گروه اجتماعی: هوای تهران و اغلب کلانشهرها دیروز باز هم  آلوده گزارش شد، به شکلی که در پایتخت شاخص آلودگی هوا به مرز 150 نیز رسید، این در حالی است که سال گذشته با وجود مازوت‌سوزی نیروگاه‌ها، شاخص آلودگی هوای پایتخت 26 آبان پارسال در مرز 80 قرار داشت. این شرایط در حالی است که مردم انتظار داشتند با توقف مازوت‌سوزی نیروگاه‌ها و تحمل خاموشی‌ها، آلودگی هوا دیگر حداقل به این میزان نرسد. از سویی آلودگی هوا طی روزهای آینده نیز ادامه دارد به طوری که سازمان هواشناسی نسبت به افزایش آلودگی هوای 5 کلانشهر تا حد ناسالم در روزهای آینده هشدار داد. صدور هشدار زرد نسبت به افزایش غلظت آلاینده‌های جوی و کاهش کیفیت هوا تا ۲۸ آبان‌ در شهرهای تهران، کرج، اراک، اصفهان و اهواز است و به شهروندان توصیه شده طی این روزها حتی‌الامکان از تردد در فضای باز پرهیز کنند. این سازمان در حالی از پیش‌بینی  آلودگی هوا طی این روزها گزارش می‌دهد که دولت به منظور حفظ سلامت مردم اقدام به حذف مازوت‌سوزی نیروگاه‌ها در این استان‌ها به قیمت خاموشی‌های سراسری کرده است اما آنگونه که از تداوم آلودگی هوا با شاخص بالا ملموس و مشخص است، حذف مازوت‌سوزی دادن آدرس غلط به مردم و بهانه‌ای برای خاموشی‌ها بوده است، چرا که دلیل خاموشی‌ها بی‌توجهی به ذخیره‌سازی سوخت مایع نیروگاه‌ها در ماه‌های گذشته بوده است. 

طبق گزارش‌های موجود، وضعیت شاخص آلودگی هوا طی سال گذشته با وجود مازوت‌سوزی در وضعیتی مشابه امروز بوده و چه بسا در برخی روزها هوا پاک‌تر نیز بوده است! در حالی که دولت مدعی شده توقف مازوت‌سوزی دلیل کاهش تولید برق است ولی گزارش‌های دفتر مطالعات انرژی، صنعت و معدن مرکز پژوهش‌های مجلس حاکی از این است که دلیل اصلی قطع برق، کاهش ذخیره‌سازی گازوئیل نیروگاه‌ها در ماه‌های اخیر و افزایش ناترازی گاز بوده است. مطابق گزارش وزارت نفت، تیر سال گذشته 3 میلیارد لیتر سوخت نیروگاه‌ها ذخیره‌سازی شده بود که در تیر امسال این میزان به یک و 4 دهم میلیارد لیتر رسیده است. از سویی مرداد سال گذشته ۳ و 2 دهم میلیارد لیتر ذخیره‌سازی سوخت نیروگاهی انجام شده است ولی مرداد امسال این میزان به یک و 8 دهم میلیارد لیتر رسیده است. در حالی که هر چه به فصل سرد سال نزدیک می‌شویم میزان ذخیره‌سازی سوخت مایع باید افزایش یابد اما در شهریور امسال میزان ذخیره‌سازی گازوئیل به یک و 6 دهم میلیارد لیتر رسید که نزدیک به 200 میلیون لیتر کمتر از مرداد امسال و یک میلیارد و 200 میلیون لیتر کمتر از شهریور سال گذشته بوده است که 2 و 8 دهم میلیارد لیتر ذخیره‌سازی شده بود. 

با حذف مازوت‌سوزی ۳ نیروگاه اراک، کرج و اصفهان به منظور کاهش آلودگی هوا از 20 آبان خاموشی‌های برنامه‌ریزی شده در سطح کشور اعمال شد. سخنگوی دولت در این باره اعلام کرد: «شرط عدالت نیست برای تولید برق، بخشی از جامعه با جان خود هزینه آن را پرداخت کند. از همین رو به دستور رئیس‌جمهور مازوت‌سوزی در ۳ نیروگاه اراک، کرج و اصفهان که شرایط ویژه‌ای دارند، متوقف شد». 

محمدجعفر قائم‌پناه، معاون اجرایی رئیس‌جمهور نیز اعلام کرد: «پس از بررسی‌ها و دستور آقای پزشکیان به دلیل آلودگی خاص در مناطق اراک، کرج و اصفهان ناشی از مازوت‌سوزی (حدود 16 میلیون تن مازوت‌سوزی) که باعث آلودگی هوا و بیماری می‌شود، مازوت‌سوزی متوقف می‌شود. برای اینکه به بخش‌هایی از جامعه آسیب وارد نشود، ناچاریم مصرف سوخت مازوت را در این نیروگاه‌ها متوقف کنیم. از همه مردم به خاطر خاموشی‌ها عذرخواهی می‌کنم، چرا که راضی نیستیم این سم در شهرهایی مثل اصفهان، کرج، اراک و شهرهای دیگر تولید شود و ترجیح دادیم خاموشی اتفاق بیفتد». این گفته‌ها در حالی است که با توجه به تداوم و تشدید آلودگی‌ هوا مشخص شده خاموشی‌ها به دلیل نبود ذخیره‌سازی سوخت نیروگاه‌ها بوده است و حذف مازوت‌سوزی تاثیری آنچنانی بر کاهش میزان آلودگی هوا نگذاشته است و قرار بود آسمان با حذف مازوت‌سوزی نیروگاه‌ها آبی باقی بماند ولی اینگونه نشد. 

