کد خبر: 298078تاریخ: 1403/10/29 00:00
امضای توافق ۲۰ ساله ایران و روسیه؛ آغاز فصل جدید همکاری‌های راهبردی در حوزه‌های اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و امنیتی
راهبرد آینده‌سازی
* این معاهده ۲۰ ساله شامل ۴۷ ماده است و بر همکاری در پروژه‌های کلیدی مانند کریدور شمال-جنوب، فناوری‌های نوین
و مبارزه با تروریسم تأکید دارد/ * پس از عملیاتی شدن موافقتنامه جامع حجم معاملات از 5 میلیارد دلار به 30 میلیارد دلار در سال افزایش می‌یابد/ * همکاری در حوزه‌های دفاعی و نظامی از جمله انرژی صلح‌آمیز هسته‌ای، در این توافق پیش‌بینی شده است؛ همکاری در زمینه امنیت و دفاع می‌تواند به افزایش توان دفاعی 2 کشور کمک کند/* بزودی جزئیات کامل موافقتنامه به مجلس ارائه خواهد شد
گروه سیاسی: دیروز ۲۸ دی ۱۴۰۳ توافق ۲۰ ساله ایران و روسیه با عنوان «معاهده مشارکت جامع راهبردی» در جریان سفر مسعود پزشکیان به مسکو، با حضور رؤسای جمهور 2 کشور، مسعود پزشکیان و ولادیمیر پوتین به امضا رسید. این توافق که شامل یک مقدمه و ۴۷ ماده است، به عنوان یک سند مهم دیپلماتیک و اقتصادی، روابط 2 کشور را برای 2 دهه آینده تعریف و تقویت می‌کند. این معاهده نه‌تنها نشان‌دهنده ارتقای روابط ایران و روسیه به سطح مشارکت راهبردی است، بلکه تأکید می‌کند این همکاری‌ها علیه هیچ کشور ثالثی نیست و هدف آن تضمین امنیت و توسعه متوازن 2 کشور است.
اولین موافقتنامه جامع همکاری بین ایران و روسیه سال ۱۳۸۱ (۲۰۰۱ میلادی) به امضا رسید و به مدت ۲۰ سال اجرایی شد. این موافقتنامه، اساس روابط متقابل و اصول همکاری بین 2 کشور را تعیین کرد و زمینه‌ساز همکاری‌های گسترده در حوزه‌های اقتصادی، امنیتی، فرهنگی و فناوری شد. در طول این سال‌ها 2 کشور در پروژه‌های مشترک متعددی از جمله در حوزه انرژی، حملونقل و دفاعی مشارکت کرده‌اند.
با توجه به تحولات جهانی، بویژه تغییرات در نظم بین‌المللی و افزایش رقابت‌های ژئوپلیتیکی، نیاز به به‌روزرسانی و تقویت این موافقتنامه احساس شد. ایران و روسیه با درک این ضرورت، مذاکراتی را برای تدوین یک معاهده جدید آغاز کردند. پیش‌نویس این معاهده توسط ایران تهیه شد و پس از چندین دور مذاکره و اصلاحات، نهایی شد. این مذاکرات با هدف ایجاد یک چارچوب جامع و بلندمدت برای همکاری‌های دوجانبه و چندجانبه انجام شد.
در این فرآیند، 2 کشور بر اهمیت تقویت همکاری‌های اقتصادی، توسعه زیرساخت‌ها، افزایش مبادلات تجاری و سرمایه‌گذاری‌های مشترک تأکید کردند. همچنین همکاری در حوزه‌های امنیتی، دفاعی و مبارزه با تروریسم نیز به عنوان بخش‌های کلیدی این معاهده مورد توجه قرار گرفت. علاوه بر این، همکاری در سازمان‌های بین‌المللی و منطقه‌ای مانند سازمان همکاری شانگهای و گروه بریکس نیز در این توافق گنجانده شد.
این معاهده جدید نه تنها نشان‌دهنده اراده 2 کشور برای تقویت روابط دوجانبه است، بلکه بیانگر تمایل آنها برای ایفای نقش مؤثرتر در صحنه بین‌المللی و ایجاد تعادل در نظم جهانی است. با امضای این توافق، ایران و روسیه گامی بلند به سوی تحکیم همکاری‌های راهبردی برداشته‌اند که می‌تواند تأثیرات مثبتی بر ثبات منطقه‌ای و جهانی داشته باشد.
