گروه فرهنگ و هنر: سریال‌های تاریخی بویژه با تم و درونمایه عاشقانه را باید از جمله مجموعه‌های نمایشی‌ای دانست که همواره در بین مخاطبان از جایگاه خاصی برخوردارند، از مجموعه‌هایی چون شب دهم و مدار صفر درجه گرفته تا بانوی عمارت،  بوم و بانو و وارش، همگی جزو آثاری هستند که با مخاطبان بسیاری مواجه شدند و این نشان می‌دهد درام‌های تاریخی و عاشقانه در بین مردم ایران همواره جذاب و دیدنی بوده است. بر همین اساس و با توجه به ذائقه‌سنجی‌های انجام‌شده، تلویزیون رویه ساخت و تولید این‌گونه پرمخاطب حداقل در ایران را در دستور کار خود قرار داده و در تازه‌ترین محصول خود سریال سوجان به کارگردانی حسین تبریزی را روی آنتن برده است؛ سریالی با محوریت زندگی دختر جوانی به نام سوجان که در فاصله زمانی سال‌های 1300 تا 1357 روایت می‌شود و حماسه جنگل را هم دربر می‌گیرد. سریال با روایت قصه‌ عاشقانه قدیمی توسط مادربزرگی با بازی ثریا قاسمی شروع می‌شود و این روایت در جاهایی به زندگی نوه‌‌اش سوجان گره می‌خورد. در قسمت اول «سوجان» با اثری سرگرم‌کننده در خطه سرسبز گیلان روبه‌رو بودیم و باید ببینیم در ادامه به چه سمت‌وسویی خواهد رفت.

پخش فصل اول سریال «سوجان»، شنبه 19 آبان شروع شد. به بهانه شروع این سریال نگاهی اجمالی داریم به حال ‌و هوای این مجموعه که می‌تواند پس از سریال‌های چون گیله‌وار و پس از باران، جزو آثار جذاب این روزهای سیما باشد.

داستان به شیوه قصه‌های واقعی با فرم «یکی‌ بود یکی نبود» شروع می‌شود. مادربزرگ با بازی ثریا قاسمی، داستان دختر قابله‌ای را روایت می‌کند که در دوران ارباب رعیتی، برای اینکه مجبور به ازدواج با خان نباشد، با نامزدش عقد می‌کند و شبانه به دل جنگل می‌زند. همزمان با روایت این قصه، کم‌کم با نوه او سوجان آشنا می‌شویم و به وقایعی می‌رسیم که در صحنه مرکزی جریان دارد. از آنجا که «سوجان» قرار است داستان 3 نسل از یک خانواده را روایت کند، ۲ خط روایی مختلف در کنار هم قرار گرفته‌اند و به لحاظ معنایی باهم گره می‌خورند. شیوه معرفی شخصیت‌ها با ویژگی‌های‌شان از ابتدا درست پیش می‌رود و می‌توانیم بگوییم در پایان قسمت اول، به شمایی کلی درباره سریال پی می‌بریم. آنطور که اعلام شده، سریال قرار است نگاهی جامعه‌شناسانه به تحولات سیاسی اجتماعی ایران داشته باشد و حالا در نقطه شروع همین مسیر قرار دارد. فریدون حسن‌پور که پیش‌تر سریال‌های پرمخاطب «از یاد رفته»، «گذر از رنج‌ها»، «کوبار» و... را کارگردانی کرده بود، حالا فیلمنامه این سریال را هم نوشته است؛ فیلمنامه‌ای که البته توسط حسین تبریزی، سیدعلی حسینی و هدیه رضایی بازنویسی شده است.

