کد خبر: 295407تاریخ: 1403/9/3 00:00
قطعنامه سیاسی اروپا و آمریکا در شورای حکام علیه ایران بدون اجماع تصویب شد
پاسخ فنی
* ایران در واکنش، مجموعه‌ای از سانتریفیوژهای جدید و پیشرفته را راه‌اندازی کرد/ * کمالوندی: ظرفیت غنی‌سازی را به شکل قابل ملاحظه‌ای افزایش می‌دهیم
گروه سیاسی: شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی شامگاه پنجشنبه گذشته به وقت تهران، قطعنامه‌ای ضدایرانی را علیه کشورمان به تصویب رساند که پیش‌نویس آن چهارشنبه در آغاز نشست فصلی شورای حکام از سوی ۳ کشور آلمان، انگلستان و فرانسه با حمایت آمریکا ارائه شده بود.
در این قطعنامه که اجماعی در تصویب آن شکل نگرفت، از تهران خواسته شده برای حل مسائل ادعایی پادمانی، اقدامات ضروری و فوری انجام دهد. تصویب این قطعنامه در حالی انجام شد که در آن هیچ توجهی به همکاری‌های ایران با آژانس نشده است، در حالی که رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز در ابتدای نشست فصلی شورای حکام گزارش مثبتی از همکاری‌های ایران با آژانس ارائه داده بود.
گروسی در گزارش خود که بخشی از آن در پاسخ به سوالات خبرنگاران ارائه شد، به صراحت اعلام کرد: «ایران پیشنهاد من برای عدم گسترش ذخایر اورانیوم غنی شده خود با خلوص ۶۰ درصد را پذیرفت و اقدامات اولیه برای انجام این پیشنهاد را شروع کرده است». گروسی همچنین تصریح کرد: «به باور من تعهد ایران به عدم افزایش ذخایر اورانیوم ۶۰ درصد خود، بسیار مهم است. برای من مهم بود در طول سفرم به ایران، با رئیس‌جمهور این کشور دیدار داشته باشم. تاریخچه‌ای وجود دارد اما ایران خواستار همکاری با آژانس است و این اراده در طول دیدارهای دوجانبه‌ام با رئیس‌جمهور و وزیر خارجه ایران آشکار بود».
نکته جالب توجه در گزارش گروسی بخشی از سخنانش بود که پس از اعلام گزارش خود از همکاری‌های ایران با آژانس، به ناچار تصریح کرد: «در نهایت این شورای حکام است که باید برای صدور یا عدم صدور قطعنامه علیه ایران تصمیم بگیرد»؛ سخنی که نشان می‌داد ظاهرا مدیرکل آژانس نیز امید چندانی به نگاه فنی برخی اعضای شورای حکام بویژه ایالات متحده و تروئیکای اروپا به مسائل هسته‌ای ایران ندارد!
پیش‌تر در «وطن امروز» طی گزارشی آوردیم: ارائه پیش‌نویس قطعنامه ضدایرانی از سوی اروپایی‌ها به شورای حکام قطعا مبنای فنی ندارد، چرا که مدیرکل آژانس، یعنی کسی که مسؤول گزارش فنی است به صراحت اذعان به همکاری ایران با آژانس کرده و همچنین گفته تاسیسات هسته‌ای در مناطق پارچین و طالقان که مورد ادعای اسرائیل بوده، اصلا هسته‌ای نیست، لذا در فضای همکاری ایران با آژانس، تلاش غرب برای صدور قطعنامه ضدایرانی پایه و اساس فنی ندارد و صرفا به منظور مقاصد سیاسی انجام می‌شود.
* چه کشورهایی به قطعنامه رای مثبت دادند؟
رای‌گیری شورای حکام درباره پیش‌نویس قطعنامه ضدایرانی پیشنهاد شده از سوی تروئیکای اروپا شامگاه پنجشنبه انجام شد و اخبار تصویب آن نخستین ساعات بامداد روز جمعه به وقت ایران مخابره شد. این قطعنامه با ۱۹ رای موافق، ۳ رای مخالف و ۱۲ رای ممتنع به تصویب رسید. آمریکا، انگلیس، فرانسه، آلمان، اسپانیا، آرژانتین، استرالیا، بلژیک، اکوادور، اوکراین، کانادا، گرجستان، ژاپن، کره‌جنوبی، مراکش، ایتالیا، لوکزامبورگ، هلند و پاراگوئه ۱۹ کشوری بودند که به قطعنامه مذکور رای مثبت دادند.