در همین رابطه کاظم جلالی، سفیر ایران در روسیه، درباره روند نگارش و تأیید این معاهده اظهار داشت: پیش از این، ایران و روسیه توافقنامه جامع همکاری‌ها را امضا کردند که سال ۲۰۰۱ در مجلس شورای اسلامی نیز تصویب شد. این موافقتنامه عملاً ۲۰ ساله بود و سال ۲۰۲۱ میلادی، مدت زمان اجرای آن به پایان رسید. جلالی اضافه کرد: در این معاهده، فرآیند تمدید خودکار به مدت 5 سال پیش‌بینی شده بود که اگر طرفین قبل از اتمام مهلت پایان اجرای آن نقطه‌نظری نداشتند، خود به خود تمدید می‌شود، از این رو این موافقتنامه تا ۲۰۲۶ تمدید شده است.
وی افزود: با این حال، رهبران 2 کشور به این نتیجه رسیدند موافقتنامه کنونی به روز نیست و مسائل امروز روابط را نمی‌تواند پوشش دهد. روابط امروز ایران و روسیه نسبت به ۲۴ سال پیش بسیار گسترش یافته و از این رو، مقرر شد با توافق رهبران، این موافقتنامه به‌روزرسانی شود.
* محورهای اصلی توافق ۲۰ ساله ایران و روسیه
1- تقویت همکاری‌های اقتصادی
این توافق بر توسعه روابط اقتصادی، تجاری و سرمایه‌گذاری تأکید دارد. پروژه‌های کلیدی مانند کریدور شمال-جنوب که ایران را به روسیه و اروپا متصل می‌کند، در این معاهده مورد توجه قرار گرفته است. رشد ۱۵ درصدی تجارت بین 2 کشور در سال گذشته نشان‌دهنده پتانسیل بالای همکاری‌های اقتصادی است. همچنین همکاری در حوزه‌های انرژی و حملونقل به عنوان بخش‌های کلیدی این توافق می‌تواند به رشد اقتصادی 2 کشور کمک کند.
کریدور شمال - جنوب یکی از مهم‌ترین پروژه‌های حملونقل بین‌المللی است که ایران را به روسیه و از آنجا به اروپا و آسیا متصل می‌کند. با تکمیل این کریدور، مسیرهای تجاری بین 2 کشور کوتاه‌تر شده و هزینه‌ها کاهش می‌یابد. این پروژه نه‌تنها به نفع ایران و روسیه است، بلکه می‌تواند به عنوان یک مسیر تجاری مهم برای سایر کشورهای منطقه نیز عمل کند.
2- همکاری‌های علمی و فناوری
2 کشور در زمینه‌های فناوری نانو، هوافضا، هوش مصنوعی و علوم پزشکی همکاری خواهند کرد. این همکاری‌ها نه تنها در سطح دولتی، بلکه بین دانشگاه‌ها و مؤسسات تحقیقاتی نیز گسترش خواهد یافت. این بخش از توافق، بویژه در حوزه‌های فناوری‌های نوین و امنیت سایبری، اهمیت ویژه‌ای دارد.
همکاری در حوزه فناوری‌های نوین از جمله هوش مصنوعی و امنیت سایبری می‌تواند به پیشرفت علمی و فناوری 2 کشور کمک کند. همچنین همکاری در زمینه علوم پزشکی می‌تواند به بهبود سطح سلامت و بهداشت در 2 کشور منجر شود.
3- همکاری‌های فرهنگی و گردشگری
این توافق به تقویت مبادلات فرهنگی و تسهیل سفر گردشگران بین 2 کشور کمک می‌کند. برنامه‌های فرهنگی مشترک نیز برای افزایش درک متقابل طراحی شده‌اند. این بخش از توافق می‌تواند به افزایش تعاملات مردم با مردم و تقویت روابط بشردوستانه بین 2 کشور منجر شود.
تقویت روابط فرهنگی و گردشگری بین ایران و روسیه می‌تواند به افزایش آگاهی و درک متقابل بین مردم 2 کشور کمک کند. همچنین این همکاری‌ها می‌تواند به توسعه صنعت گردشگری در 2 کشور منجر شود و به رشد اقتصادی کمک کند.
