گروه ورزشی: تیم‌ ملی فوتبال کشورمان در شرایطی خود را آماده نخستین بازی برگشت مرحله نهایی مقدماتی جام‌جهانی می‌کند که فضای دوگانه‌ای پیرامون عملکرد تیم‌ ملی شکل گرفته است. ایران احتمالا در هفته هفتم یا هشتم صعود زودهنگام خود را به جام‌جهانی 2026 جشن خواهد گرفت و در عین حال شکننده بودن عملکرد تیم‌ ملی در مقابل رقبای نه چندان قدرتمندش اما و اگرهای زیادی را پیرامون امیدوارکننده بودن نتایج در جام‌جهانی به وجود آورده است. 

به گزارش «وطن امروز»، بازیکنان تیم‌ ملی فوتبال ایران عصر روز گذشته از ساعت ١۶ در ورزشگاه دولن اومورزاکف نخستین تمرین خود را در قرقیزستان برگزار کردند. پیش از آغاز تمرین، امیر قلعه‌نویی ۱۰ دقیقه برای شاگردانش صحبت کرد. در این تمرین که در هوای سرد بیشکک برگزار شد، بازیکنان تمرینات تاکتیکی را زیر نظر قلعه‌نویی پشت سر گذاشتند. علیرضا جهانبخش پس از تمرین صبح دیروز، همزمان با تمرین عصر ملی‌پوشان، در هتل محل اقامت به فیزیوتراپی پرداخت. مهدی قائدی هم که با پروازی جداگانه از اعضای تیم به بیشکک سفر کرد، شب گذشته به جمع ملی‌پوشان اضافه شد. بخش اصلی تمرین دیروز تیم‌ ملی به مرور برنامه‌های تهاجمی و گلزنی اختصاص داشت. خبرنگاران و عکاسان ایرانی که همراه تیم‌ ملی حضور دارند، به طور کامل تمرین دیروز ملی‌پوشان را پوشش خبری و تصویری دادند. تیم ایران امروز آخرین جلسه تمرینی خود را پیش از دیدار برابر قرقیزستان در همین ورزشگاه برگزار خواهد کرد. 

در این فضا اما مصاحبه روز گذشته علیرضا بیرانوند درباره بازی پرانتقاد تیم‌ ملی برابر کره‌شمالی مورد توجه رسانه‌ها قرار گرفت. دروازه‌بان تیم‌ ملی فوتبال ایران در این مصاحبه درباره دیدار تیم‌ ملی ایران برابر کره‌شمالی و پیش‌بینی‌اش از بازی با قرقیزستان گفت: «خدا را شکر بازی قبل را بردیم و توانستیم 3 امتیاز را بگیریم. 3 امتیاز بازی با کره‌شمالی برای‌مان مهم بود و هدف‌مان کسب ۶ امتیاز کامل در این فیفادی است. در بازی برابر کره‌شمالی خدا به ما رحم کرد. نیمه اول فوق‌العاده بودیم و می‌توانستیم با نتیجه ۴ بر صفر یا ۵ بر صفر به رختکن برویم. نیمه دوم متاسفانه شجاع خلیل‌زاده اخراج شد و هنگامی که کره‌شمالی گل اول را به ما زد، از نظر روحی ـ روانی بهتر شد و فشار زیادی به ما وارد کرد. یک سفر طولانی برای بازی قبلی داشتیم و ۲۰ ساعت در پرواز بودیم.  

هرچند بسیار دور از ذهن است که بتوان برای بازی فردای تیم‌ ملی ایران و قزقیزستان نتیجه‌ای جز پیروزی کشورمان را متصور شد اما اکثر انتقادات از تیم‌ ملی دقیقا پس از بازی رفت ایران و قرقیزستان مطرح شد؛ بازی پرحاشیه‌ای که در زمین نامساعد فولادشهر اصفهان برگزار شد و در نهایت با خفیف‌ترین نتیجه ممکن یعنی یک بر صفر به نفع ایران به پایان رسید. هرچند در آن بازی دروازه ایران به لطف کم‌دقتی مهاجمان قرقیزستان بسته ماند اما ضعف جدی خط دفاع تیم‌ ملی مقابل دیدگان همه هویدا شد. از سوی دیگر ایران در 4 تقابل نخست خود با قرقیزستان مجموعا 21 گل به ثمر رسانده بود و پیروزی یک بر صفر برابر این تیم به نوعی بدعت به حساب می‌آمد.

