حتی پیش از پیروزی ترامپ در انتخابات پنجم نوامبر 2024، برخی رسانه‌های عبری فاش کرده بودند که او برای اعاده حیثیت دیپلماسی شکست‌خورده آمریکایی نیاز به آرام شدن اوضاع در فلسطین دارد. ترامپ نمی‌تواند از این نکته چشم‌پوشی کند که این جنگ غزه بود که زمینه‌ساز اصلی شکست دولت جو بایدن و زوال اعتبار دموکرات‌ها چه در جهان و چه در داخل ایالات متحده شد. پس تلاش می‌کند از همان سوراخ گزیده نشود. از طرف دیگر مشخص شده فشارهای داخلی نیز باعث شده توافق آتش‌بس با حماس در اولویت دولت جدید آمریکا قرار گرفته است. حتی تحلیلگران نزدیک به حزب جمهوری‌خواه در شبکه فاکس‌نیوز معتقدند بعد از آتش‌سوزی گسترده کالیفرنیا، دولت ترامپ می‌خواهد تمرکز کافی برای بحران‌های داخلی داشته باشد. این آتش‌سوزی اگرچه باقیمانده اعتبار دموکرات‌ها را با خاک یکسان کرد اما در عین حال محاسبات ترامپ از میزان وخیم بودن اوضاع داخلی را هم تغییر داد، بویژه که او حالا متوجه شده آتش اختلافات داخلی در ایالات متحده از اختلاف سیاسی و لفظی گذشته و می‌تواند به یک جنگ داخلی تمام‌عیار تبدیل شود. ترامپ همچنین با زوال رهبری دموکرات‌ها، خود را تا اطلاع ثانوی شریک اصلی لابی آیپک در واشنگتن می‌داند و خود را محق می‌داند که به عنوان یک رئیس ارشد، نتانیاهو و شرکای دیوانه‌اش را از به  آتش کشیدن منطقه، شامل خود اسرائیل هم باز دارد. بر این اساس، ترامپ به نتانیاهو 15 روز مهلت داده تا طبق قطعنامه 2735 شورای امنیت به شکل صریح از غزه عقب‌نشینی کرده و جنگ را به پایان برساند. بعد از پایان این مدت، نتانیاهو باید رسما آتش‌بس را قبول کند، زیرا ادامه این وضعیت در غزه تاثیر منفی بر جایگاه دولت جدید آمریکا در منطقه و همچنین پروژه‌ها و منافع آن خواهد داشت.

نتانیاهو از ترامپ بیشتر از افراطی‌ها می‌ترسد

دونالد ترامپ تقریبا بلافاصله پس از پیروزی در انتخابات ریاست‌جمهوری 2024 ایالات متحده، به طور خصوصی صریحا از نتانیاهو، نزدیک‌ترین شریک سیاسی‌اش در خاورمیانه خواسته بود تا قبل از تحلیف او برای دور جدید قدرت در کاخ سفید (20 ژانویه، اول بهمن‌ماه) به جنگ در نوار غزه پایان دهد.  شارین هسکل، معاون وزیر خارجه‌ اسرائیل، این هفته برای نخستین بار درخواست مستقیم رئیس‌جمهور آینده آمریکا از کابینه رژیم صهیونیستی را فاش کرد. لحن منفعلانه این مقام اسرائیلی وقتی در نشست خبری با اهالی رسانه درباره قطعی بودن اجرای آتش‌بس در غزه در چارچوب توافق تبادل اسرا با حماس به درخواست دونالد ترامپ تا قبل از تاریخ ۲۰ ژانویه سخن می‌گفت، آشکارا حکایت از سلب اراده نتانیاهو و حزب حاکم لیکود و متحدان افراطی‌اش در این مورد داشت. 