4- همکاری‌های امنیتی و دفاعی
معاهده شامل همکاری در زمینه‌های امنیتی، دفاعی و مبارزه با تروریسم است. 2 کشور تجربیات ارزشمندی در این زمینه‌ها دارند و این همکاری‌ها به ثبات منطقه‌ای و جهانی کمک خواهد کرد. همچنین همکاری در حوزه‌های دفاعی و نظامی، از جمله انرژی صلح‌آمیز هسته‌ای، در این توافق پیش‌بینی شده است.
همکاری در زمینه امنیت و دفاع می‌تواند به افزایش توان دفاعی 2 کشور کمک کند. همچنین این همکاری‌ها می‌تواند به مبارزه با تروریسم و جرائم سازمان‌یافته در سطح منطقه‌ای و جهانی کمک کند.
5- همکاری در سازمان‌های بین‌المللی
ایران و روسیه در چارچوب سازمان‌هایی مانند سازمان همکاری شانگهای، گروه بریکس و اتحادیه اقتصادی اوراسیا همکاری خواهند کرد. این همکاری‌ها به تقویت جایگاه 2 کشور در نظم جهانی کمک و مدل جدیدی از همکاری‌های منطقه‌ای و جهانی را تعریف می‌کند.
همکاری در سازمان‌های بین‌المللی می‌تواند به افزایش نفوذ و تأثیر ایران و روسیه در صحنه جهانی کمک کند. همچنین این همکاری‌ها می‌تواند به تقویت همکاری‌های منطقه‌ای و جهانی در زمینه‌های مختلف منجر شود.
* فرصت‌ها و چالش‌های توافقنامه
* فرصت‌ها:
- افزایش تجارت و سرمایه‌گذاری: این توافق می‌تواند به رشد تجارت بین 2 کشور و جذب سرمایه‌گذاری در پروژه‌های زیربنایی منجر شود.
- توسعه فناوری: همکاری در حوزه فناوری‌های نوین می‌تواند به پیشرفت علمی و فناوری هر 2 کشور کمک کند.
- تقویت زیرساخت‌ها: پروژه‌هایی مانند کریدور شمال – جنوب می‌تواند به بهبود زیرساخت‌های حملونقل و کاهش هزینه‌های تجاری بین 2 کشور منجر شود.
* چالش‌ها:
- هماهنگی اجرایی: اجرای موفق این توافق نیازمند هماهنگی دقیق بین دستگاه‌های اجرایی 2 کشور است.
- رفع موانع تجاری و بانکی: برخی موانع تجاری و بانکی ممکن است اجرای توافق را با مشکل مواجه کند.
سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه تأکید کرد این معاهده علیه هیچ کشور دیگری نیست و هدف آن تضمین امنیت و توسعه 2 کشور است. وی همچنین خاطرنشان کرد این توافق به شتاب‌بخشی به مبادلات اقتصادی و حل مسائل اجتماعی در روابط دوجانبه کمک خواهد کرد.
عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران نیز در یادداشتی برای رسانه‌های روسیه اعلام کرد این معاهده تنها یک سند سیاسی نیست، بلکه نقشه راه آینده روابط 2 کشور است. وی بر اهمیت همکاری‌های اقتصادی، علمی و فرهنگی در این توافق تأکید کرد.
پس از امضای این معاهده توسط رؤسای جمهور 2 کشور، این سند باید به تصویب مجالس ایران و روسیه برسد. با توجه به اعلام سفیر ایران در روسیه، این سند محرمانه نیست و متن آن پس از تقدیم به مجلس شورای اسلامی، در دسترس عموم قرار خواهد گرفت.
توافق ۲۰ ساله ایران و روسیه یک گام مهم در جهت تقویت روابط دوجانبه و ارتقای جایگاه 2 کشور در صحنه بین‌المللی است. این معاهده نه‌تنها به نفع ایران و روسیه است، بلکه در راستای صلح و ثبات منطقه‌ای و جهانی عمل می‌کند. موفقیت این توافق به اجرای دقیق و هماهنگ مفاد آن وابسته است و می‌تواند به عنوان الگویی برای همکاری‌های راهبردی بین کشورها در سطح جهانی مطرح شود.
