گروه اجتماعی: هوای تهران و اغلب کلانشهرها چند روز است به صورت مستمر آلوده گزارش می‌شود، به طوری که دیروز هوای پایتخت در وضعیت نارنجی آلودگی قرار گرفت. 

به نظر می‌رسد حتی حذف مازوت از سوخت نیروگاه‌ها هم نتوانسته به کاهش آلودگی هوای پایتخت بینجامد. در این ارتباط بر اساس اعلام شرکت کنترل کیفیت هوای تهران، روز گذشته شاخص کیفیت هوا روی عدد ۱۰۶ در وضعیت نارنجی آلودگی قرار گرفت. طبق گزارش‌های موجود تهران از ابتدای سال ۵ روز هوای پاک، ۱۶۱ روز هوای قابل قبول و ۶۸ روز هوای ناسالم برای گروه‌های حساس و ۲ روز هوای ناسالم داشته است. این در حالی است که در مدت مشابه سال پیش ۸ روز هوای پاک، ۱۷۰ روز هوای قابل قبول و ۵۳ روز هوای ناسالم برای گروه‌های حساس جامعه و ۵ روز ناسالم برای همه افراد بوده است. اینکه چرا آلوگی هوا دست از سر ساکنان تهران و سایر کلانشهرها برنمی‌دارد قصه‌ درازی دارد، زیرا سال‌هاست قانون هوای پاک اجرا شده است ولی آنطور که مشخص است و مردم لمس می‌کنند تاکنون خروجی چندانی که به کاهش آلودگی هوا منجر شود ختم نشده است. آلودگی هوا و قرار گرفتن وضعیت هوا در شرایط ناسالم در حالی است که هنوز روزهای سرد سال که باعث وارونگی هوا و انباشت آلایندگی می‌شود از راه نرسیده است. آلودگی‌ای که طبق آخرین آمار وزارت بهداشت سالانه باعث مرگ بیش از ۳۰ هزار نفر در کشور می‌شود. طیق اظهارات رئیس گروه سلامت هوا و تغییر اقلیم وزارت بهداشت، علاوه بر بیماری و مرگ ناشی از هوای آلوده، خسارات اقتصادی این پدیده شوم در سال گذشته ۱۲ میلیارد دلار بوده است. 

در چنین شرایطی است که کارشناسان معتقدند فقط مازوت‌سوزی عامل آلودگی هوا نیست و بخش عمده آلایندگی‌ها ناشی از دود ناشی از مصرف سوخت خودروها بویژه خودروهای دودزای فرسوده است که همچنان در معابر و جاده‌ها جولان می‌دهند، به طوری که سردار تیمور حسینی، رئیس پلیس راهور اخیراً در گفت‌وگو با «وطن امروز» بر این موضوع تاکید کرد. هر چند مازوت‌سوزی در سال‌های اخیر به یکی از دغدغه‌های شهروندان در روزهای سرد سال تبدیل شده است چون به عنوان یک آلاینده خطرناک، در کنار آلودگی ناشی از خودروها تنفس را برای انسان‌ها سخت کرده است و اخیرا نیز مازوت‌سوزی در ۳ نیروگاه شازند، کرج و اصفهان متوقف شد اما به گفته کارشناسان این اقدام مهم که سوخت مازوت به علت عدم احتراق کامل می‌تواند موجب تولید گازی مانند کربن مونوکسید شود و به ‌صورت مستقیم دوده و ذرات معلق بسیار ریز منتشر کند یکی از راهکاری کاهش آلودگی هواست که در دولت چهاردهم مورد توجه قرار گرفته است، بنابراین تا قانون هوای پاک به درستی انجام نشود نمی‌توان انتظار داشت هوای آلوده به این آسانی دست از سر ساکنان کلانشهرها بردارد. طبق تحقیقات انجام‌شده در دنیا، ۲۰ درصد از مرگ‌های طبیعی منتسب به مواجهه طولانی‌مدت با ذرات معلق کمتر از 2.5 میکرون در هوای آزاد است، همچنین ۳۴ درصد بیماری‌های ایسکمیک قلبی، ۲۴ درصد از سکته‌های مغزی، ۳۳ درصد از بیماری‌های انسداد مزمن ریوی، ۴۶ درصد از عفونت دستگاه تنفسی تحتانی و ۲۸ درصد از سرطان‌های ریه در دنیا منتسب به مواجهه طولانی‌مدت با ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون در هوای آزاد هستند. 

