گروه فرهنگ و هنر: مراسم رونمایی از کتاب «صد سالگی؛ قضاوت تاریخ درباره جلال آل‌احمد» با حضور محمدحسین دانایی، غلامرضا خاکی و هادی خورشاهیان در سرای اهل قلم برگزار شد. این کتاب به بررسی ابعاد مختلف زندگی و آثار جلال آل‌احمد پرداخته و سعی دارد جایگاه او را در تحولات فکری و اجتماعی ایران تحلیل و قضاوت‌های تاریخی درباره جلال را بازخوانی کند. 

در این نشست، پژوهشگران و علاقه‌مندان به تاریخ ادبیات معاصر ایران فرصتی برای تبادل نظر درباره تأثیرات ماندگار این چهره تاثیرگذار داشتند. هادی خورشاهیان ابتدا با اشاره به اهمیت بررسی جنبه‌های مختلف شخصیت و آثار جلال آل‌احمد گفت: ابعاد زندگی ادبی جلال آل‌احمد، از جمله نویسندگی، نقد و ترجمه متفاوت است و بسیاری از یادداشت‌های منتشر‌نشده‌اش نیز مبنای بسیاری از گفت‌وگوهای پژوهشی بوده‌اند. این برنامه در سالگرد 101 ‌سالگی جلال آل‌احمد، فرصتی برای شناخت عمیق‌تر آثار و مقالات او فراهم می‌کند. محمدحسین دانایی گفت: برای شناخت جلال آل‌احمد، باید او را در بستر زیست‌محیطی و اجتماعی‌اش بررسی کرد. آل‌احمد یکی از تأثیرگذارترین نویسندگان معاصر ایران است که نفوذ آثار او حتی به نسل‌های جدید از جمله نسل دیجیتال استمرار یافته است. دانایی افزود: آل‌احمد با تفکرات و آثارش ظرفیت‌های بسیاری دارد که هنوز به‌طور کامل کشف نشده‌اند. 

ما ۷۳ مقاله درباره جلال آل‌احمد، از جمله مقالاتی از کشورهای عربی مانند مصر را جمع‌آوری و آماده انتشار کرده‌ایم که نشان از جایگاه برجسته آل‌احمد در فراتر از مرزهای ایران دارد. وی همچنین به ویژگی‌های شخصیتی آل‌احمد پرداخت و او را فردی توصیف کرد که زندگی‌اش هدفمند، معنادار و برنامه‌ریزی‌شده بود و برخلاف بسیاری از نویسندگان، نه‌تنها می‌نوشت، بلکه زندگی‌اش را نیز به‌گونه‌ای پیش می‌برد که ارزش نوشتن داشته باشد. شناخت دقیق‌تر و عمیق‌تر ابعاد ناشناخته آل‌احمد می‌تواند به درک بهتر ادبیات معاصر ایران و تعامل قوی‌تر میان نویسندگان و مخاطبان کمک کند. در ادامه این نشست، غلامرضا خاکی با اشاره به یادداشت‌های شخصی آل‌احمد گفت: یادداشت‌های آل‌احمد تحولات فکری و روحی او را نمایان می‌کنند. آل‌احمد را باید به‌عنوان یک «متن» با لایه‌های متعدد و معانی مختلف در نظر گرفت و اگر این را در نظر نگیریم ممکن است به اشتباهات جدی در درک آثار آل‌احمد دچار شویم. به همین دلیل، باید از داوری‌های سطحی درباره شخصیت و آثار او اجتناب کرد. وی همچنین به بحث فلسفی درباره مفهوم «متن» پرداخت و از ایده‌های هانس - گئورگ گادامر و پل ریکور در هرمنوتیک یاد کرد و گفت: نه‌تنها نوشتار، بلکه رفتار آدم‌ها را هم می‌توان به‌عنوان متن در نظر گرفت. خاکی با اشاره به تحولات شخصی جلال آل‌احمد، بویژه سفر حج او افزود: این سفر تغییرات عمیقی در نگرش دینی و اجتماعی او به ‌وجود آورد. نباید آل‌احمد را بسان شخصیتی دید که به‌دنبال استفاده ابزاری از دین برای تغییر اجتماعی است، بلکه تحولات او در دوران‌های مختلف زندگی‌اش پیچیده‌تر از این تصویر ساده است. دانایی در این بخش گفت: لایه‌های شخصیت جلال آل‌احمد مختلف است و او نویسنده‌ای است که نگاه چندبعدی دارد و باید ابعاد مختلف شخصیت و آثار آل‌احمد مورد بررسی قرار گیرد تا تصویر کاملی از او به دست آید.

 وی افزود: ویژگی آل‌احمد در جست‌وجوگری و تحولات مداوم در زندگی‌اش است؛ این ویژگی باید مورد توجه قرار گیرد. متاسفانه آل‌احمد در برابر قضاوت‌های سطحی و پیش‌فرض‌های ذهنی قرار گرفته و برای درک صحیح آثار او باید بدون سوگیری به آن نگاه کرد. خاکی در پاسخ به پرسشی از خورشاهیان، درباره داوری و تحلیل شخصیت‌های تاریخی، بویژه متفکران، از ۲ زاویه گفت: یکی از منظر زندگی فرد و پیام‌هایی که این زندگی به ما می‌دهد و دیگری از منظر آثار و پیام‌های آن. باید توجه داشت آل‌احمد در زمان خود با منابع محدود و شرایط خاصی مواجه بود و تصمیماتش باید در چارچوب آن زمان مورد بررسی قرار گیرد. نقش صداقت در زندگی آل‌احمد اهمیت دارد و باید او را فردی پویا و در جست‌وجوی حقیقت دانست، با این‌ حال نباید رفتارهای او را به‌عنوان الگو برای دیگران پذیرفت.