گروه سیاسی: نشست فصلی شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی دیروز برگزار شد و پیش‌نویس قطعنامه ضدایرانی با محوریت تروئیکای اروپا (انگلستان، فرانسه و آلمان) و حمایت آمریکا به شورای حکام ارائه شد. ارائه پیش‌نویس قطعنامه ضدایرانی در حالی بود که رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هفته گذشته به ایران آمد و در سخنانی که در آغاز نشست فصلی شورای حکام داشت، به این نکته مهم اشاره کرد که ایران همکاری‌های لازم را با آژانس داشته است.  

مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در نشست شورای حکام به صراحت گفت: «ایران پیشنهاد من برای عدم گسترش ذخایر اورانیوم غنی شده خود با خلوص ۶۰ درصد را پذیرفت و اقدامات اولیه برای انجام این پیشنهاد را شروع کرده است». این سخنان گروسی به این معناست که او به عنوان مدیرکل آژانس (مرجع رسمی و فنی) تایید می‌کند در این مرحله همکاری‌های کشورمان با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قابل قبول است و ایران با پیشنهاد مدیرکل آن موافقت کرده و اقداماتی را نیز در این راستا آغاز کرده است. 

هرچند گروسی در ادامه سخنان خود در این نشست این را هم افزود که «این شورای حکام است که باید برای صدور یا عدم صدور قطعنامه علیه ایران تصمیم بگیرد». 

* اقدام جدید ایران باارزش است

مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همچنین تصریح کرد: «به باور من، تعهد ایران به عدم افزایش ذخایر اورانیوم ۶۰ درصد خود، بسیار مهم است. برای من مهم بود در طول سفرم به ایران، با رئیس‌جمهور این کشور دیدار داشته باشم. تاریخچه‌ای وجود دارد اما ایران خواستار همکاری با آژانس است و این اراده در طول دیدارهای دوجانبه‌ام با رئیس‌جمهور و وزیر خارجه ایران آشکار بود». 

گروسی در حالی از تعهد ایران به عدم افزایش ذخایر اورانیوم 60 درصد سخن گفت که پیش از آغاز نشست شورای حکام، ۳ کشور اروپایی انگلستان، فرانسه و آلمان پیش‌نویس قطعنامه علیه کشورمان به بهانه همکاری ضعیف با آژانس را ارائه داده بودند! 

مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای در ادامه سخنانش افزود: «این سفر، سفری ۳ روزه بود. بازدید من از تأسیسات نطنز و فردو نیز بسیار مهم بود و درباره مسائل مهم، صحبت‌های بسیار مفیدی داشتیم». 

گروسی در پاسخ به سوال خبرنگار انگلیسی مبنی بر «کافی بودن پیشنهاد ایران» گفت: «این کافی نیست اما پیشرفت و دستاوردی است که به دست آمده است. اینجا یک واقعیت وجود دارد و اقدامات ایران از سوی آژانس تأیید شده است. این اقدامی استوار در مسیر درستی است و باید اقدامات بیشتری انجام شود». 

مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در پاسخ به سوال دیگری مدعی شد: «در گفت‌وگوی من با مقامات ایران، هیچ شرطی بر محدودسازی غنی‌سازی اورانیوم ۶۰ درصد اعمال نشده بود اما با توجه به تحولات، ممکن است این مساله تغییر کند». 

وی افزود: «ان‌پی‌تی، درباره عدم اشاعه تسلیحات هسته‌ای است و نگرانی‌هایی وجود دارد و همه جامعه جهانی درباره این مساله نگران است. برای نخستین‌بار از زمان فاصله گرفتن ایران از تعهدات خود، تهران اقدام تازه‌ای اتخاذ کرد و باارزش است. آنها برای نخستین‌بار تصمیم به توقف گرفتند و با در نظر گرفتن ان‌پی‌تی، این تحول بسیار مهمی است». 

گروسی تصریح کرد: «زمانی که به ایران سفر می‌کنید، می‌بینید سیاست ایران، تولید بمب اتم نیست و وزیر خارجه ایران به من وعده داد تهران به ‌دنبال ساخت سلاح هسته‌ای نیست اما بحث‌هایی درباره ساخت سلاح هسته‌ای در پارلمان ایران وجود دارد». 

* فردو خطرناک نیست

مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تصریح کرد: «فردو تأسیسات مهمی است و با توجه به میزان اهمیت آن، می‌خواستم شخصا از آن بازدید کنم. فردو مکان خطرناکی نیست. بازدید از این تأسیسات بسیار مهم بود و در این تأسیسات تحقیقات بسیاری صورت می‌گیرد و پیشرفت ایران در ساخت آبشار سانتریفیوژ بسیار حائز اهمیت بود».