این توافق نشان‌دهنده اراده 2 کشور برای تقویت روابط در تمام حوزه‌هاست و می‌تواند به عنوان یک مدل موفق از همکاری‌های بین‌المللی در نظر گرفته شود. با این حال، اجرای موفق این توافق نیازمند هماهنگی دقیق و رفع موانع احتمالی است. در صورت اجرای صحیح، این معاهده می‌تواند به رشد اقتصادی، توسعه فناوری و تقویت امنیت 2 کشور کمک کند و به عنوان یک الگوی موفق از همکاری‌های بین‌المللی در نظر گرفته شود.
***
پزشکیان: ارتباط با روسیه را حیاتی و راهبردی می‌دانیم
رئیس‌جمهور کشورمان در دیدار رئیس‌جمهور روسیه با بیان اینکه سعی کرده‌ایم تمام مشکلات موجود در گسترش روابط ۲ کشور را در کشور خود از بین ببریم، تاکید کرد: ارتباط خود با روسیه را حیاتی، حساس و راهبردی می‌دانیم و در این مسیر محکم ایستاده‌ایم.
مسعود پزشکیان در دیدار با ولادیمیر پوتین که دیروز در کاخ کرملیــن انجـام شد، اظهــار کـرد: قبل از این سفر، خدمت رهبر انقلاب رسیدم. ایشان سلام ویژه‌ای داشتند و تاکید داشتند ارتباطات ایران و روسیه عمیق‌تر شود. ارتباطات ما درباره منطقه و مسائل دوجانبه بیشتر می‌شود و روابط اقتصادی، تجاری و فرهنگی مستحکم‌تر می‌شود. وی ادامه داد: طرح جامع راهبردی ۲ کشور امروز امضا خواهد شد و در زمینه اقتصادی، تجاری، فرهنگی و امنیتی روابط خود را گسترش می‌دهیم. مصمم هستیم توافقات قبلی را اجرایی کنیم. موانع تحقق آن توافقات‌ها را رفع کرده‌ایم. پزشکیان افزود: مراحل اجرایی نیروگاه هسته‌ای بخوبی پیش می‌رود. توافقات در این باره امروز امضا خواهد شد. سعی کرده‌ایم تمام مشکلات موجود در گسترش روابط ۲ کشور را در کشور خود از بین ببریم. ارتباط خود با روسیه را حیاتی، حساس و راهبردی می‌دانیم و در این مسیر محکم ایستاده‌ایم. رئیس‌جمهور ادامه داد: این نگاه و توصیه رهبری و باور ما این است که منطقه را باید دولت‌های منطقه اداره کنند. نیازی نیست از آن طرف دنیا به این منطقه آمده و منطقه را بهم بریزند و سیاست‌های خود را اعمال کنند. این ارتباطات، نقشه آنها را خنثی می‌کند.
***
پوتین: مسائل دوجانبه تحت کنترل رهبر عالی ایران است
رئیس‌جمهور روسیه نیز در این دیدار ضمن ابراز خرسندی از سفر پزشکیان و هیات همراه گفت: سفر جنابعالی به روسیه اهمیت ویژه‌ای دارد، چرا که نه تنها تمام مسائل مربوط به همکاری‌های دوجانبه را بررسی خواهیم کرد، بلکه معاهده جامع همکاری‌های راهبردی 2 کشور را به امضا خواهیم رساند.
ولادیمیر پوتین ضمن تشریح ابعاد این معاهده راهبردی و نقش آن در توسعه همکاری‌های میان ۲ کشور بویژه در حوزه تجاری و اقتصادی افزود: روند توسعه روابط ۲ کشور در حال حاضر از سرعت قابل قبولی برخوردار است و ما توانسته‌ایم طی 10 ماه گذشته بیش از 15 درصد بر حجم مبادلات تجاری ۲ کشور بیفزاییم و مطمئن هستیم این معاهده به سرعت بخشیدن توسعه روابط در تمام ابعاد کمک خواهد کرد.
پوتین تصریح کرد: ما بر مبنای این معاهده در پروژه‌های مهم و بزرگ مشترک از جمله در توسعه طرح‌های نیروگاه هسته‌ای و انرژی همکاری خواهیم کرد، همکاری‌ها در گردشگری و توریسم 21 درصد افزایش پیدا خواهد کرد، همکاری در بخش حملونقل و توسعه مسیرهای مواصلاتی توسعه می‌یابد و در بخش بشردوستانه نیز پیشرفت خواهیم داشت.