روسیه، چین و بورکینافاسو هم ۳ کشوری بودند که با این قطعنامه مخالفت کردند. آفریقای جنوبی، هند، پاکستان، اندونزی، برزیل، غنا، تایلند، الجزایر، ارمنستان، بنگلادش، کلمبیا و مصر هم ۱۲ کشوری بودند که به این قطعنامه رای ممتنع دادند. ونزوئلا هم به دلیل بدهی، از حق رای برخوردار نبود.
عدم رای 15 کشور (چه مخالف چه ممتنع) به قطعنامه ضدایرانی شورای حکام، نشان می‌دهد تصویب این قطعنامه از اجماع برخوردار نبود. به نظر می‌رسد نگاه سیاسی اعضای غربی شورای حکام در ارائه پیش‌نویس قطعنامه و همین‌طور همکاری‌های موثر ایران با آژانس که مورد تایید گروسی هم هست، روی این مساله دخیل باشد.
البته ساعاتی قبل از تصویب قطعنامه ضد ایرانی کشورهای موسوم به گروه هسته اصلی (Core Group) شامل بلاروس، چین، کوبا، نیکاراگوئه، روسیه، سوریه، ونزوئلا، زیمبابوه و ایران با صدور بیانیه‌ای مشترک در شورای حکام، قطعنامه پیشنهادی ۳ کشور اروپایی را محکوم و مصداق سوءاستفاده از فرآیند تصمیم‌گیری در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی توصیف کرده و بر لزوم حمایت از تداوم رویکرد تعاملی با ایران برای حل‌وفصل مسائل باقیمانده پادمانی تاکید کرده بودند.
* محتوای قطعنامه ضدایرانی شورای حکام
این قطعنامه ادعاهای سیاسی مطرح در اسناد جعلی رژیم صهیونیستی را تکرار کرده و از ایران می‌خواهد توضیحات معتبر درباره ذرات اورانیوم با منشأ انسانی در ۲ مکان اعلام نشده ارائه دهد و آژانس را از مکان فعلی مواد هسته‌ای یا تجهیزات آلوده مطلع کند. همچنین قطعنامه خواستار ارائه اطلاعات، اسناد و پاسخ‌های مورد نیاز آژانس و فراهم کردن دسترسی بازرسان به مکان‌ها و مواد مورد نظر شده است.
در قطعنامه شورای حکام آمده است: ارائه این اطلاعات و دسترسی‌ها و انجام راستی‌آزمایی‌های بعدی توسط آژانس، برای دبیرخانه ضروری است تا بتواند گزارش دهد دیگر مساله‌ای برای بررسی شورای حکام و اقدام بیشتر باقی نمانده است.
همچنین در قطعنامه تروئیکا از مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی خواسته شده است یک ارزیابی جامع و بهروز درباره ادعای وجود یا استفاده احتمالی از مواد هسته‌ای اعلام نشده در ارتباط با مسائل باقیمانده و همچنین گزارش کامل درباره همکاری ایران با آژانس، برای بررسی در نشست اسفند ۱۴۰۳ شورای حکام یا حداکثر تا بهار ۱۴۰۴ تهیه کند.
این برای پنجمین بار پس از اجرای برجام و بسته شدن پرونده ادعاهای پادمانی درباره برنامه هسته‌ای ایران است که کشورهای غربی علیه ایران قطعنامه ارائه می‌کنند.
* بیانیه مشترک وزارت امور خارجه و سازمان انرژی اتمی
در پی تصویب قطعنامه ضدایرانی در شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی کشورمان همان‌طور که پیش‌تر به صراحت اعلام کرده بود ایران در واکنش به صدور هر گونه قطعنامه‌ای به سرعت و با قاطعیت پاسخ خواهد داد، دستور انجام اقدامات موثر، از جمله راه‌اندازی مجموعه معتنابهی از سانتریفیوژهای جدید و پیشرفته از انواع مختلف را صادر کرد. همچنین در همین راستا وزارت امور خارجه و سازمان انرژی اتمی ایران بیانیه مشترکی صادر کردند.
