محمدحسین مهدوی‌زادگان: رئیس‌جمهور فرانسه این روزها بابت بازگشت ترامپ به کاخ سفید آرام و قرار ندارد! مکرون در ماه‌های منتهی به انتخابات ریاست‌جمهوری ماه نوامبر نیز بارها در مواضع آشکار و پنهان خود، بازگشت جمهوری‌خواهان (بویژه ترامپ) به کاخ سفید را خبری نامطلوب قلمداد کرده و پیروزی هریس و دموکرات‌ها در انتخابات ریاست‌جمهوری ۵ نوامبر را بهترین گزینه ممکن برای خود و اتحادیه اروپایی تصور می‌کرد. اخیرا مکرون در نشست سران جامعه سیاسی اروپا در بوداپست بر تمایل خود نسبت به تقویت استقلال راهبردی قاره اروپا پس از انتخاب مجدد دونالد ترامپ تاکید کرد. او تصریح کرد اروپایی‌ها نباید امنیت خود را برای همیشه به آمریکایی‌ها واگذار کنند و باید بیشتر از «منافع» خود در برابر ایالات متحده و چین دفاع کنند. رئیس‌جمهور فرانسه در بخشی از جملات خود تاکید کرد: «ما توانایی نوشتن تاریخ توسط خودمان را داریم. آیا می‌خواهیم تاریخ نوشته شده توسط دیگران و جنگ‌های راه اندخته شده توسط دیگران را در زمینه‌های فناوری و تجاری بخوانیم یا اینکه می‌خواهیم خودمان تاریخ را بنویسیم؟» 

چقدر این جملات مکرون آشناست! در دور اول ریاست جمهوری دونالد ترامپ بارها مقامات اروپایی و در راس آنها مکرون بر لزوم استقلال راهبردی، اقتصادی و امنیتی از آمریکا تاکید کرده و تبلور اروپای متحد را در گرو گذار از شرایط کنونی میسر دانستند اما همزمان با بیان این مواضع ظاهرا استقلال‌طلبانه، کاخ الیزه در قالب دیپلماسی پنهان و از مجاری غیررسمی سیاسی مشغول امتیازگیری از کاخ سفید در ازای عدم تکرار چنین مواضعی بود! رئیس‌جمهور فرانسه در بزنگاه‌هایی مانند تشدید جنگ اقتصادی آمریکا و اروپا یا درخواست آمریکا مبنی بر لزوم افزایش سهم بودجه کشورهای اروپایی در منظومه دفاعی ناتو، بلافاصله در مواضع آشکار خود بر لزوم تشکیل ارتش واحد اروپایی و استقلال اقتصادی اروپا از آمریکا سخن می‌گفت اما پس از چند هفته، در این خصوص سکوت می‌کرد. این سکوت زننده، خروجی یک معامله پشت پرده یا یک وعده از سوی کاخ سفید بود. نکته حائز اهمیت اینکه برخی کشورهای اروپایی مانند آلمان، حتی با وجود آگاهی نسبت به عدم عزم و اراده واقعی از سوی مکرون و همراهانش در کاخ الیزه در مستقل‌سازی اروپا از آمریکا، همین مواضع ساده و ظاهری را نیز برنتافته و صراحتا استقلال راهبردی قاره سبز از واشنگتن را غیرممکن قلمداد می‌کردند.

اکنون در حالی وارد سال 2025 میلادی می‌شویم که دونالد ترامپ، نامزد پیروز انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا با دستور کارهایی از جمله پایان دادن به جنگ اوکراین وارد عرصه سیاست خارجی کشورش شده است. در چنین شرایطی مجددا شاهد تکرار موضع‌گیری‌های بی‌خاصیت مکرون هستیم. اصل خواسته مکرون نشان می‌دهد وی حتی خود نیز ذهنیتی درباره نحوه استقلال راهبردی - امنیتی از آمریکا ندارد. رئیس‌جمهور فرانسه در دیدار با «مارک روته» دبیرکل جدید ناتو خواستار تسریع در توسعه دفاعی اروپا شد. از دید مکرون، این توسعه دفاعی باید در چارچوب قواعد درونی ناتو اما مستقل از آن تحقق یابد!

همان‌گونه که مسجل است، کاخ الیزه در حال خلق جملات پارادوکسیکال با هدف بهره‌برداری ابزاری از آنهاست. مواضع اخیر مکرون بدرستی اثبات می‌کند بالاخره مناسبات امنیتی تعریف شده در پیمان آتلانتیک شمالی محیط بر قواعد و خطوط قرمز ترسیم شده در بطن ارتش اروپایی خیالی مکرون و همراهانش خواهد بود یا خیر! از سوی دیگر، برخی اعضای پیمان آتلانتیک شمالی می‌گویند اصل تشکیل ارتش واحد اروپایی به معنای عبور از خطوط قرمز ناتو و در تعارض با اصل ادغام دفاعی اروپا و آمریکا با یکدیگر است.

البته مکرون بدرستی معتقد است یک بیداری راهبردی در نظام بین‌الملل رخ داده که زمینه‌ساز استقلال اروپا از آمریکاست اما قطعا از قربانیان این بیداری راهبردی و جهانی، کاخ الیزه و اتحادیه اروپایی خواهند بود. بازی مطلق پاریس و اتحادیه اروپایی در زمین نتانیاهو و بایدن (در جریان نسل کشی و جنایات صهیونیست‌ها در منطقه) موضوعی نیست که بتوان آن را نادیده انگاشت. قطعا ساختار حاکم بر اتحادیه تغییر خواهد کرد اما مکرون منادی این تغییر نیست! رئیس‌جمهور فرانسه خود در اتصال حلقه‌های راهبردی - سیاسی ۲ سوی آتلانتیک با یکدیگر نقش داشته و قطعا در کسوت متهم وضعیت موجود باید مورد ارزیابی و تحلیل قرار گیرد! طلبکاری مکرون از ساختار جاری در مناسبات آمریکا - اروپا، به معنای طلبکاری یک متهم از متهمی دیگر بوده و تشبیه یا توصیف دیگری نمی‌توان در قبال آن به کار برد.