رئیس جمهور روسیه همچنین به توسعه همکاری‌های فرهنگی و همچنین هماهنگی‌های بیشتر منطقه‌ای و بین‌المللی بر پایه این معاهده راهبردی میان ۲ کشور تأکید کرد و گفت: از حضور جنابعالی در روسیه خوشحالیم و آرزوی بهترین‌ها را برای رهبر معظم جمهوری اسلامی ایران داریم.
آنچه در مسائل دوجانبه روسیه و ایران انجام می‌شود، تحت ملاحظات و کنترل ایشان است.
******
بررسی جزئیات اقتصادی توافق ۲۰ ساله ایران و روسیه
نقشه راهی به افق ۲۰۴۵
گروه اقتصادی: روز گذشته - جمعه ۲۸ دی‌ماه - مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور ایران در ادامه نخستین سفر خود به منطقه اوراسیا، پس از یک سفر دیپلماتیک ۲ روزه و دیدار از تاجیکستان، به دعوت همتای روس خود به مسکو رفت. در این سفر، هیات اقتصادی همراه رئیس‌جمهور، متشکل از وزرای اقتصاد، انرژی، کشاورزی، رئیس کل بانک مرکزی، رئیس کل سازمان انرژی هسته‌ای و دیگر مقامات، با همتایان روس خود رایزنی‌هایی خواهند داشت. رئیس‌جمهور در بدو ورود به روسیه، با نثار گل به بنای یادبود سرباز گمنام روسیه ادای احترام کرد و در همان ساعات اولیه سفر ابتدا با «میشوستین»، نخست‌وزیر و در ادامه با ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه دیدار کرد. از دیگر برنامه‌های این سفر حضور رئیس‌جمهور در جمع تجار و صنعتگران ایران و روسیه بود.
یکی از مهم‌ترین برنامه‌های سفر پزشکیان به روسیه، امضای موافقتنامه جامع همکاری بلندمدت ۲۰ ساله میان ایران و روسیه است. روسیه و ایران این توافقنامه را ۳ روز قبل از مراسم تحلیف دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری منتخب آمریکا امضا می‌کنند. این معاهده جایگزین قرارداد بلندمدت قبلی بین روسیه و ایران که به سال ۲۰۰۱ بازمی‌گردد، خواهد شد. این موافقتنامه به ۳۰ حوزه همکاری بین ۲ کشور با اولویت همکاری‌های اقتصادی، تجاری، حملونقل، نفت و گاز، دریای خزر، قضایی، همکاری در سازمان‌های بین‌المللی و منطقه‌ای، همکاری پارلمانی، استفاده از انرژی صلح‌آمیز هسته‌ای، بهداشت و درمان، علمی و فناوری، محیط زیست، ورزش، امنیتی، دفاعی، نظامی و انتظامی اشاره دارد.
این موافقتنامه دارای یک مقدمه و ۴۷ ماده است که پیش‌نویس آن توسط ایران تهیه شده و در تابستان سال جاری نهایی شد. رئیس‌جمهور پیش از سفر به تاجیکستان و روسیه اعلام کرد که در سفر به مسکو، سند جامع راهبردی با این کشور امضا خواهد شد. وی همچنین بیان کرد: «پیگیر امضای این اسناد با اکثر کشورهای همسایه از جمله عراق هستیم. جهت‌گیری دولت در سیاست‌های اقتصادی و امنیتی بر اساس افزایش ارتباطات و انتقال تجربیات و همکاری با کشورهای منطقه است». پزشکیان همچنین اشاره کرد: «اگر بتوانیم این روند را ادامه داده و ارتباطات علمی، کارشناسی، صنعتی، حملونقل و انرژی را افزایش دهیم، منطقه می‌تواند مشکلات خود را حل کند و فشارهای آمریکا و سایر کشورهایی که می‌خواهند در منطقه اعمال نفوذ کنند، خودبه‌خود خنثی می‌شود.