در این بیانیه آمده است: در آخرین ساعات جلسه ۱ آذر ۱۴۰۳ شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با فشار و اصرار ۳ کشور اروپایی و آمریکا، به‌رغم عدم حمایت حدود نیمی از دولت‌های عضو، قطعنامه‌ای غیراجماعی درباره برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران تصویب شد.
این بیانیه می‌افزاید: سیاست اصولی جمهوری اسلامی ایران همواره مبتنی بر تعامل سازنده با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در چارچوب حقوق و تکالیف مصرح ذیل معاهده عدم اشاعه و موافقتنامه جامع پادمان بوده است.
در این بیانیه عنوان شده است: دولت چهاردهم بر مبنای همین سیاست از ابتدای تشکیل، ادامه و ارتقای همکاری‌ها با آژانس را با هدف حل و فصل موضوعات فی‌مابین در دستور کار خود قرار داد.
در بیانیه فوق همچنین آمده است: در چارچوب همین رویکرد اصولی، ایران از سفر مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به تهران استقبال کرد و برنامه‌ریزی لازم برای فراهم کردن زمینه تعاملات بیشتر و موفقیت سفر را انجام داد.
سفر مدیرکل آژانس به ایران، دیدارهای وی با مقام‌های عالی جمهوری اسلامی ایران و بازدید از مجتمع‌های غنی‌سازی شهید مسعود علی‌محمدی و شهید مصطفی احمدی‌روشن و مذاکرات انجام شده، زمینه مناسبی برای تقویت تعاملات ایران و آژانس ایجاد کرد.
در ادامه بیانیه مشترک وزارت امور خارجه و سازمان انرژی اتمی آمده است: در چنین شرایطی ۳ دولت اروپایی و آمریکا - که سابقه طولانی در بدعهدی و عدم پایبندی آشکار به تعهدات خود از جمله در قالب برجام و توسل به تحریم‌های ظالمانه و فشارهای غیرقانونی علیه ملت ایران دارند - به جای کمک به تداوم فضای سازنده ایجاد شده بین ایران و آژانس، حتی منتظر نتایج سفر مدیرکل آژانس هم نمانده و در یک اقدام تقابلی و ناموجه، قطعنامه‌ای علیه ایران در شورای حکام ارائه کردند. البته این قطعنامه از حمایت نیمی از اعضای شورای حکام برخوردار نشد که خود مبین مخالفت آنها با رویکرد سیاسی و مخرب بانیان قطعنامه است.
این بیانیه می‌افزاید: این رویکرد سیاست‌زده، غیرواقع‌بینانه و مخرب فضای مثبت ایجاد شده و تفاهم‌های حاصل از آن را مخدوش می‌کند. چنین اقدامی، آن هم در زمانی که ایران و آژانس در مسیر تعامل سازنده قرار داشتند، بار دیگر ثابت کرد ۳ دولت اروپایی و آمریکا در ادعای خود مبنی بر حفظ اعتبار آژانس به هیچ وجه صداقت ندارند و موضوع هسته‌ای ایران صرفا بهانه و دستاویزی برای پیشبرد اهداف نامشروع آنهاست.
در بیانیه فوق عنوان شده است: مراجع صلاحیت‌دار جمهوری اسلامی ایران در سطوح مختلف پیش‌تر اعلام کرده بودند اتخاذ هرگونه اقدام تقابلی و سوءاستفاده از شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای پیشبرد اهداف نامشروع سیاسی، با پاسخ متقابل ایران مواجه خواهد شد. مختصات پاسخ احتمالی ایران از قبل نیز به مدیرکل آژانس اطلاع‌رسانی شده است.
بر همین اساس، رئیس سازمان انرژی ایران دستور انجام اقدامات موثر، از جمله راه‌اندازی مجموعه معتنابهی از سانتریفیوژهای جدید و پیشرفته از انواع مختلف را صادر کرد.
