مهرداد احمدی: روحانیت شیعه همواره یکی از ارکان اصلی هویت دینی و اجتماعی ایران بوده است. در استانهای شمال غرب کشور، این جایگاه اهمیت دوچندانی دارد، چراکه پیوند مردم این مناطق با علمای دینی، ریشه در تاریخ، فرهنگ و مبارزات آنان برای حفظ وحدت ملی و مذهبی دارد. آیتالله سیدحسن عاملی، امام جمعه اردبیل، یکی از این شخصیتهای برجسته است که در سالهای گذشته نقشی کلیدی در تقویت انسجام اجتماعی و مقابله با توطئههای خارجی ایفا کرده است. او نهتنها یک عالم دینی و رهبر مذهبی است، بلکه به عنوان شخصیتی انقلابی و آگاه به مسائل سیاسی و اجتماعی، خار چشم دشمنانی همچون الهام علیاف شده است. الهام علیاف، رئیسجمهور جمهوری آذربایجان، اخیراً با سخنانی گستاخانه خواستار استعفای آیتالله عاملی شده است. این اظهارات، به وضوح نشاندهنده وحشت او از تأثیرگذاری روحانیت شیعه در این مناطق است. علیاف که در کشور خود با سرکوب شدید شیعیان، تلاش میکند هویتی ساختگی و غیرمذهبی ایجاد کند، اکنون از نفوذ معنوی و اجتماعی علمای شیعه ایران به وحشت افتاده است. این وحشت از آنجا ناشی میشود که میداند روحانیت شیعه توانایی خنثیسازی تمام نقشههای تجزیهطلبانه و افراطگرایانه او را دارد. آیتالله عاملی با دانش عمیق دینی و آگاهی سیاسی خود، همواره در برابر جریانات انحرافی و تفرقهافکنانه ایستاده است. او در خطبههای نماز جمعه و سخنرانیهای عمومی، مردم را نسبت به خطرات پانترکیسم و جریانهای افراطی آگاه کرده و تأکید کرده است که هویت فرهنگی و زبانی این مناطق بخشی جداییناپذیر از هویت ایران اسلامی است. این موضعگیریهای دقیق و انقلابی، نشاندهنده نگاه جامع او به مسائل منطقهای و ملی است.
اما آنچه بیش از همه الهام علیاف را نگران کرده، نقش آیتالله عاملی در تقویت هویت شیعی و مقابله با سیاستهای ضداسلامی رژیم صهیونیستی است. علیاف که در سالهای گذشته به یکی از همپیمانان اصلی اسرائیل تبدیل شده، با ارائه پایگاههای نظامی به این رژیم و همکاری در جنایات آنها در غزه و لبنان، خود را شریک جرم جنایات علیه مسلمانان کرده است. در حالی که آیتالله عاملی با خطبههای روشنگرانه خود، مردم را به حمایت از مظلومان فلسطین و لبنان فرا میخواند، علیاف در طرف مقابل ایستاده و با عادیسازی روابط با اسرائیل، خیانت خود به جهان اسلام را آشکار کرده است. ترس علیاف از روحانیت شیعه ایران، نهتنها به دلیل تأثیر معنوی آنها، بلکه به علت تضاد عمیق سیاستهای او با آموزههای اسلام است. او که در کشور خود شیعیان را بهشدت سرکوب میکند و تلاش دارد با حمایت رژیم صهیونیستی، هویتی جعلی و ضداسلامی برای آذربایجان بسازد، نمیتواند تحمل کند که علمای شیعه ایران همچنان منادی وحدت و مقاومت در برابر ظلم باشند. آیتالله عاملی در طول سالهای امامت جمعه اردبیل، بارها نشان داده سیاستمدار زیرک و آگاهی است که میداند چگونه از ظرفیتهای فرهنگی، مذهبی و اجتماعی مردم برای مقابله با تهدیدات خارجی استفاده کند. او با تأکید بر اهمیت زبان و فرهنگ محلی، از یک سو به هویت مردم احترام گذاشته و از سوی دیگر، با تکیه بر ارزشهای مشترک اسلامی و ایرانی، مانع بروز تفرقه شده است. همین توانایی در ایجاد تعادل میان ارزشهای محلی و ملی، او را به یکی از برجستهترین شخصیتهای ایران تبدیل کرده است.