* آخرین آمار موجود مراودات صادراتی و وارداتی ایران و روسیه
همزمان با سفر رئیس‌جمهور ایران به روسیه، سخنگوی کمیسیون روابط بین‌الملل و توسعه تجارت خانه صنعت، معدن و تجارت ایران اعلام کرد: صادرات ایران به روسیه در ۹ ماهه امسال به بیش از یک میلیون ۹۵۶ هزار تن کالا به ارزش ۸۰۲ میلیون و ۵۷۸ هزار دلار رسیده که نشان‌دهنده رشد ۱۴ درصدی نسبت به مدت مشابه سال گذشته است. بیش از ۵۰ درصد تجارت ایران و روسیه از لحاظ وزنی و 45.5 درصد از لحاظ ارزش به محصولات دامی، کشاورزی و غذایی مربوط بوده که نقش کلیدی در امنیت غذایی و اقتصاد کشاورزی ۲ کشور دارد. در این مدت، ۵۷۰ هزار و ۱۳ تن کالای مرتبط با محصولات دامی، شیلاتی، زراعی، گیاهی و غذایی به روسیه صادر شده که 29.1 درصد از کل وزن و ۵۰ درصد از کل ارزش صادرات ایران به روسیه را شامل می‌شود. همچنین در ۹ ماهه امسال ۲۳۱ هزار تن کالا بیشتر به روسیه صادر شده که این افزایش صادرات حدود ۱۰۰ میلیون دلار ارزآوری بیشتر نسبت به سال گذشته داشته است. از جمله عمده‌ترین کالاهای صادراتی ایران به روسیه می‌توان به فلفل گلخانه‌ای، میگو، پلی‌استیرن، الیاف نخ، سیمان سفید، پسته، نارنگی، کیوی، گوجه‌فرنگی، آب‌میوه، هلو، آلبالو، پلی‌اتیلن و کشمش اشاره کرد.
همچنین در ۹ ماهه امسال بیش از یک میلیون و ۴۹۱ هزار تن کالا به ارزش یک میلیارد و ۹۵ میلیون دلار از روسیه به ایران وارد شده که 78.4 درصد وزن و 43.2 درصد ارزش آن مربوط به محصولات غذایی و نهاده‌های دامی و کشاورزی بوده است. واردات ایران از روسیه به دلیل افزایش تولید نهاده‌ها در کشور کاهش یافته و شامل گندم، ذرت دامی و جو بوده است. عمده‌ترین کالاهای وارداتی ایران از روسیه شامل طلای خام، گندم معمولی، چوب و تخته، روغن آفتابگردان، ذرت دامی و جو بوده و پیش‌بینی می‌شود مراودات تجاری دوجانبه پس از عملیاتی شدن موافقتنامه جامع همکاری بلندمدت ۲۰ ساله از 5 میلیارد دلار به 30میلیارد دلار در سال افزایش یابد.
* محتوای سند همکاری ایران و روسیه
سفیر ایران در مسکو روز گذشته درباره محتوای سند همکاری ایران و روسیه اعلام کرد: این موافقتنامه همکاری پس از امضا به صورت علنی منتشر و به مجلس شورای اسلامی ارائه می‌شود.
فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت نیز روز گذشته ابراز امیدواری کرد همکاری‌های ۲ کشور در کریدور شمال - جنوب و طرح انتقال گاز روسیه به ایران پس از این توافق با سرعت بیشتری پیش برود. همچنین موسسه مطالعاتی «جیمز تاون» در همین روز گزارش داد با وجود اینکه همکاری نظامی ایران و روسیه در سال ۲۰۲۲ ارتقا یافته، ۲ کشور با توافق جاری به دنبال مشارکت استراتژیک جامع وسیع‌تر هستند.
مسکو تایمز نیز در گزارشی به چالش‌های توافقنامه مشارکت راهبردی ایران و روسیه پرداخت و نوشت: کلید موفقیت این اتحاد در ایجاد تعادل بین اولویت‌ها و تمرکز بر اهداف استراتژیک بلندمدت نهفته است. این گزارش همچنین به نقش حیاتی کریدور حملونقل شمال به جنوب و همکاری در حوزه انرژی هسته‌ای اشاره کرد. همچنین باید متذکر شد مسؤولان ایرانی با امضای این توافق راهبردی به افزایش سرمایه‌گذاری‌های روسیه در بخش انرژی ایران خوش‌بین هستند و ۲ کشور در تلاشند با تقویت یکپارچگی اقتصادی و همکاری نظامی، چالش تحریم‌های غرب را پشت سر بگذارند.