تعداد زیاد اخطاری و اخراجی در 5 بازی گذشته نیز انتقادهای زیادی را در پی داشته است. ایرنا در گزارشی با اشاره به اخراج شجاع خلیل‌زاده در بازی تیم‌ ملی با کره‌شمالی که تیم‌ ملی را تا آستانه از دست دادن 3 امتیاز پیش برد، به بررسی آماری کارت‌های زرد و قرمز تیم‌ ملی پرداخت. بررسی آمار کارت‌های زرد و قرمز در ۵ هفته گذشته از مرحله سوم و نهایی انتخابی جام‌جهانی نشان می‌دهد تیم کشورمان در ۵ بازی، ۹ کارت زرد که معادل 8.1 کارت زرد در هر بازی است، دریافت کرده است. تیم‌ ملی همچنین در ۵ بازی اخیر، ۲ کارت قرمز هم دریافت کرده و در مجموع ۱۱ کارت به نام بازیکنان ایران ثبت شده است. علیرضا جهانبخش، مهدی قائدی، محمدحسین کنعانی‌زادگان و میلاد محمدی در بازی با امارات، سامان قدوس در بازی با ازبکستان، سردار آزمون، محمد محبی و مهدی قائدی در بازی قطر و آریا یوسفی در بازی با کره‌ شمالی، ۹ کارت زردی ایران در ۵ هفته گذشته از مرحله نهایی انتخابی جام‌جهانی هستند. صالح حردانی در بازی با ازبکستان و شجاع خلیل‌زاده در بازی با کره‌شمالی هم ۲ کارت قرمز  گرفته‎‌اند. نکته قابل تامل اینکه تیم کشورمان تنها در بازی هفته اول با قرقیزستان کارت نگرفت و در ۴ مسابقه بعد بدون دریافت کارت زرد یا قرمز از زمین خارج نشده است. مقایسه آمار کارت‎‌های تیم کشورمان با سایر تیم‌های گروه یک هم نشان می‎‌دهد تیم‌ ملی همچنان که در صدر این گروه با کسب ۱۳ امتیاز قرار دارد، از نظر دریافت کارت هم با کسب ۹ کارت زرد و ۲ کارت قرمز و در مجموع ۱۱ کارت صدرنشین است(!) این در حالی است که بررسی آمار کارت‌های دیگر تیم‌های گروه نشان می‌دهد کره‌شمالی با دریافت ۹ کارت زرد و یک کارت قرمز و مجموع ۱۰ کارت در رده دوم است؛ آن هم تیمی که در جدول گروه یک با کسب تنها ۲ امتیاز از ۵ مسابقه قعرنشین است و در رده ششم و آخر قرار دارد. قطر با ۸ کارت زرد، امارات با ۶ کارت زرد و یک کارت قرمز، ازبکستان با ۷ کارت زرد و قرقیزستان با ۳ کارت زرد، در رده‌های بعد دریافت تعداد کارت‌های زرد و قرمز تا پایان هفته پنجم انتخابی جام‌جهانی در گروه ایران قرار دارند.  