* ماسک بزنید

با آنکه قرار بود در پی قطع مازوت سوزی نیروگاه‌ها آسمان آبی بماند، اما هوای آلوده چند روز است بر اغلب کلانشهرها خیمه زده است. رئیس کارگروه سلامت هوا  و تغییر اقلیم وزارت بهداشت تأکید کرده است در روزهای آلوده از ماسک استفاده کنید و ماسک N95 در شرایط آلودگی هوا توصیه می‌شود. عباس شاهسونی استفاده از انرژی‌های پاک، سوخت مناسب و توسعه ناوگان حمل‌و‌نقل عمومی را مهم‌ترین اقدامات برای کاهش غلظت آلاینده‌های هوا دانست و گفت: در کشور ما از سال ۹۶ قانون هوای پاک تصویب شده و دارای ۳۴ ماده و ۱۴ آیین‌نامه اجرایی است و اگر این قانون بدرستی اجرا شود، کمک زیادی به کاهش آلودگی هوا می‌کند. رئیس گروه سلامت هوا و تغییر اقلیم وزارت بهداشت با تاکید بر لزوم تسریع در فرآیند اسقاط خودروهای فرسوده خاطرنشان کرد: تعداد زیادی از خودروها و موتوسیکلت‌هایی که در حال تردد هستند، فرسوده‌اند و 2.5 میلیون خودرو فرسوده در کشور تردد می‌کنند که باید از رده خارج شوند.

شاهسونی افزود: بر اساس قانون هوای پاک باید ۳۰ درصد از انرژی‌هایی که سالانه تولید می‌شود، تجدیدپذیر باشد اما طبق گزارش سازمان محیط‌ زیست از سال ۹۶ تا پایان سال گذشته فقط ۶۰۰ مگاوات تولید انرژی تجدیدپذیر داشته‌ایم و ۶ درصد از انرژی‌های تولید شده، تجدیدپذیر بوده‌ است.

وی تصریح کرد: سال ۹۶ که قانون هوای پاک تصویب شد، میزان ذرات معلق کمتر از 2.5 میکرون در کشور حدود ۳۰ میکروگرم بر مترمکعب بود که با وجود افزایش تعداد خودروها و مصرف سوخت، بر اساس گزارش سال گذشته همین میزان ثابت مانده است. سال ۹۶ حدود ۸۰ میلیون لیتر بنزین مصرف روزانه داشتیم که الان به ۱۲۰ تا ۱۳۰ میلیون لیتر در روز رسیده‌ایم، بنابراین اقدامات خوبی انجام شده است.

رئیس گروه سلامت هوا و تغییر اقلیم وزارت بهداشت با بیان اینکه راهکار مقابله با آلودگی هوا درمان نیست، بلکه باید پیشگیری کرد، گفت: هزینه‌ها و عوارض ناشی از آلودگی هوا به وزارت بهداشت به‌گونه‌ای است که سالانه ۴۰ تا ۵۰ همت در این باره برای درمان بیماران به نظام سلامت تحمیل می‌شود و تمام مراکز بهداشتی‌- درمانی و اورژانس در شرایط آلودگی هوا برای همه گروه‌ها آماده خدمت‌رسانی هستند.

شاهسونی با اشاره به راهنماهای محافظت فردی و خودمراقبتی در برابر آلودگی هوا در وزارت بهداشت خاطرنشان کرد: در این راهنماها درباره انواع و شیوه استفاده از ماسک‌ها، تغذیه مناسب و فعالیت‌های فیزیکی مطالبی تهیه شده اما مردم هم باید پای کار بیایند.

به گفته وی، در حال حاضر حدود ۱۲ میلیون موتوسیکلت در کشور تردد می‌کنند که ۹۰ درصد آنها فرسوده‌اند. سال گذشته فقط ۶ هزار موتوسیکلت به مراکز معاینه فنی مراجعه کردند و بسیاری از وسایل حمل‌و‌نقل عمومی و سنگین معاینه فنی ندارند. رئیس گروه سلامت هوا و تغییر اقلیم وزارت بهداشت درباره ماسک‌های مناسب شرایط آلودگی هوا گفت: ماسک N95 برای شرایط آلودگی هوا توصیه می‌شود که می‌تواند ۹۵ درصد از ذرات معلق را حذف کند؛ البته این نوع ماسک ممکن است در دسترس نباشد یا هزینه تهیه آن بالا باشد، بنابراین استفاده از ۲ ماسک طبی نیز در این شرایط توصیه می‌شود، چرا که می‌تواند تا ۷۰ درصد ذرات معلق را حذف کند.

شاهسونی با اشاره به شلوغی وسایل حمل‌و‌نقل عمومی در ساعات شروع و پایان کار مشاغل گفت: در فصل پاییز و فصول سرد سال، بیماری‌های تنفسی نیز شیوع دارد و استفاده از ماسک در وسایل نقلیه عمومی می‌تواند به کاهش بیماری‌های تنفسی کمک کند. وی تاکید کرد: در شرایطی که هوا برای همه گروه‌ها ناسالم است و در شرایط قرمز قرار داریم، فعالیت فیزیکی بویژه برای کودکان، سالمندان، مادران باردار و بیماران تنفسی و مبتلایان به آسم باید محدود شود. مهم‌ترین نکته در آلودگی هوا، مواجهه کمتر با این شرایط است. همچنین توصیه می‌شود در این وضعیت از مواد غذایی دارای آنتی‌اکسیدان، میوه و سبزیجات بیشتر استفاده شود.