* امتناع ایران از به رسمیت شناختن الحاق کریمه به روسیه
نشریه «میدل ایست‌آی» نیز درباره جزئیات سند راهبردی بین ایران و روسیه گزارش داد ایران در معاهده جدید با روسیه که قرار است بزودی امضا شود، الحاق کریمه به روسیه را به رسمیت نخواهد شناخت.
نشریه آمریکایی نیوزویک نیز در این باره با اشاره به گزارش میدل ایست‌آی نوشت: امتناع ایران از به رسمیت شناختن کریمه به عنوان سرزمین روسیه نشان می‌دهد تهران ممکن است به برخی سیاست‌های روسیه ورود نکند و بر اساس مصالح ملی خود عمل کند.
* اهمیت ایران در سیاست خارجی روسیه و تأثیر تحریم‌ها
مراد صادیق‌زاد، رئیس مرکز مطالعات خاورمیانه روسیه درباره تحلیل این توافق اظهار کرد: مسکو، ایران را شریک کلیدی در ایجاد یک نظم نوین جهانی می‌بیند. وی بیان داشت: روابط ایران و روسیه در سال ۲۰۱۵ با هماهنگی در بحران سوریه آغاز شد و پس از آغاز عملیات نظامی روسیه در اوکراین به سطح بی‌سابقه‌ای رسید. این همکاری‌ها در زمینه‌های تجاری، اقتصادی، نظامی و سیاسی ادامه دارد و ایران و روسیه به شرکای راهبردی تبدیل شده‌اند.
وی همچنین به اهمیت حضور ایران در سازمان‌هایی مانند شانگهای و بریکس اشاره کرد و گفت: پروژه‌های اقتصادی مشترکی میان 2 کشور در حال اجراست. وی تأکید کرد که در روسیه نگاه مثبتی به ایران وجود دارد و همکاری‌های فرهنگی و اقتصادی در حال گسترش است.
صادیق‌زاد درباره تأثیر تحریم‌های اقتصادی اظهار کرد که ذی‌نفع اصلی تحریم‌ها علیه روسیه و ایران، ایالات‌متحده است و همکاری بین این 2 کشور می‌تواند به کاهش اثرات منفی تحریم‌ها منجر شود. وی پیشنهاد کرد که کشورهای غیرغربی باید هماهنگی سیاست‌های انرژی خود را تقویت کنند.
این کارشناس اقتصاد بین‌الملل در پایان گفت: رسانه‌های غربی تلاش می‌کنند اختلافات میان ایران و روسیه را برجسته و این همکاری استراتژیک را تضعیف کنند. بنابراین تعامل بین ایران و روسیه برای هر 2 طرف سودمند است و نباید به دلیل مداخله خارجی آسیب ببیند.
* اهمیت معاهده جامع همکاری در شرایط سیاسی و اقتصادی 2 کشور
شعیب بهمن، کارشناس اقتصاد بین‌الملل نیز در این باره به خبرنگار « وطن امروز» گفت: سفر رئیس‌جمهور ایران به روسیه از جنبه روابط دوجانبه اهمیت بسیاری دارد. وی تاکید کرد در جریان این سفر، معاهده جامع همکاری‌های ایران و روسیه به تصویب خواهد رسید که نقشه راهی برای روابط 2 کشور طی ۲۰ سال آینده است. بهمن همچنین تأکید کرد این معاهده می‌تواند نقش مهمی در ارتقای روابط راهبردی ایران و روسیه ایفا کند. ایران و روسیه همواره درباره مسائل منطقه‌ای و بین‌المللی تبادل نظر دارند. وی افزود یکی از موضوعات رایزنی‌های ۲ طرف در این سفر، آخرین تحولات سوریه است. این کارشناس همچنین به برگزاری مراسم تحلیف رئیس‌جمهور جدید آمریکا در ۲۰ ژانویه اشاره کرد و گفت: موضوع ترامپ و ایجاد هماهنگی بین ایران و روسیه از مسائل مهم بین‌المللی مورد بحث خواهد بود.
بهمن در ادامه خاطرنشان کرد: معاهده جامع همکاری بین ایران و روسیه نشان‌دهنده توسعه مناسبات بین 2 کشور و حوزه‌های تعامل و همکاری آنها است. این معاهده باید به تصویب مجلس و تأیید شورای نگهبان برسد و دستگاه‌های اجرایی برای اجرای بندهای مختلف آن توافق‌های دوجانبه و جداگانه‌ای با طرف‌های روس خود داشته باشند.