در کنار بی‌برنامه بودن خط دفاع تیم‌ ملی و رکوردشکنی بازیکنان در دریافت کارت زرد و قرمز، دیگر نگرانی مهم درباره آینده تیم‌ ملی به میانگین بالای سنی ملی پوشان مربوط می‌شود. تیم‌ ملی در 6 سال اخیر کمترین تغییر را در ترکیب خود شاهد بوده است. بخشی از این انعطاف‌ناپذیری به طلایی بودن نسل فعلی تیم‌ ملی مربوط می‌شود که مربیان را کمتر به فکر ریسک برای یافتن جانشین جوان یا خط زدن لژیونرها انداخته است. بخش دیگر این انعطاف‌ناپذیری اما ریشه‌های پایه‌ای‌تری دارد؛ از جمله اینکه در نخستین شکست پس از چیدن ترکیب جوان، سیل انتقادات به سمت سرمربی و کادر تیم‌ ملی سرازیر می‌شود. از سوی دیگر پیر بودن ترکیب تیم‌ ملی نتیجه دوری باشگاه‌های لیگ برتری از اتخاذ سیاست جوانگرایی است. با این حال علت هر چه باشد، تیم‌ ملی به احتمال بسیار زیاد کمتر از 20 ماه دیگر در آمریکا، کانادا و مکزیک باید به مصاف رقبای خود در جام‌جهانی برود و از همین حالا می‌توان انتظار ترکیبی را داشت که عمدتا بالای 30 سال سن دارند. برای نمونه از ترکیب 11 نفره ایران مقابل کره‌شمالی 8 نفر در سال 2026 بالای 30 سال سن خواهند داشت. این میانگین بالای سنی هم احتمال غافلگیری بر اثر مصدومیت‌ها در آستانه جام‌جهانی را افزایش می‌دهد و هم عملا زنگ خطر را برای احتمال افت اکثر بازیکنان تیم تا رسیدن به تورنمنت اصلی به صدا درمی‌آورد.

* آمار را کنار تاریخ ببینیم!

فردا همزمان با دیدار ایران مقابل قرقیزستان، در دیگر دیدار گروه‌مان قطر و امارات نیز مقابل یکدیگر صف‌آرایی خواهند کرد. اگر این ۲ تیم حاشیه خلیج ‌فارس مقابل هم به تساوی برسند و ایران هم قرقیزستان را شکست دهد، فاصله تیم‌ ملی کشورمان تا تیم سوم گروه به 8 امتیاز می‌رسد و این معنایی جز قرار گرفتن در یک‌ قدمی صعود به جام‌جهانی ندارد. قابل تصور است که با این صعود زودهنگام مربیان تیم‌ ملی بار دیگر برای پرده انداختن روی ضعف‌های تیم به زودهنگام بودن صعود ایران به جام‌جهانی 2026 و مقایسه با ادوار پیشین رو آورند. این تردستی پیشاپیش یک چالش جدی دارد و آن هم افزایش سهمیه آسیا در نخستین جام‌جهانی 48 تیمی تاریخ است. با این حال حتی اگر بر این واقعیت مهم نیز چشم ببندیم، نمی‌توان منکر آن شد که سال‌هاست انتظارات از فوتبال ایران به فراتر از صعود به جام‌جهانی رسیده است. نتایج درخشان ژاپن، کره‌جنوبی و استرالیا در جام‌جهانی 2022 انتظارات را از فوتبال آسیا ارتقا بخشیده است و ایران به عنوان یکی از قدرت‌های کلاسیک این فوتبال نمی‌تواند کماکان با عینک قرن بیستمی به جام‌جهانی بنگرد و صرف صعود به مرحله نهایی را دستاورد تلقی کند. ایستگاه آمریکا، کانادا و مکزیک قطعا ایستگاه پایانی برای نسلی است که بسیاری از آنها در 3 جام‌جهانی پیراهن تیم‌ ملی را بر تن کرده‌اند. نسلی که هر چند به طور انفرادی آمار خوبی را برای خود ثبت کرد اما در شکستن طلسم فوتبال ایران (رسیدن به 16 تیم نهایی جام‌جهانی یا قهرمانی در جام ملت‌های آسیا) ناکام ماند. اگر بهای تکیه به این نسل در آستانه بازنشستگی عدم کسب توفیقی جدید باشد تمام استراتژی‌های فوتبالی ایران در سال‌های اخیر با یک علامت سوال بزرگ روبه‌رو خواهد شد.  

***