گروه اجتماعی: با آنکه به دلیل افت شاخص رشد جمعیت، خانواده‌های ایرانی تشویق و ترغیب به فرزندآوری می‌شوند تا کشور در دهه‌های پیش رو به جرگه کشورهای پیر دنیا نپیوندد ولی متاسفانه طبق گزارش‌های موجود،روزانه بیش از ۱۰۰۰ مورد سقط‌ جنین در کشور انجام می‌شود که 95 درصد آنها عمدی و به صورت غیرقانونی است و در صورت جلوگیری از این اتفاق می‌توان شاهد تحولی بزرگ در بحث رشد و جوانی جمعیت کشور بود. حال برای پیشگیری از این اتفاق، مادرانی که به مراکز بهداشت مراجعه و تقاضای سقط‌ جنین می‌کنند، با موضوعات مرتبط آشنا می‌شوند. طبق اظهارات رئیس سازمان بسیج جامعه پزشکی کشور، با راه‌اندازی مراکز مردمی «نفس» در کشور به ۱۰ هزار نفر مشاوره‌های جلوگیری از سقط ارائه شده که با این مشاوره‌‌ها ۸ هزار نفر از مادران از انجام عمل سقط‌ جنین منصرف شده‌اند که از این تعداد 6 هزار مورد منجر به تولد کودک شده است. 

در این میان نگاه کاسبکارانه برخی به سقط جنین باعث‌شده این موضوع همچنان ادامه داشته باشد. در همین ارتباط رئیس مرکز جوانی جمعیت، سلامت خانواده و مدارس وزارت بهداشت با اشاره به شیوع بالای سقط‌ جنین در کشور، از غیرقانونی بودن ۹۵ درصد موارد سقط خبر داد و گفت: بخش عمده‌ای از سقط‌ جنین‌ها در ایران توسط افراد سودجو در بخش‌های غیرپزشکی انجام می‌شود، با این حال وزارت بهداشت اقدامات گسترده‌ای برای پیشگیری و فرهنگ‌سازی در این زمینه انجام داده است. صابر جباری در نشست بررسی سقط‌ جنین با اشاره به انواع سقط‌ جنین در کشور اظهار کرد: در حال حاضر، 3 نوع سقط‌ جنین در کشور شایع است که شامل سقط خودبه‌خودی، پزشکی و عمدی است. وی با اشاره به درصد شیوع هر یک از انواع سقط‌ جنین در کشور گفت: سهم سقط‌های قانونی و خودبه‌خودی کمتر از ۵ درصد است، در حالی که ۹۵ درصد سقط‌ها به صورت عمدی و غیرقانونی انجام می‌شود. 

جباری با اشاره به قانون جوانی جمعیت در بخش مرتبط با سقط‌ جنین، آن را به 2 حوزه «پیشگیری» و «فرهنگ‌سازی» تقسیم کرد و افزود: وزارت بهداشت اقدامات متعددی در زمینه پیشگیری و فرهنگ‌سازی در فضای عمومی و حوزه سلامت کشور انجام داده است که از جمله آنها می‌توان به اصلاح بخشی از سرفصل‌های درسی رشته‌های بهداشت عمومی، مامایی و تخصص زنان اشاره کرد. وی در ادامه بیان کرد: مادرانی که به مراکز بهداشت مراجعه و تقاضای سقط‌ جنین می‌کنند، با موضوعات مرتبط در این زمینه آشنا می‌شوند.

همچنین در بخش خصوصی نیز متخصصان زنان و ماماها موظف هستند این آگاهی را به خانواده‌ها ارائه دهند. رئیس مرکز جوانی جمعیت، سلامت خانواده و مدارس وزارت بهداشت اظهار کرد: بر اساس ماده ۵۸ قانون جوانی جمعیت، وزارت بهداشت موظف است داروهای مرتبط با سقط‌ جنین را شناسایی و مشخص کند. این داروها باید در سامانه تیتک ثبت شده و تنها از طریق سیستم وزارت بهداشت توزیع می‌شوند. عرضه این داروها در بازار آزاد یا از طریق قاچاق غیرقانونی است. جباری همچنین با اشاره به ماده ۵۹ قانون جوانی جمعیت، عنوان کرد: وزارت اطلاعات و نیروی انتظامی با همکاری وزارت بهداشت مسؤولیت مبارزه با سقط‌ جنین را بر عهده دارند. وی تأکید کرد: وزارت بهداشت ضابط قضایی در این حوزه نیست اما با این نهادها همکاری می‌کند. دکتر ظفرقندی نسبت به این موضوع حساسیت ویژه‌ای دارد. 

وی در ادامه با تأکید بر اینکه مشارکت در سقط‌ جنین، تهیه دارو و لوازم مرتبط و دلالی در این زمینه غیرقانونی است، اظهار کرد: در بسیاری از موارد، خود وزارت بهداشت موارد غیرقانونی سقط را گزارش و پیگیری کرده و شماره پرونده را نیز اعلام کرده است. 