* قراردادی که هر 5 سال یک بار تمدید شد
حسن بهشتی‌پور، کارشناس مسائل بین‌الملل نیز در گفت‌وگویی درباره توافق جامع ایران و روسیه اظهار کرد: سفر رئیس‌جمهور ایران به روسیه از اهمیت بسیاری برخوردار است. وی بیان کرد در جریان این سفر، معاهده جامع همکاری دوجانبه به مدت ۲۰ سال امضا خواهد شد که شامل موضوعات اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و نظامی است.
بهشتی‌پور افزود: سابقه این معاهده به اسفند سال ۱۳۷۹ و زمان ریاست‌جمهوری حجت‌الاسلام خاتمی برمی‌گردد و این قرارداد هر 5 سال یک بار تمدید شده است. وی همچنین بیان کرد سال ۱۴۰۰ در جریان سفر حجت‌الاسلام رئیسی به روسیه مقرر شد یک معاهده جدید امضا شود که کار آن حدود 3 سال طول کشید. وی تأکید کرد: سفر پزشکیان به مسکو به توسعه روابط دوجانبه و همکاری‌های منطقه‌ای کمک می‌کند و همکاری‌های 2 کشور در زمینه‌های مختلف از جمله نیروگاه حرارتی، راه‌های ارتباطی و انرژی از جمله نفت و گاز است. بهشتی‌پور ضمن تصریح بر اینکه امضای توافقات کافی نیست و باید اجرایی شود، تأکید کرد: ایران باید سیاست موازنه‌سازی را ادامه دهد و با کشورهای مختلف ارتباط برقرار کند. مهم این است که منافع ملی ایران چگونه تأمین می‌شود و متناسب با آن عمل کنیم.
* آینده روابط ایران و روسیه
به گزارش «وطن امروز»، در شرایط کنونی اکونومیک و اقتصادی، هر 2 کشور با چالش‌های اقتصادی روبه‌رو هستند که می‌تواند پایداری درازمدت مشارکت آنها را مختل کند. تحریم‌های اقتصادی بر توانایی روسیه برای سرمایه‌گذاری در ذخایر انرژی تاثیر گذاشته است، در حالی که اتکای ایران به صادرات انرژی، اقتصاد این کشور را در برابر نوسانات قیمت‌های جهانی نفت آسیب‌پذیر کرده است. همچنین ایران با تورم ۳۵ درصدی مواجه است که از توانایی کشور برای توسعه قدرت اقتصادی کاسته است.
با نیم‌نگاهی به آینده، احتمالا مشارکت‌های اقتصادی و نظامی ایران و روسیه با تاکید بر تلاش‌های متقابل ضد تروریسم، تضمین ثبات منطقه‌ای و همکاری بیشتر در زمینه تجارت، انرژی، ترانزیت و همکاری‌های 2 جانبه نظامی تقویت خواهد شد. این امر نقشی اساسی در تقویت امنیت هر 2 کشور و توانایی آنها برای اعمال نفوذ ژئوپلیتیکی بر خاورمیانه و فراتر از آن ایفا خواهد کرد. با این حال، آینده این رابطه در برابر روندهای بین‌المللی گسترده‌تر، از جمله پویایی قدرت در حال تحول بین ایالات‌متحده، روسیه و چین آسیب‌پذیر است.
کلید موفقیت اتحاد 2 کشور در نهایت در ایجاد تعادل بین اولویت‌های متنوع و اغلب متضاد، غلبه بر موانع داخلی و خارجی و تمرکز بر اهداف راهبردی بلندمدت نهفته است.
در حاشیه این توافق، سند اقدام مشترک میان بانک‌های مرکزی ایران و روسیه در ۳ سرفصل اصلی «استفاده از پول‌های ملی در تجارت میان ۲ کشور»، «امکان اتصال پیام‌رسان‌های بانکی و بومی ۲ کشور موسم به سپام و SPFS» و «امکان اتصال شبکه پرداخت کارتی ۲ کشور» عملیاتی شد و طرح ساخت واحدهای دوم و سوم نیروگاه اتمی بوشهر نیز توسط محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی و همتای روس دنبال شد.