وی افزود: «همان‌طور که پیش‌تر گفتم، مقامات ایران در گفت‌وگو با من شرطی روی عدم گسترش ذخایر اورانیوم غنی شده خود با خلوص ۶۰ درصد نگذاشته‌اند».  

گروسی تصریح کرد: «بسیاری از تحلیلگران انتظار داشتند همه مسائل در طول سفر من حل شود و فکر می‌کنند سفر من دستاوردی نداشت اما این سفر بسیار مهم بود. در صورت به تصویب رسیدن قطعنامه، باید دید چه اتفاقی رخ خواهد داد. این به شورای حکام بستگی دارد».  

مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در پاسخ به سوال دیگری درباره نحوه ارتباط آژانس با «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور منتخب آمریکا تصریح کرد: «به‌طور غیررسمی، راه ارتباطی با رئیس‌جمهور منتخب آمریکا شکل گرفته است، امیدوارم هرچه سریع‌تر با او دیدار کنم».  

وی در ادامه افزود: «به همکاری خود با دولت کنونی آمریکا ادامه خواهم داد».  

* پارچین و طالقان هسته‌ای نیست

یکی دیگر از نکات مهم سخنان گروسی، اشاره او به این بود که در منطقه پارچین تاسیسات هسته‌ای وجود ندارد. وی این نکته را در پاسخ به سوالی درباره ادعای مقامات رژیم صهیونیستی از جمله «بنیامین نتانیاهو» نخست‌وزیر این رژیم پیرامون آسیب وارد شدن به تأسیسات هسته‌ای ایران در پی حمله این رژیم به ایران گفت: «هیچ صدمه‌ای به تأسیسات هسته‌ای ایران وارد نشده است. شاید در گذشته این مساله رخ داده باشد. به باور ما منطقه پارچین و طالقان تأسیسات هسته‌ای نیست و هیچ اطلاعاتی مبنی به هسته‌ای بودن این تأسیسات وجود ندارد».  

گروسی تصریح کرد: «بر اساس قوانین بین‌المللی، تأسیسات هسته‌ای نباید هدف حمله قرار گیرند و امیدوارم در گفت‌وگوهایم با مقامات اسرائیل درباره این مساله صحبت کنیم».  

مدیرکل آژانس بین‌الملل انرژی اتمی همچنین درباره دیدارش با عراقچی گفت: «گفت‌وگوی من با وزیر خارجه ایران، گفت‌وگوی سازنده و بسیار خوبی بود و مسائل بسیاری از جمله مسائل جاری در نشست شورای حکام را بررسی کردیم». وی افزود: «قطعا دولت ایران بر اساس خواست خود تصمیم خواهد گرفت».  

گروسی در پاسخ به سوالی درباره «شتاب» آژانس برای ارائه گزارشی پیش از لغو ۶ قطعنامه تحریمی شورای امنیت علیه ایران در چارچوب قطعنامه ۲۲۳۱ گفت: «برخی با نگاه به گزارشات ارائه شده، در حال بررسی مکانیزم ماشه هستند اما رویکرد من، اقدامات پایدار است. هفته گذشته به ایران سفر کردم و دستاوردی کسب شد. باید قدم به قدم پیش رفت و دستاوردهای پایدار گرفت تا تقابل کمتر و روابط سازنده‌تر شود».

* گفت‌وگوی عراقچی با همتای فرانسوی

جمهوری اسلامی ایران پیش‌تر اعلام کرده بود تصویب هرگونه قطعنامه علیه کشورمان در شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به سرعت و با قاطعیت پاسخ داده خواهد شد. دیروز نیز سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه کشورمان قبل از آغاز نشست شورای حکام، با ژان نوئل بارو، وزیر خارجه فرانسه گفت‌وگویی تلفنی انجام داد و در این گفت‌وگو بر موضع قاطع کشورمان تاکید کرد.  

وزیر امور خارجه در این گفت‌وگوی تلفنی از اقدام ناموجه و تحریک‌آمیز کشورهای اروپایی در تصویب تحریم‌های جدید علیه جمهوری اسلامی ایران به‌شدت انتقاد کرد.  

عراقچی همچنین تصمیم ۳ کشور آلمان، فرانسه و انگلیس برای ارائه قطعنامه در نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را به‌شدت تقبیح و تصریح کرد این حرکت ۳ کشور اروپایی در تقابل آشکار با فضای مثبت ایجادشده در تعاملات ایران و آژانس تلقی می‌شود و صرفا به پیچیده‌تر شدن موضوع خواهد انجامید.  

وزیر امور خارجه در رابطه با تحولات منطقه با اشاره به استمرار تجاوزات رژیم صهیونیستی علیه لبنان و ادامه نسل‌کشی در غزه، مسؤولیت حامیان رژیم اشغالگر در ادامه این فجایع را متذکر شد و خواستار اقدام جدی همه طرف‌های ذی‌مدخل برای وادار کردن رژیم متجاوز اسرائیل به توقف تجاوز به لبنان و غزه شد. 