بدیهی است این اقدامات در راستای صیانت از منافع کشور و توسعه هرچه بیشتر صنعت هسته‌ای صلح‌آمیز، متناسب با نیازهای روز‌افزون ملی و در چارجوب حقوق و تعهدات ایران وفق موافقتنامه پادمان انجام می‌شود.
در عین حال، همکاری‌های فنی و پادمانی با آژانس، مثل گذشته و در چارچوب موافقتنامه پادمان ادامه خواهد یافت.
در پایان این بیانیه تصریح شده است: جمهوری اسلامی ایران همچنان آماده تعامل سازنده با جهات ذی‌ربط بر مبنای اصول و موازین حقوقی بین‌المللی است و سیاست اصولی صیانت از حقوق و منافع ملت بزرگ ایران و توسعه برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز و بومی با جدیت ادامه خواهد یافت.
* تبعات صدور قطعنامه شورای حکام برای ایران چیست؟
کاظم غریب‌آبادی، معاون حقوقی و بین‌الملل وزارت امور خارجه ایران در یک گفت‌وگوی تلویزیونی درباره تبعات صدور قطعنامه ضدایرانی در شورای حکام آژانس گفت: «این قطعنامه تبعاتی برای ایران نخواهد داشت». وی همچنین درباره روابط ایران با آژانس بین‌المللی انرژی بین‌المللی انرژی اتمی و سفر اخیر «رافائل گروسی» مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به ایران گفت: ظرف یکی دو سال گذشته یک مقداری در روابط ایران و آژانس فاصله‌هایی ایجاد شده بود که این موضوع نیز بر اساس شرایط طبیعی بود.
وی افزود: با روی کار آمدن دولت آقای پزشکیان، آقای گروسی تقاضا کرد سفری به ایران داشته باشد و با دولت جدید ایران ارتباط برقرار کند.
معاون وزیر امور خارجه ادامه داد: ما در سفر آقای گروسی به تهران هیچ گفت‌وگویی درباره بازگشت نظارت‌های فراپادمانی نداشتیم و از قبل هم گفته بودیم موضوعی برای گفت‌وگو در این زمینه وجود نخواهد داشت.
غریب‌آبادی افزود: ما قانون اقدام راهبردی مجلس را داریم که مبنای توقف این نظارت‌های فراپادمانی است.
او همچنین به موضوع مباحث پادمانی بین ایران و آژانس اشاره کرد و گفت: ما هیچ تخلفی از مباحث پادمانی نداشته‌ایم و به تعهدات خود پایبند بوده‌ایم.
وی با بیان اینکه در جریان سفر آقای گروسی به تهران گفت‌وگوهای خوبی شکل گرفت و وی از سفر بسیار راضی بود، ادامه داد: گروسی وقتی بازگشت، ۲ دور گفت‌وگوی طولانی با ۳ کشور اروپایی و آمریکا داشت و تاکید کرد الان نیازی به قطعنامه نیست؛ من دارم با ایران کار می‌کنم و حتی درباره این ۲ موضوع در حال رسیدن به تفاهم هستیم که به سمت بسته شدن آنها برویم.
غریب‌آبادی با بیان اینکه «در این قطعنامه با این پیش‌نویس هیچ مخاطره شورای امنیتی وجود ندارد»، گفت: اینکه آنها قصد دارند از این گزارش در نشست‌های بعد شورای حکام چه استفاده‌ای کنند، از الان نمی‌توانیم قاطعانه بگوییم که می‌خواهند آن را برای استفاده در اسنپ‌بک به کار گیرند.
وی افزود: باید ببینیم تحولات و شرایط از الان تا اسفند یا خرداد آینده که نشست‌های فصلی آتی است، چگونه رقم خواهد خورد؛ مانند تحولات ایران و اروپا، تحولات و سیاست‌های مرتبط با دولت جدید آمریکا و تحولات ایران و آژانس.
غریب‌آبادی تاکید کرد: «این قطعنامه الان هیچ تبعاتی برای ایران ندارد، این قطعنامه الان هیچ ارتباطی بین برنامه هسته‌ای ایران و شورای امنیت برقرار نمی‌کند».