ترامپ با نفوذی که در جریان انتخابات ریاست‌جمهوری اخیر، روی طبقه نخبگان و سرمایه‌داران پیدا کرده، می‌خواهد از توافق آتش‌بس در غزه که استخوان لای زخم دولت دموکرات‌ها بود به عنوان ابزاری برای دیپلماسی دولت جدید خود و همین‌طور پیش‌برد معامله قرن یا همان طرح عادی‌سازی روابط اعراب و اسرائیل بهره ببرد. طبیعتا ترامپ قصد تضعیف متحدش نتانیاهو را در عرصه سیاست صهیونیست‌ها ندارد و البته او قول امتیازات اقتصادی و سیاسی زیادی به طرف اسرائیلی در صورت ادامه روند عادی‌سازی در خاورمیانه را داده است.  از طرف دیگر شیخ‌نشین‌ها و برخی دولت‌های عربی نیز می‌خواهند از این فرصت برای نزدیک‌تر کردن خود به رژیم جدید واشنگتن بهره ببرند. با این حال حکم مصلحتی ترامپ به توقف جنایات 16 ماهه اسرائیل در باریکه غزه، به منزله اعلام شکست جریان صهیونیسم افراطی است که نه‌تنها طی بیش از ۲ سال بر مرکزیت قدرت در فلسطین اشغالی خیمه ‌زده، بلکه عملا با افراطی‌سازی اکثریت یهودیان در این اردوگاه منحوس استعماری، خود را به ماهیت حال و آینده این رژیم گره‌ زده‌اند. بن کشپیت، تحلیلگر مشهور روزنامه عبری در این باره می‌نویسد: «بنیامین نتانیاهو ۸۰ بار امکان پیشرفت در توافق با حماس را به شکست کشاند. علت اینکه نتانیاهو توافق را ناکام می‌گذاشت، ترس او از ایتمار بن‌گویر، وزیر امنیت داخلی و بزالل اسموتریچ، وزیر دارایی اسرائیل بود. آنچه در حال حاضر رخ داده اما این است که نتانیاهو بیشتر از آنکه از بن‌گویر و اسموتریچ بترسد، از دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور منتخب آمریکا هراس دارد».

* شکاف و شکست کابینه نتانیاهو

روزنامه معاریو در همین گزارش فاش می‌کند که نتانیاهو به رایزنی‌های امنیتی درباره توافق آتش‌بس و تبادل اسیران در غزه پایان داد. او برای متقاعد کردن اصلی‌ترین مخالفان آتش‌بس، به اسموتریچ و بن‌گویر پیشنهاد داده در ازای ماندن در کابینه، امتیازاتی ویژه به راستگراها از جمله شهرک‌سازی‌ها در کرانه باختری و جولان اشغالی تخصیص دهد.  با این حال مخالفت احزاب افراطی تحت رهبری این 2 یعنی «قدرت یهودی» و «صهیونیست متشرع» که پایه و اساس ایدئولوژی رسمی‌شان بر برتری کامل قوم یهود بر سایر ابنای بشر بنا گذاشته شده، ریشه‌ای است. ایتامار بن‌گویر، وزیر امنیت قومی کابینه، در سخنانی تفصیلی، تن دادن تل‌آویو به آتش‌بس در غزه را به منزله شکست کارزار نظامی وحشیانه اسرائیل طی 16 ماه اخیر برشمرد. او چنین توجیه کرد که این معامله نه‌تنها منجر به آزادی تمام اسیران اسرائیلی در غزه نمی‌شود، بلکه باعث می‌شود سایر افرادی که در این معامله قرار نگرفته‌اند به مرگ محکوم شوند. همچنین او نهایی شدن این توافق را به منزله تسلیم در برابر حماس دانست. بن‌گویر با اعتراف به اینکه در این مدت بارها باعث برهم خوردن هر گونه توافق میان رژیم و مقاومت فلسطین شده، افزود: «سال گذشته ما با قدرت سیاسی‌مان موفق شدیم بارها از عملی شدن این معامله جلوگیری کنیم اما اکنون کابینه اسرائیل با تغییرات جدیدی در ترکیب خود مواجه است بویژه با حضور گیدعون ساعر که به‌طور علنی از این توافق حمایت کرده است».