* لزوم هوشیاری ایران در مقابل هر اقدام خصمانه

به رغم همکاری‌های موثر ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که در سخنان رافائل گروسی، مدیر کل این آژانس نیز بازتاب یافت، دیروز در نهایت پیش‌نویس قطعنامه انگلیس، فرانسه و آلمان به شورای حکام ارائه شد. 

این رویکرد خصمانه ۳ کشور اروپایی که با وجود فضای مثبت همکاری بین ایران و آژانس اتخاذ شد، آن هم در شرایطی که مقامات کشورمان در این باره هشدارهایی صادر کرده بودند، نشان از سیاسی‌کاری اروپا و دولت بایدن در موضوع هسته‌ای کشورمان و فراتر از آن دارد. در ۲ ماه گذشته، اروپا ۳ مرتبه با اقدامات ضدایرانی نشان داد مسیر تقابل را در پیش گرفته است. 

آنها پس از اینکه برای نخستین‌بار در موضوع جزایر سه‌گانه به شکل کاملا یکطرفه از ادعاهای امارات حمایت کردند، ۲ تحریم بر شرکت‌های هواپیمایی و کشتیرانی کشورمان به بهانه صدور تسلیحات به روسیه اعمال کردند و اکنون با محوریت آنها و حمایت دولت بایدن پیش‌نویس ضدایرانی  قطعنامه به شورای حکام ارائه می‌شود.   

با نگاهی به کنفرانس خبری رافائل گروسی که  در پاسخ به خبرنگاران گفت «برخی با نگاه به گزارشات ارائه‌شده، در حال بررسی مکانیزم ماشه هستند»، این احتمال وجود دارد رویکرد خصمانه دولت‌های اروپایی با هماهنگی آمریکایی‌ها، دورنما و آینده خود را در مکانیزم ماشه می‌جوید! البته اروپایی‌ها اعلام کردند قطعنامه آنها ربطی به موضوع برجام ندارد و درباره تعهدات پادمانی است.

هر چند در جلسه دیروز شورای حکام بحث پیرامون ایران به روز بعد (امروز) موکول شد اما مقامات کشورمان باید به موضع خصمانه کشورهای اروپایی در این خصوص پاسخ درخوری بدهند. در صورت تصویب قطعنامه اقدام اروپایی‌ها قطعا مبنای فنی ندارد، چرا که مدیرکل آژانس، یعنی کسی که مسؤول گزارش فنی است به صراحت اذعان به همکاری ایران با آژانس کرده و همچنین گفته است تاسیسات هسته‌ای در مناطق پارچین و طالقان که مورد ادعای اسرائیل بوده، اصلا هسته‌ای نیست، لذا در فضای همکاری ایران با آژانس، تلاش غرب برای صدور قطعنامه ضدایرانی پایه و اساس فنی ندارد و صرفا به منظور مقاصد سیاسی انجام می‌گیرد؛ رفتاری مغرضانه که باید در جای خود پاسخ درخور دریافت کند.

به باور کارشناسان اکنون تروئیکای اروپا در معرض قضاوتی مهم قرار گرفته ‌است. آنها به بهانه مساله چند مورد اورانیوم اعلام نشده، در حال تلاش برای صدور قطعنامه علیه ایران هستند، در حالی که ایران اکنون ده‌ها کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده 60 درصدی دارد و پیشنهاد گروسی برای توقف غنی‌سازی و افزایش ذخایر این سطح از اورانیوم را پذیرفته است. بنابراین بهانه‌جویی اروپایی‌ها به خاطر موضوعی که در مقابل پیشنهاد توقف غنی‌سازی ۶۰ درصدی چندان مهم به نظر نمی‌رسد، می‌تواند مبنای مهمی برای قضاوت رفتار اروپایی‌ها و تبعات آن در آینده قرار بگیرد، بویژه که ایران هشدار داده در صورت صدور قطعنامه، اقداماتی جدی بویژه در حوزه تسریع غنی‌سازی انجام خواهد داد. به همین دلیل است که روز گذشته برخی منابع رسانه‌ای غربی گزارش دادند در پشت درهای بسته نگرانی‌هایی درباره تبعات اصرار تروئیکای اروپا روی صدور قطعنامه و تغییر دکترین هسته‌ای ایران ابراز شده است. 

به هر حال تروئیکای اروپا اکنون در آزمونی مهم قرار دارد. فرسایشی کردن مساله هسته‌ای برای جلوگیری از اجرایی شدن بندهای غروب آفتاب قطعا به سود اروپایی‌ها تمام نخواهد شد، بویژه در روزهایی که روسیه از احتمال استفاده از سلاح هسته‌ای علیه ناتو سخن می‌گوید.