تغییرات منحنی رشد جمعیت کشور در گفتوگوی «وطن امروز» با رئیس کمیسیون مشترک طرح جوانی جمعیت و حمایت از خانواده مجلس
طی ۳ سال اخیر خانوادهها از تکفرزندی وارد مرحله چند فرزندی شدند؛ تولد فرزند سوم ۹ درصد، چهارم ۲۸ و پنجم ۵۱ درصد افزایش یافته است
با گذشت 3 سال از اجرای قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت، آمارهای رسمی نشان میدهد خوشبختانه منحنی رشد جمعیت کشور تغییر کرده، به طوری که میزان باروری در نیمی از استانهای کشور افزایشی شده است. حرکت رو به رشد فرزندآوری در کشور طی این مدت نهتنها باعث شده جلوی سقوط تعداد جمعیت گرفته شود، بلکه مسیر جوانی جمعیت کشور با اقدامات تشویقی و ترغیبی برای داشتن فرزند بیشتر هموار شده است. دغدغه افزایش رشد جمعیت کشور برای عبور از بحران سالمندی طی دهههای آینده در حالی است که طبق اظهارات معاون وزارت بهداشت «پیشبینی میشود سال ۱۴۸۰ جمعیت ایران به کمتر از ۵۰ میلیون نفر کاهش یابد و به ۴۲ میلیون نفر برسد که از این میزان جمعیت نیز از هر 4 نفر، 2 نفر سالمند خواهند بود».
از طرفی هماکنون تعداد تولدها در کشور به حدود یک میلیون نفر رسیده است و اگر تعداد مرگومیرها را از آن کسر کنیم، به عدد ۵۵۰ هزار نفر خواهیم رسید، یعنی سالانه این تعداد به جمعیت کشور افزوده میشود، بنابراین با ادامه این روند، حدود ۱۷ سال دیگر از هر 3 ایرانی یک نفر سالمند میشود. در چنین شرایطی با افزایش سالمندی در کشور، نیروی کار و جمعیت جوان کاهش مییابد و میزان مرگومیر افزایش مییابد. اگر این روند ادامه یابد، ۲۰ سال آینده میزان تولد و مرگومیر در کشور برابر میشود که به معنای صفر شدن رشد جمعیت کشورمان است، سپس میزان مرگ از تعداد تولدها پیشی خواهد گرفت. به همین دلیل اکنون توجه به رشد جوانی جمعیت برای جلوگیری از اینکه ایران طی 2 دهه آینده به جرگه کشورهای پیر دنیا بپیوندد، برنامهریزی شده است تا میزان فرزندآوری افزایش یابد، به طوری که در قانون جوانی جمعیت مشوقهایی برای خانوادههایی که صاحب فرزند جدید میشوند در نظر گرفته شده است.
رئیس کمیسیون مشترک طرح جوانی جمعیت و حمایت از خانواده مجلس در گفتوگو با «وطن امروز» گفت: با سپری شدن 3 سال از اجرای قانون جوانی جمعیت، 50 درصد این قانون اجرا شده است که حاصل آن تغییر منحنی جمعیت کشور و سیر رو به رشد میزان فرزندآوری و باروری در کشور بوده است.
امیرحسین بانکیپور اظهار کرد: چنانچه این قانون صددرصد اجرا شود، شاهد تحول شگرفی در رشد جمعیت جوان کشور خواهیم بود که البته این موضوع نیازمند فرهنگسازی از سوی نخبگان علمی، رسانهها، متولیان و نهادهای مرتبط است تا بتوان از بحران پیری جمعیت کشور در آینده نزدیک بخوبی عبور کرد، چرا که پیری جمعیت کشور تهدیدی سخت و ابربحرانی است که چنانچه نسبت به آن کمتوجهی شود تبعات ناگوار و جبرانناپذیری را در پی دارد، زیرا جامعه اگر پویا و جوان نباشد، انگیزه و امید در آن از بین میرود. رئیس کمیسیون مشترک جوانی جمعیت و حمایت از خانواده مجلس گفت: با اجرای این قانون خوشبختانه نرخ باروری در 15 استان کشور افزایشی شده، این در حالی است که طی 7 سال قبل از اجرای قانون جوانی جمعیت، نرخ باروری در کشور بشدت در حال سقوط بود و اکنون طی 3 سال اخیر با رشد میزان فرزندآوری، بحمدالله جلوی سقوط نرخ باروری و کاهش شدید جمعیت در کشور گرفته شده است. وی با بیان اینکه فقط 7 سال برای رسیدن به نرخ باروری مطلوب در کشور فرصت داریم و اگر برنامههای فرزندآوری اجرا نشود در سال ۱۴۲۰ با انفجار جمعیت سالمند و پیر مواجه خواهیم شد، افزود: راه نجات کشور از پیری در سالهای آینده افزایش میزان زاد و ولد و زمینهسازی برای تشویق و ترغیب خانوارها به فرزند بیشتر است که در قانون جوانی جمعیت و حمایت از خانواده مورد توجه قرار گرفته است. متاسفانه بیش از 3 دهه گذشته همه ریلگذاریها به سمت کنترل جمعیت بود و از طرفی با موانع پیچیده از جمله مسائل اقتصادی و باورهای نهادینهشده فرهنگی مواجه بودیم که این مسائل باعث شد میزان باروری در کشور سقوط کند. بانکیپور در ادامه گفت: از 7 سال پیش تاکنون موالید از یک میلیون و ۵۸۰ هزار به یک میلیون و ۴۰ هزار کاهش یافته، یعنی ۵۴۰ هزار تولد در یک سال اخیر از مجموع موالید کسر شده است. بنابراین میتوان اذعان داشت که این ریزش موالید به دلیل کم شدن تعداد مادرانی است که در پی سیاست کنترل جمعیت نخواستهاند صاحب فرزند شوند.