رئیس مرکز جوانی جمعیت، سلامت خانواده و مدارس وزارت بهداشت افزود: طبق ماده ۵۶ قانون جوانی جمعیت، در صورت کشف ابزارآلات مرتبط با سقط غیرقانونی، باید پروانه مربوط مراکز باطل شود. وی با اشاره به عوامل مؤثر در سقط‌ جنین خاطرنشان کرد: بر اساس آخرین پیمایش صورت‌گرفته، ۴۱ درصد افرادی که اقدام به سقط‌ جنین می‌کنند، به دلیل نخواستن فرزند بیشتر، ۲۱ درصد به علت مشکلات اقتصادی و ۲۰ درصد به دلیل بد بودن زمان بارداری، اقدام به سقط می‌کنند. جباری دلایل سقط‌ جنین به دلیل نخواستن فرزند بیشتر و زمان بد بارداری را ناشی از اجرای افراطی برنامه‌های تنظیم خانواده در دهه ۷۰ دانست و اظهار کرد که این سیاست‌ها به ایجاد نگرش‌های منفی نسبت به بارداری و فرزندآوری منجر شده است. 

رئیس مرکز جوانی جمعیت، سلامت خانواده و مدارس وزارت بهداشت با بیان اینکه سقط‌ جنین از لحاظ اخلاقی، عرفی و فقهی در کشور ما و بسیاری از کشورهای دیگر ممنوع است، افزود: در حال حاضر در آمریکا نیز به هر دلیلی سقط‌ جنین ممنوع شده است. جباری با اشاره به گـردش مالی بالای سقط‌ جنین غیرقانونی یادآور شد: بخشی از سقط‌ جنین توسط افراد سودجو در گروه پزشکی و بخش عمده آن در حوزه غیرپزشکی صورت می‌گیرد. وی تصریح کرد: به عنوان مثال، داروی سقط‌ جنین هر ورق ۱۰ تایی آن در سیستم بهداشت و درمان ۶۰ هزار تومان است اما همین دارو در بازار آزاد و قاچاق، بین 1.5 تا ۳ میلیون تومان فروخته می‌شود. رئیس مرکز جوانی جمعیت، سلامت خانواده و مدارس وزارت بهداشت با بیان اینکه حدود ۶۰ درصد سقط‌ جنین در منزل با استفاده از قرص‌های سقط‌ جنین‌ها انجام می‌شود، ادامه داد: همچنین ۳۰ درصد سقط‌ جنین‌ها در مطب‌ها و ۱۰ درصد در عطاری‌ها و با استفاده از داروهای گیاهی انجام می‌شود. بر اساس گزارش وبدا، وی افزود: حداقل ۲ همت در سال برای سقط‌ جنین در کشور هزینه می‌شود و هزینه هر سقط‌ جنین نیز بین ۴ تا ۵ میلیون تومان است.

* ۱۰۰۰ سقط‌ جنین غیرقانونی در روز

مبادرت به سقط‌ جنین علاوه بر مراکز درمانی زیرزمینی، متاسفانه اغلب در منازل و از سوی افراد غیرحرفه‌ای انجام می‌شود که تبعات آن می‌تواند بسیار سخت و جبران‌ناپذیر باشد. نایب‌رئیس کمیسیون بهداشت مجلس با بیان اینکه روزانه 1000 سقط‌ جنین غیرقانونی در کشور انجام می‌شود، گفت: بیش از ۸۰ درصد سقط‌های جنین در منازل و از طریق داروهای شبکه مجازی انجام می‌شود. فاطمه محمدبیگی، نایب‌رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس نیز در نشست بررسی علل سقط‌ جنین در کشور با اشاره به اینکه سقط‌ جنین ممنوع است، گفت:‌ طبق قانون، انجام این کار مجازات و ابطال پروانه پزشکی فرد خاطی را به دنبال دارد. وی ادامه داد:‌ در حوزه فروش دارو، حتی به صورت اینترنتی یا وسایل انجام آن، هر کس مبادرت کند و نیز تجارت و مباشرت در این باره علاوه بر مجازات، ابطال پروانه داروخانه و نظام پزشکی فرد را نیز در پی دارد. 

نایب‌رئیس کمیسیون بهداشت مجلس متذکر شد: در حوزه سقط‌ جنین، معاونت‌های بهداشت و درمان وزارت بهداشت مسؤولیت دارند و بیمارستان‌های مخصوص سقط قانونی جنین و مراکز مربوط به وزارت بهداشت معرفی شده‌اند و جاهای دیگر غیر از این مراکز اجازه انجام سقط‌ جنین را ندارند. محمدبیگی با بیان اینکه روزانه 100 مورد سقط‌ جنین غیرقانونی در کشور انجام می‌شود، گفت: بیش از 80 درصد سقط‌های جنین در منازل و از طریق داروهای شبکه مجازی انجام می‌شود. وی در پایان همچنین افزود: نامه‌ای به وزارتخانه‌های ارتباطات و بهداشت نوشته‌ایم تا دستورالعمل عرضه داروهای اینترنتی تهیه شود.