیاز دارد که شامل کلاس، اسکیل‌لب، آزمایشگاه و... است. 

بر اساس برآورد ریالی فضاهای آموزشی و کمک‌آموزشی ناشی از افزایش دانشجو، هزینه ساخت هر متر مربع فضای آموزشی 35 میلیون تومان است. بنابراین مجموع هزینه ساخت فضای آموزشی برای 2304 دانشجوی اضافه شده در 2 سال اخیر، برابر با رقمی حدود هزار میلیارد تومان می‌شود. این یعنی تنها با صرف 25 درصد از بودجه 4 هزار میلیارد تومان توسعه، می‌توان تمام کمبود فضاهای آموزشی را برطرف کرد. 

البته این رقم برای حالتی است که دانشگاه‌ها بخواهند فضاهای آموزشی جدیدی احداث کنند، در حالی که می‌توان با اجاره این اماکن، هزینه بسیار کمتری صرف کرد.

* منافعی در تعارض با سلامت مردم 

با چند بررسی ساده می‌توان براحتی متوجه شد اگر به دلیل افزایش ظرفیت پزشکی، کمبودی در زیرساخت‌های آموزشی و رفاهی به وجود آمده است، با رقمی حتی کمتر از 4 هزار میلیارد  تومان هم قابلیت رفع شدن دارد اما در کمال تعجب باز هم عده‌ای با بیان متواتر نبود زیرساخت، اصرار بر این دارند مصوبه افزایش ظرفیت باید متوقف شود، آن هم در شرایط کنونی که کشور دچار کمبود پزشک است و مردم به ‌خاطر نبود پزشک مجبورند کیلومترها سفر کنند یا در صف‌های چند ساعته، منتظر یک ویزیت چند دقیقه‌ای باشند. 

سوالی که ایجاد می‌شود این است که چرا وزارت بهداشتی که وظیفه‌ اجرای قانون و تامین زیرساخت‌های لازم را دارد، صرفا از شرایط گلایه کرده و تنها به عنوان کردن این بسنده می‌کند که باید زیرساخت‌ها فراهم شود. مخاطب این باید‌ها کیست؟ آیا باز هم تعارض منافع عده‌ای خاص در میان است؟ منافعی که با حقوق ابتدایی مردم، یعنی دسترسی مناسب به پزشک و تامین سلامت تعارض دارد؟