در سوی دیگر، علیاف که نمیتواند نفوذ خود را از طریق ابزارهای منطقی و دموکراتیک گسترش دهد، به سیاستهای بیپرده و گستاخانه روی آورده است. او با حمله به آیتالله عاملی، تلاش میکند میان مردم ایران و علمای شیعه شکاف ایجاد کند اما این تلاشها، به جز رسوا کردن چهره واقعی او، نتیجهای نخواهد داشت. علیاف که دست در دست اسرائیل گذاشته، از نفوذ معنوی روحانیت شیعه بهشدت هراس دارد. او میداند اگر مردم آذربایجان الهام بگیرند از مقاومت و ایستادگی شیعیان ایران، تمام پایههای قدرت او فرو خواهد ریخت. به همین دلیل، با حملات رسانهای و سیاسی، تلاش میکند روحانیت شیعه ایران را هدف قرار دهد. این حملات اما نهتنها تأثیری بر جایگاه علمای شیعه ندارد، بلکه باعث افزایش محبوبیت آنان میشود. آیتالله عاملی همچنان در صف مقدم دفاع از هویت دینی و ملی ایران ایستاده است. او با روشنگریهای خود مردم را نسبت به نقشههای دشمنان آگاه کرده و نشان داده که علمای شیعه، همچنان مهمترین سد در برابر توطئههای خارجی هستند. سخنان سخیف الهام علیاف چیزی جز اعتراف به شکست سیاستهای او و همپیمانانش نیست. روحانیت شیعه همچنان چراغدار وحدت و مقاومت در برابر ظلم باقی خواهد ماند. مواضع آیتالله سیدحسن عاملی درباره مساله زنگزور، بخش مهمی از نقش او در مقابله با توطئههای منطقهای و جهانی را روشن میسازد. زنگزور، منطقهای که جمهوری آذربایجان با حمایت آشکار رژیم صهیونیستی تلاش دارد آن را به کریدوری برای اهداف ژئوپلیتیکی خود تبدیل کند، یکی از حساسترین موضوعات در تحولات قفقاز است. طرحهای مرتبط با زنگزور که هدف اصلی آنها قطع ارتباط ایران با ارمنستان و تضعیف موقعیت استراتژیک کشور در قفقاز جنوبی است، بخشی از نقشه گستردهتر اسرائیل و همپیمانانش برای محدود کردن نفوذ ایران در منطقه محسوب میشود. آیتالله عاملی به عنوان یک رهبر دینی و سیاسی آگاه، بارها نسبت به پیامدهای خطرناک این طرح هشدار داده است. او بهخوبی دریافته که کریدور زنگزور نهتنها به معنای تهدید مستقیم منافع ایران، بلکه به عنوان ابزاری برای گسترش حضور رژیم صهیونیستی در قفقاز طراحی شده است. در سخنرانیهای مختلف، آیتالله عاملی از این طرح به عنوان «طرح صهیونیستی -امپریالیستی» یاد کرده و تأکید داشته که هدف آن، ایجاد بیثباتی در منطقه و تضعیف محور مقاومت است.
وی در خطبههای نماز جمعه خود، با اشاره به اهمیت ژئوپلیتیکی زنگزور، تصریح کرده است ایران اجازه نخواهد داد ارتباط تاریخی و استراتژیکش با ارمنستان و منطقه قفقاز جنوبی قطع شود. این موضعگیری قاطعانه، پیامی روشن به الهام علیاف و حامیان خارجی او ارسال کرده که ایران هیچگاه در برابر فشارهای سیاسی و نظامی کوتاه نخواهد آمد. آیتالله عاملی همچنین به مردم یادآور شده که طرح زنگزور، در واقع تلاش برای تحقق رؤیای تجزیهطلبانهای است که از سوی رژیم صهیونیستی هدایت میشود و هدف نهایی آن، تضعیف وحدت منطقهای و اسلامی است. الهام علیاف که به وضوح در مسیر اجرای این طرح گام برمیدارد، با وابستگی آشکار خود به اسرائیل، تلاش دارد جمهوری آذربایجان را به یک پایگاه پیشرفته برای رژیم صهیونیستی در نزدیکی مرزهای ایران تبدیل کند. این سیاست، نهتنها با هویت اسلامی مردم آذربایجان در تضاد است، بلکه نشاندهنده خیانت آشکار او به آرمانهای جهان اسلام است. آیتالله عاملی در واکنش به این سیاست، بارها از مردم جمهوری آذربایجان خواسته است نسبت به نفوذ اسرائیل در کشورشان هوشیار باشند. او تأکید کرده که رژیم صهیونیستی دشمن مشترک همه مسلمانان است و هرگونه همکاری با این رژیم، خیانت به ملتهای اسلامی و مظلومان فلسطین و لبنان است.