حال‌وهوای «سوجان» مخاطبان را به یاد سریال‌هایی مثل «پس از باران»، «از یاد رفته»، «گذر از رنج‌ها»، «وارش» و... می‌اندازد؛ سریال‌های تاریخی که با محوریت زندگی یک دختر یا زن روستایی در خطه سرسبز گیلان ساخته شده و در زمان خودشان مخاطبان بسیاری داشتند. حسین تبریزی سعی کرده است فضا را متناسب با سال‌های ابتدایی 1300 بازسازی کند. شمایل خانه‌های روستایی، لباس‌ها، سبک زندگی، جنس روابط، محدودیت‌ها و... در همین راستا انتخاب شده‌اند. در قسمت اول با ۲ برهه زمانی مواجهیم که زندگی 2 نسل را به نمایش می‌گذارد و سعی شده تفاوت میان این ۲ نسل هم به‌خوبی نمایش داده شود.

بدون ‌شک یکی از مهم‌ترین برگ‌های برنده این مجموعه نمایشی بازی ثریا قاسمی است. حضور او در این سریال و قصه‌ای که با آب‌وتاب برای نوه‌اش تعریف می‌کند، باعث شده با شروعی جذاب روبه‌رو باشیم. قاسمی در نقش مادربزرگی ظاهر شده که برخلاف زن‌های آن دوران زیر بار زور نمی‌رود و اتفاقا با نوه‌اش همراه می‌شود تا زندگی بهتری بسازد. او توانسته از همین نقطه شروع، جسارت و قدرت یک زن روستایی را به تصویر بکشد. هنوز بازی سیما تیرانداز و بهنام تشکر در این سریال شروع نشده و بیشتر از همه با غزاله اکرمی، بازیگر جوان نقش سوجان همراه هستیم. درباره جنس بازی‌اش هنوز نمی‌توانیم قضاوت صحیحی داشته باشیم. به هر حال در اکثر سریال‌های اینچنینی، نقش اصلی در اختیار یک چهره جدید قرار می‌گیرد و باید ببینیم در ادامه می‌تواند خودش را به مخاطبان ثابت کند یا خیر. مهرداد ضیایی، مهدی صبایی، حمیدرضا نعیمی و... هم سایر بازیگرانی هستند که در قسمت اول معرفی می‌شوند.

فصل نخست سریال «سوجان» کاری از سیمای مرکز گیلان به سفارش اداره ‌کل سیمای استان‌های رسانه ملی که تصویربرداری آن از ۲ سال پیش در شهرستان سیاهکل آغاز شده است با حدود ۸۰ نفر از بازیگران بومی و ملی با محوریت شخصیت مقاوم زن ایرانی و اهمیت نهاد خانواده، روایتگر زندگی شخصی به نام سوجان در سال‌های ۱۳۱۰ تا ۱۳۵۷ که زیر نظر مادربزرگش رشد و نسبت به زمانه خود آگاهی دارد.

مخاطبان، زندگی سوجان را از دوره نوجوانی تا سالمندی تماشا می‌کنند. این داستان که از مقطع زمانی سال ۱۳۱۰ آغاز می‌شود با روایت‌هایی از دوران حماسه نهضت جنگل ادامه می‌یابد و تا سال ۱۳۵۷ فصل اول قصه به پایان می‌رسد؛ در واقع مخاطبان علاوه‌ بر دیدن وقایع تاریخی و ماجراهای خانوادگی، عاشقانه‌ای پرفراز و نشیب را تماشا می‌کنند که نگاه جامعه‌شناسانه‌ای به تحولات سیاسی و اجتماعی ایران در قرن معاصر دارد. این مجموعه تلویزیونی فرهنگ و رسوم گیلان را از یکصد سال پیش تاکنون به نمایش می‌گذارد و همچنین استحکام خانواده و محوریتی را که بانوان گیلانی در خانواده دارند را نشان می‌دهد.

در دوران پهلوی اول و دوم و فضای نابهنجار آن زمان که آسیب‌های بسیاری به تحکیم بنیان خانواده وارد می‌کرد، باعث نشد که بانوان غیور ایرانی بویژه بانوان اصیل گیلانی از نجابت اسلامی و ایرانی دور شوند، لذا تولید این سریال که از بستر تاریخ و بر اساس مستندات محکم است، قوام خانواده و نقش متعالی زنان در خانواده را به تصویر می‌کشد که نمونه‌ای از جایگاه واقعی بانوان ایرانی و گیلانی است.