گروه اجتماعی: آمار مراجعه افراد به پزشکی قانونی به دلیل نزاع، درگیری‌های خیابانی و خانوادگی نسبت به سال گذشته در حالی افزایش یافته است که به گفته آسیب‌شناسان اجتماعی، عوامل متعددی چون افزایش فقر و نابرابری، گرانی، اعتیاد، تاثیر فضای مجازی بر رفتار جوانان در کنار ضعف مسائل تربیتی، روانی و اجتماعی مهم‌ترین عامل شکل‌گیری نزاع و خشونت است؛ آمارهای تکان‌دهنده‌ای که طبق گزارش‌های رسمی مرکز آمار ایران،  فقط در تابستان امسال 220 نفر بر اثر خشونت با سلاح سرد در کشور جان خود را از دست داده‌اند. بر اساس گزارش پزشکی قانونی، سال گذشته نیز پای بیش از 599 هزار نفر به دلیل نزاع و درگیری به این سازمان باز شد، همچنین در 6 ماه نخست امسال نیز بیش از 322 هزار نفر در پی نزاع به پزشکی قانونی مراجعه کردند.

* قتل ۲۲۰ نفر با سلاح سرد

تابستان ۱۴۰۳، ۲۲۰ نفر بر اثر خشونت‌ با سلاح سرد جان خود را از دست دادند که نشان‌دهنده تهدید جدی این نوع خشونت‌ها در جامعه است. طبق گزارش مرکز آمار ایران، در تابستان ۱۴۰۳ تعداد ۲۲۰ نفر بر اثر خشونت‌های مرتبط با سلاح سرد جان خود را از دست دادند. این آمار نگران‌کننده نشان می‌دهد استفاده از سلاح سرد در درگیری‌ها و نزاع‌های خیابانی به یکی از چالش‌های امنیت در کشور تبدیل شده است. این نوع مرگ‌ها اغلب ناشی از درگیری‌های شخصی، اختلافات خانوادگی و نزاع‌های خیابانی است که به دلیل کاهش تاب‌آوری اجتماعی و نبود مهارت‌های حل تعارض، به خشونت کشیده می‌شوند. کارشناسان اجتماعی معتقدند مشکلاتی مانند کمبود آموزش‌های اجتماعی از جمله عواملی هستند که زمینه‌ساز افزایش خشونت در جامعه شده‌اند. همچنین، دسترسی آسان به سلاح سرد یکی از دلایل مهم وقوع این خشونت‌هاست. به رغم ممنوعیت‌های قانونی، فروش و حمل سلاح سرد همچنان بدون نظارت کافی انجام می‌شود. این موضوع علاوه بر افزایش ناامنی، تأثیرات عمیقی بر اعتماد عمومی و احساس امنیت اجتماعی دارد. 

برای مقابله با این بحران، لازم است اقداماتی جدی و فوری در دستور کار قرار گیرد. از جمله این اقدامات می‌توان به سختگیری بیشتر در قوانین مربوط به حمل و فروش سلاح سرد، ارتقای نظارت‌های پلیسی و اجرای برنامه‌های پیشگیرانه اشاره کرد. علاوه بر این، تقویت آموزش‌های مرتبط با حل مسالمت‌آمیز اختلافات، افزایش خدمات مشاوره‌ای و روان‌شناختی و سرمایه‌گذاری در کاهش عوامل تنش‌زا می‌تواند گامی مؤثر در کاهش این نوع خشونت‌ها باشد.

* افزایش مراجعه به پزشکی‌قانونی به دلیل نزاع

مراجعه به پزشکی‌قانونی به دلیل نزاع افزایش یافته است. در این میان مدیر کل پزشکی‌قانونی استان تهران اعلام کرد: تعداد مراجعان به دلیل نزاع به مراکز پزشکی‌قانونی 2.5 درصد افزایش یافته است. امیدرضا کارگربیده هفته گذشته در این باره گفت: در ۸ ماهه اول سال جاری ۷۴ هزار و ۸۴۵  نفر به دلیل آسیب‌های ناشی از نزاع به مراکز پزشکی‌قانونی استان تهران مراجعه کرده‌اند که این تعداد در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته که تعداد مراجعان به دلیل نزاع به مراکز پزشکی‌قانونی 73 هزار و یک نفر اعلام شده بود 2.5 درصد افزایش یافته است. 

وی گفت: از کل مراجعان به دلیل آسیب‌های ناشی از نزاع در ۸ ماهه امسال، ۴۶ هزار و ۵۲۸ نفر مرد و ۲۸ هزار و ۳۱۷ نفر زن بوده‌اند.

* مهم‌ترین علت خشونت نابسامانی اقتصادی است

دکتر امان‌الله قرایی‌مقدم، آسیب‌شناس در گفت‌وگو با «وطن امروز» گفت: نزاع و خشونت زاییده مسائل و مشکلاتی است که به دلیل مسائلی چون بیکاری، مشکلات تامین معیشت، فقر، نابسامانی اقتصادی و اجتماعی در کنار تاثیرگذاری فضای مجازی، که اشاعه‌کننده خشونت چون فیلم‌های اکشن است، محل زندگی و... رخ می‌دهد.

 وی با بیان اینکه بیکاری، فقر و اعتیاد عامل اصلی افزایش نزاع و خشونت در جامعه است که از خانواده به فرزندان و سپس به جامعه تسری می‌یابد، افزود: نوع خانواده، چون بدسرپرستی، بی‌سرپرستی، فرزندان طلاق و حاشیه‌نشینی بی‌تردید گرایش به خشم را افزایش می‌دهد. 

قرایی‌مقدم به وضعیت نابسامان اقتصادی در پی رشد نرخ تورم و ناتوانی خیلی‌ها در تامین معاش خانواده اشاره کرد که باعث بروز خشم و نزاع همچنین کاهش آستانه تحمل افراد می‌شود. وی افزود: طبق گرازش‌های موجود، 30 درصد جمعیت کشور به دلیل افزایش نرخ تورم و گرانی‌ها زیر خط فقر هستند؛ فقری که برانگیزنده خشونت است، بنابراین به جرأت می‌توان گفت بیش از50 درصد علل افزایش خشونت و نزاع به دلیل فقر و نابسامانی اقتصادی در کنار تاثیر‌گذاری فضای مجازی بر روحیه نوجوانان و جوانان است.

وی افزود: دلسردی، یأس و ناامیدی در نوع خود خشم را افزایش می‌دهد. نوع خالکوبی‌ها، شکاف عمیق فاصله طبقاتی و بیکاری نیرو‌های برانگیزنده خشم و زمینه‌ساز نزاع هستند که در صورت تداوم فقر و تنگ‌دستی باید منتظر افزایش نزاع و آمار قتل، دزدی و خشونت در جامعه بود. از طرفی تحقیقات نشان داده است کسانی که مرتکب خشونت می‌شوند مستعد عصبانیت و خشم زود‌هنگام هستند. در واقع این دسته از افراد دارای ویژگی‌های خاص ذهنی‌اند که دائما و به صورت مکرر به خشم و خشونت تشویق می‌شوند.

اینکه آمارها حکایت از قتل بیش از 200 نفر در تابستان بر اثر سلاح سرد دارد و بی‌تردید قاتلان این افراد نیز قصاص می‌شوند، نشان از خسران خشم دارد.