طرح زنگزور همچنین به عنوان ابزاری برای تقویت پانترکیسم در منطقه مورد استفاده قرار میگیرد. آیتالله عاملی اما با درایت و شجاعت، این مساله را نیز بهخوبی تحلیل کرده است. او بارها تأکید کرده که پانترکیسم نهتنها هیچ ارتباطی با منافع مردم منطقه ندارد، بلکه ابزاری در دست قدرتهای استعماری برای ایجاد تفرقه و بیثباتی است. آیتالله عاملی با تبیین این موضوع برای مردم، نقش مهمی در آگاهسازی جامعه ایفا کرده و نشان داده که سیاستهای تجزیهطلبانه، چیزی جز خدمت به دشمنان اسلام نیست. یکی دیگر از جنبههای مهم مواضع آیتالله عاملی، تأکید او بر اهمیت حفظ وحدت و همکاری میان ملتهای منطقه است. او معتقد است ایران، آذربایجان و ارمنستان باید با گفتوگو و تعامل، مشکلات خود را حل کنند و اجازه ندهند قدرتهای خارجی در امور داخلی آنها دخالت کنند. این رویکرد برخلاف سیاستهای الهام علیاف است که همواره به دنبال جلب حمایت خارجی برای پیشبرد اهداف خود بوده است. آیتالله عاملی با اشاره به پیامدهای همکاری علیاف با رژیم صهیونیستی، از او خواسته به جای تکیه بر دشمنان جهان اسلام، بهدنبال روابط دوستانه و سازنده با همسایگان خود باشد.
مواضع آیتالله عاملی درباره زنگزور و مسائل مرتبط با آن، به وضوح نشان میدهد او نهتنها یک رهبر دینی، بلکه یک استراتژیست سیاسی است که بهخوبی از پیچیدگیهای منطقهای آگاه است. او با استفاده از جایگاه خود، مردم را نسبت به خطرات طرحهای صهیونیستی و تجزیهطلبانه آگاه کرده و نشان داده که روحانیت شیعه، همچنان یکی از مهمترین عوامل حفظ وحدت و ثبات در منطقه است. الهام علیاف با مشاهده این نقش مؤثر، بهخوبی دریافته که آیتالله عاملی و دیگر علمای شیعه ایران، مانع بزرگی بر سر راه سیاستهای او هستند. همین مساله باعث شده او با گستاخی تمام، به حمله مستقیم به آیتالله عاملی روی بیاورد و تلاش کند با ایجاد شکاف میان مردم و روحانیت، مسیر خود را هموار کند اما این تلاشها، چیزی جز شکست برای او به همراه نخواهد داشت. مردم ایران، بویژه در استانهای شمال غربی، همواره نشان دادهاند که بهخوبی دشمنان را از دوستان تشخیص میدهند و اجازه نخواهند داد توطئههای دشمنان، وحدت و هویت آنها را تهدید کند. آیتالله عاملی با شجاعت و درایت خود، همچنان در صف مقدم مقابله با توطئههای داخلی و خارجی قرار دارد. او با استفاده از جایگاه خود، مردم را نسبت به خطرات طرحهایی چون زنگزور آگاه کرده و نشان داده که تنها راه مقابله با این تهدیدات، حفظ وحدت، هوشیاری و ایستادگی در برابر دشمنان است. مواضع او، نهتنها الهامبخش مردم ایران، بلکه الگویی برای تمام ملتهای منطقه است که نشان میدهد چگونه میتوان با تکیه بر ایمان، آگاهی و مقاومت، در برابر توطئههای دشمنان ایستاد و از هویت و استقلال خود دفاع کرد.