در این میان قانون هوای پاک به موضوع سوخت توجه ویژه‌ای کرده است. به عنوان نمونه بر اساس ماده ۱۸ این قانون، وزارت نفت مکلف است سوخت تولیدی کشور از جمله بنزین، نفت‌گاز، نفت‌کوره (مازوت) و  نفت‌سفید را مطابق با استاندارد ملی مصوب عرضه کند. اگر چه تلاش برای استانداردسازی سوخت و خودداری از استفاده از سوخت‌های سنگین اقدامی ارزشمند برای کاهش آلودگی هواست ولی همانگونه که کارشناسان تاکید می‌کنند آلودگی هوا محصول عوامل پیچیده و متعددی است، بنابراین برای رفع آن به موضوعات دیگری مانند نوسازی وسایل حمل‌و‌نقل عمومی، کاهش خودروها و موتوسیکلت‌های فرسوده و برقی‌سازی وسایل نقلیه نیز باید توجه کرد. ممانعت از مازوت‌سوزی اگر چه یکی از اقدامات برای کاهش آلودگی هواست ولی نه اینکه به قیمت خاموشی برای مردم، زیان صنایع و کسب‌وکارها تمام شود، با این وجود راهکارهای دیگری برای کاهش این معضل وجود دارد که باید سراغ آن رفت. آنگونه که عضو کمیسیون انرژی مجلس می‌گوید: به ‌جای اینکه برویم مشکل را، حل کنیم خاموشی را جایگزین آلودگی هوا می‌کنیم و این مردم هستند که هر دو را متحمل می‌شوند. 

مالک شریعتی‌نیاسر، عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی درباره قطعی برق به ‌دلیل استفاده نکردن از سوخت مازوت در نیروگاه‌ها گفته است: مشکل این است که باید سوخت نیروگاه‌های‌مان را باکیفیت کنیم. در خیلی از کشور‌ها از سوخت مازوت استفاده می‌شود و آنقدر آلودگی ایجاد نمی‌کند. وی اظهار کرد: به ‌جای اینکه برویم مشکل را حل کنیم خاموشی را جایگزین آلودگی هوا می‌کنیم و این مردم هستند که هر دو را متحمل می‌شوند، چون دولت‌ها معمولا ساده‌ترین کار ممکن را دنبال و صورت‌مساله را پاک می‌کنند. به گفته وی، ما اگر یک مشکل را بخواهیم حل کنیم و آن را با یک مشکل دیگر جایگزین کنیم مثل این است که یک زخم را خوب کنیم اما یک جای دیگر را زخم کنیم، لذا اینکه بگوییم می‌خواهیم آلودگی را کم کنیم اما به‌جای آن خاموشی بدهیم، این مردم هستند که هر دو را متحمل می‌شوند اما دولت وظیفه‌اش این است که کارش را درست انجام بدهد، بنابراین، این امر را حتما در کمیسیون انرژی از دولت دنبال می‌کنیم.

* بازگشت آلودگی هوا به پایتخت از جمعه

با ورود سامانه جدید بارشی به کشور از روز سه‌شنبه از میزان آلودگی هوا در تهران و شهرهای صنعتی کاسته می‌شود. رئیس مرکز ملی پیش‌بینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوای سازمان هواشناسی در گفت‌وگو با «وطن امروز» درباره وضعیت هوای کشور گفت: طی چند روز گذشته به دلیل سکون هوا ساکنان کلانشهرها بویژه تهران با هوای آلوده مواجه بودند اما انتظار این است با وزش باد و بارش باران میزان آلودگی هوا کاهش یابد، چرا که طی روزهای آینده، اغلب استان‌های کشور با بارش باران مواجه خواهند شد. 

وی با بیان اینکه در پی ورود سامانه جدید بارشی به کشور اغلب استان‌ها چون کرمانشاه،‌ کردستان، آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، اردبیل، زنجان، همدان، مرکزی، شمال استان‌های ایلام، لرستان، قزوین، البرز، شمال و غرب تهران با بارش باران مواجه می‌شوند، افزود: در این میان اختلال در سفرهای جاده‌ای، آب‌گرفتگی و جریان روان‌آب دور از ذهن نیست. ضیاییان تصریح کرد: بر اساس تحلیل آخرین نقشه‌های پیش‌یابی سازمان هواشناسی، با نفوذ جریانات شمالی به سواحل دریای خزر بارش باران در گیلان و غرب مازندران طی روزهای آینده روی خواهد داد. سه‌شنبه در استان‌های غربی و شمال غرب دامنه‌های البرز، خراسان شمالی و شمال خراسان رضوی، اردبیل، زنجان، قزوین و قم  بارش پراکنده ادامه خواهد داشت و در سواحل دریای خزر رگبار باران گاهی وزش باد شدید رخ خواهد داد. 

وی در ادامه افزود: طی روز چهارشنبه نیز رگبار باران در سواحل دریای خزر، تهران، البرز و شمال سمنان ادامه خواهد داشت و برای استان‌های قم، مرکزی، اصفهان، یزد و خراسان رضوی بارش پراکنده پیش‌بینی شده است. پنجشنبه در مازندران، البرز، تهران، قم و غرب استان‌های سمنان و اصفهان در برخی ساعات بارندگی ادامه خواهد داشت، همچنین در این روز در خراسان جنوبی، ارتفاعات کرمان و هرمزگان افزایش ابر وزش باد و رگبار پراکنده روی می‌دهد. اما از روز جمعه از میزان بارش‌ها کاسته می‌شود که با سکون هوا و پایداری آن، احتمال بازگشت آلودگی در تهران و کلانشهرها دور از انتظار نیست و به احتمال فراوان شاهد افزایش میزان آلایندگی در کلانشهر تهران طی روزهای جمعه و شنبه هفته آینده خواهیم بود.