همچنین اکنون با اجرای قانون جوانی جمعیت از افت بیشتر نرخ باروری که طی 7 سال گذشته ۲۰ درصد کاهش داشت، جلوگیری شده است.
رئیس کمیسیون مشترک جوانی جمعیت و حمایت از خانواده مجلس افزود: سالهاست که تکفرزندی در خانوادهها مد شده بود، بدون اینکه آنها به تبعات چنین پدیدهای برای فرزند و حتی کشورشان فکر کنند ولی اکنون با اجرای قانون جوانی جمعیت خانوادهها از تکفرزندی وارد مرحله چند فرزندی شدند و در این مدت تولد فرزند سوم ۹ درصد، فرزند چهارم ۲۸ درصد و فرزند پنجم ۵۱ درصد افزایش یافت که این موضوع نمود تغییر رویکرد و نگرش جامعه به فرزندآوری با وجود همه دشواریهای آن است.
وی اضافه کرد: الگوی رشد جمعیت نشان میدهد خانوارهای پرجمعیت انگیزه و تمایل بیشتری به فرزندآوری دارند و قانون نیز برای آنها مشوقهایی در نظر گرفته است، بهطوری که دولت در راستای طرح جوانی جمعیت به خانوارهای دارای ۳ فرزند و بیشتر زمین رایگان اختصاص میدهد و تاکنون 85 هزار نفر از این امتیاز برخوردار شدهاند. برنامه این است که وزارت راه و شهرسازی به همه خانوارهای دارای 3 فرزند که فاقد مسکن هستند زمین رایگان بدهد. علاوه بر زمین، تاکنون بیش از 1.5 میلیون خانوار دارای فرزند جدید وام خودرو دریافت کردهاند. بانکیپور در ادامه افزود: علاوه بر ارائه وام خودرو و زمین رایگان به خانوارهایی که صاحب فرزند میشوند، در سال جاری مبلغ وام فرزندآوری برای فرزندان اول تا سوم نیز افزایش یافته است، به طوری که وام فرزند اول از ۴۰ به ۶۰ میلیون تومان افزایش مییابد و به این ترتیب وام فرزند دوم ۱۲۰ میلیون و وام فرزند سوم به ۱۸۰ میلیون تومان افزایش خواهد یافت.
رئیس کمیسیون مشترک جوانی جمعیت و حمایت از خانواده مجلس تصریح کرد: همچنین حمایتهایی در قالب درمان ناباروری و جلوگیری از سقط جنین در حال انجام است. همچنین در بودجه سال آینده نیز رقم حق اولاد افزایش یافته است.
وی در پایان بیان کرد: اگر بتوانیم مساله سقط جنین در کشور را به طور ملموس و با جدیت کنترل کنیم بخش مهمی از چشماندازهای این قانون را محقق کردهایم، چرا که آمار سقط جنین در کشور نگرانکننده است و بخش مهمی از اهداف جوانی جمعیت به لیل نبود برنامهریزی و اقدام موثر برای کنترل این مساله با تهدید رو به رو است. سقط جنینی که با اجرای طرحهای جهادی هم اکنون برای جلوگیری از آن با ارائه مشاوره به مادران به صورت قابل توجهی کاهش یافته است.