***
کمالوندی: ظرفیت غنی‌سازی را به شکل قابل ملاحظه‌ای افزایش می‌دهیم
سخنگو و معاون امور بین‌الملل، حقوقی و مجلس سازمان انرژی اتمی با اشاره به اینکه اقدام‌های جبرانی در واکنش به تصویب قطعنامه ضدایرانی در شورای حکام آژانس انرژی اتمی آغاز شده است، گفت: ظرفیت غنی‌سازی به شکل قابل ملاحظه‌ای افزایش می‌یابد.
دکتر بهروز کمالوندی افزود: اقدام‌های ما، اقدام‌های جبرانی ما، بلافاصله شروع شد. ما از قبل هم گفته بودیم، مدیرکل آژانس زمانی که در اینجا بود، او را همراهی کردیم و مجتمع‌های غنی‌سازی ما را دید، در آنجا ماشین‌های مختلفی که نصب شده بود، آماده بود، ما صحبت از هزاران سانتریفیوژ می‌کنیم که اینها دیدند و به آنها گفتیم این سانتریفیوژ‌ها آماده است؛ در عین حال که ما دنبال راهحلهای تعاملی هستیم. اگر قرار باشد آنها روش دیگری را اتخاذ کنند، ما هم آماده هستیم.
کمالوندی با اشاره به اینکه مدیرکل آژانس پیشنهادی داشت و پیشنهاد وی این بود که به‌طور موقت ذخایر اورانیوم ۶۰ درصد بالاتر نرود، البته نه به شکلی که غنی‌سازی در سطوح مختلف و از جمله ۶۰ درصد متوقف شود، بلکه به صورت موقت تا فضایی برای تعامل ایجاد شود، بیان کرد: ما این پیشنهاد را با شروطی پذیرفتیم اما همان موقع هم گفتیم بلافاصله ما حتی در لحظه اقدام خواهیم کرد.
سخنگوی سازمان انرژی اتمی یادآور شد: نخستین دقایق بامداد جمعه پس از اینکه قطعنامه تصویب شد و پیش از اینکه مسؤولان آژانس بخواهند بازگردند، تلفنی به آنها اطلاع دادیم و کار‌هایی که باید در زمینه‌های مختلف انجام شود را گفتیم.
وی با بیان اینکه حوزه غنی‌سازی مهم‌ترین حوزه‌ای است که متاثر خواهد شد، تصریح کرد: ظرفیت غنی‌سازی را به شکل قابل ملاحظه‌ای افزایش می‌دهیم؛ به‌کارگیری انواع ماشین‌های پیشرفته و سرعت تحقیق و توسعه صنعتی را از هر کدام از این ماشین‌ها افزایش می‌دهیم، زیرساخت‌ها را توسعه و تحکیم می‌بخشیم و انجام مجموعه‌ای از اقدام‌های دیگر که ضریب امنیت را افزایش می‌دهد.
معاون امور بین‌الملل سازمان انرژی اتمی بیان کرد: به عبارت دیگر ما می‌توانیم بگوییم هر بار اینها دارند اشتباه می‌کنند، یعنی با روش فشار به دنبال این هستند که صنعت ما به عقب برود؛ این اتفاق که نمی‌افتد هیچ؛ از آن طرف هم تعداد کشورهایی که به نفع اینها رای می‌دهند هر بار کاهش پیدا می‌کند.
کمالوندی با اشاره به اینکه قطعنامه اخیر به‌مراتب رای کمتری نسبت به قطعنامه قبلی داشت، گفت: تقریبا می‌توانیم بگوییم همه اعضایی که رای ممتنع دادند به‌هیچ وجه مایل نبودند قطعنامه تصویب شود و سخنرانی‌های بسیار خوبی داشتند و تعجب می‌کردند از اینکه چرا روش فشار در پیش گرفته شده است؛ آقای اسلامی همان دقایق اول تصویب قطعنامه شورای حکام دستور لازم را دادند و ما کار را حتی برای امروز دیروز نگذاشتیم و همان بامداد جمعه شروع کردیم و بزودی هم آژانس حتما گزارش‌های خود را خواهد داد و مشخص خواهد شد این کار آنها باعث شد ما در حوزه‌های مختلف صنعت هسته‌ای افزایش ظرفیت داشته باشیم.