 طبق اعتراف بن‌گویر، از این پس  32 حزب مخالف توافق در کابینه ائتلافی دیگر به ‌تنهایی قادر به تأثیرگذاری نیستند و تنها در صورتی می‌توانند از نهایی شدن این توافق جلوگیری کنند که نیروی کافی برای مقابله با آن در داخل کابینه جمع شود. در نهایت او تهدید به استعفا کرد؛ استعفایی که اگر همراه همیشگی‌اش اسموتریچ نیز به آن بپیوندد، ائتلاف حاکم بر کنست را به چالش کشیده و ممکن است به سقوط کابینه منجر شود. اسموتریچ هم به نوبه خود بر همان طبل ادامه جنگ کوبید. وزیر دارایی رژیم روز دوشنبه اعلام کرد: «ما در لحظه‌ای تعیین‌کننده و سرنوشت‌ساز درباره امنیت و موجودیت اسرائیل به سر می‌بریم. آنچه ذهن من را مشغول کرده است، چگونگی تحقق اهداف جنگ، پیروزی کامل، نابودی حماس و بازگرداندن تمام اسیران به خانه‌های‌شان است. اگر برای تحقق پیروزی به جنگ بازنگردیم، من یک روز هم در کابینه نخواهم ماند». با این حال اسموتریچ که به عنوان یک اقتصاددان نیز شناخته می‌شود به افراد نزدیک به خود گفته اگرچه با توافق آتش‌بس با غزه مخالف است اما در پیوستن به بن‌گویر برای انحلال کابینه تردید دارد.  با اضافه شدن گیدعون ساعر در رأس حزب «امید جدید» به ائتلاف حاکم بر کنست، شمار نمایندگان حامی کابینه از 64 به 68 نفر رسیده است و اکنون تنها در صورتی که هر 2 حزب راست افراطی (که در مجموع 14 کرسی در کنست دارند) از ائتلاف استعفا دهند، کابینه دچار بحران خواهد شد و کناره‌گیری یکی از آنها برای اثرگذاری بر روند کلان سیاست اسرائیل کافی نیست. این موضوع باعث شده بن‌گویر به دست و پا افتاده و صریحا بگوید:« من از همکارم اسموتریچ می‌خواهم علیه توافق تسلیم شدن در مقابل حماس همکاری کند». 

البته هر دوی آنها به فشار آوردن به نتانیاهو برای کسب امتیازات حداکثری ادامه می‌دهند. اسموتریچ نیز در اظهار نظری گفته است توافق کنونی به منزله تسلیم مقابل حماس است. به گزارش شبکه ۱۲ تلویزیون عبری، نزدیکان بن‌گویر احتمال داده‌اند او به توافق آتش‌بس رای مخالف دهد اما از دولت خارج نشود. 

بر اساس همین گزارش، بزالل اسموتریچ  نیز برای ماندن در کابینه شرط گذاشته که  بعد از گذشت ۴۲ روز از توافق آتش‌بس احتمالی، پایبندی برای بازگشت به جنگ وجود داشته باشد. او همانند بن‌گویر خواهان کاهش یا قطع کمک‌های بشردوستانه به غزه و اشغال دائمی خاک غزه شده است. درخواست دوم اما به منزله نقض آتش‌بس خواهد بود.  

راز شینیک،  روزنامه‌نگار اسرائیلی با اشاره به چالشی که بن‌گویر و اسموتریچ برای کابینه رژیم ایجاد کرده‌اند، آن را به منزله تضعیف اصول و پایه‌هایی می‌داند که اعضای ائتلاف و حامیان‌شان بعد از 7 اکتبر 2023 به آن تکیه کرده‌اند، مبنی بر اینکه «حماس نمی‌خواهد به توافق برسد و فقط ما هستیم که تلاش می‌کنیم و هیچ راهی جز ادامه فشار نظامی برای بازگرداندن اسرا نداریم». این تاییدی مکرر بر ادعای بن‌گویر است که شکست سیاسی، در پی شکست نظامی رژیم صهیونیستی – یعنی آتش‌بس و خروج نظامی از غزه – اجتناب‌ناپذیر خواهد بود. 

***