جو بایدن در آخرین دستور و اقدام خود به عنوان رئیس‌جمهور ایالات‌متحده آمریکا اقدامی جنجالی و پیشگیرانه انجام داد. بایدن در روز پایانی ریاست‌جمهوری با استفاده از اختیارات قانونی خود برخی مقامات دولتی و قانون‌گذاران سابق آمریکا را عفو کرد. در میان این افراد آنتونی فائوچی، ایمنولوژیست مشهور آمریکایی و لیز چینی، سیاستمدار جمهوری‌خواه و مخالف ترامپ حضور داشتند. این اشخاص با احتمال پیگردهای قضایی روبه‌رو بودند. در همین حال بایدن اعلام کرد که عفو آنتونی فائوچی مشاور پزشکی پیشین، مارک میلی ژنرال بازنشسته و نیز شماری از اعضا، کارکنان و شاهدان کمیته کنگره برای بررسی حمله به کنگره در ۶ ژانویه ۲۰۲۱، برای محافظت از آنها در برابر «تحقیقات بی‌اساس و انگیزه‌های سیاسی» انجام شده است؛ اقدامی که از سوی ترامپ و نزدیکان وی اقدامی سیاسی و سوءاستفاده از اختیارات ریاست‌جمهوری معرفی شده است. جو بایدن همچنین 5 عضو خانواده خود را عفو کرد و دلیلش را «حملات سیاسی» علیه آنها دانست. پیش از این نیز عفو هانتر بایدن، پسر جو بایدن مورد توجه رسانه‌های آمریکایی، ترامپ و اشخاص نزدیک به وی قرار گرفته بود و واکنش آنها را به دنبال داشت. هانتر بایدن به دلیل نقض قوانین فدرال اسلحه و مالیات محکوم شده بود و جو بایدن در هفته‌های آخر ریاست خود بر کاخ سفید با استفاده از قانون عفو که در اختیار رئیس‌جمهور آمریکا قرار دارد، پسر خود را عفو کرد و در پاسخ به این اقدام خود در کنفرانس خبری اعلام کرد روند بررسی پرونده پسرش سیاسی بوده است؛ مساله‌ای که اعتراض ترامپ را در پی داشت. دونالد ترامپ در واکنش به عفو پدرانه بایدن برای پسرش این اقدام را محکوم کرد. جرائم هانتر بایدن مربوط به خرید سلاح بود. به گفته دادستان پرونده هانتر بایدن، او در مدارک خرید اسلحه خود به دروغ گفته بود به مواد مخدر اعتیاد نداشته یا از مواد مخدر استفاده نکرده است که جرم محسوب می‌شود. در یک پرونده جداگانه، بایدن جوان در ماه سپتامبر 2024 به 3 جرم مالیاتی و 6 تخلف مالیاتی اعتراف کرد و قرار بود حکم هر ۲ محکومیت اجرایی شود اما در نهایت قدرت پدرش به کمک وی آمد و او عفو شد؛ قدرتی که پدرش قول داده بود از آن استفاده نکند اما پس از کنار گذاشته شدن از انتخابات توسط دموکرات‌ها و شکست کاملا هریس، وی برخلاف سخنان خود اقدام کرد و انتقادات را به جان خرید. رئیس‌جمهور وقت آمریکا مدعی شد پسرش به دلیل روابط خانوادگی‌اش «به‌طور انتخابی و غیرعادلانه» تحت پیگرد قانونی قرار گرفته است. او ادعا کرد که افراد تقریبا هرگز به اتهاماتی صرفا به خاطر نحوه پر کردن فرم اسلحه به محاکمه کشیده نمی‌شوند. او گفت: «روشن است که با هانتر به طور متفاوتی رفتار شده است».

البته بایدن تنها پسر خود و چند نفر از سیاسیون نزدیک به خود را عفو نکرد و در کنار آنها، 60 نفر دیگر را نیز مشمول عفو ریاست‌جمهوری کرد. البته بایدن تنها شخصی نیست که در قامت رئیس‌جمهور آمریکا دست به این اقدام برای دادن فرصت دوباره به مجرمان و افراد نزدیک به آنها ‌زده است. پیش‌تر دونالد ترامپ نیز دست به اقدام مشابه در روزهای آخر ریاست‌جمهوری دوره نخست ریاست‌جمهوری خود‌ زده بود. ترامپ با وجود اینکه مشابه این اقدام را در پایان دور نخست ریاست‌جمهوری‌اش انجام داده و به بایدن نیز برای تکرار اقدامش در عفو نزدیکان انتقاد کرده است، در یکی از نخستین اقدامات خود در دور جدید ربات نیز عفو گروهی را در دستور کار خود قرار داد. ترامپ پیش از ورود به کاخ سفید اعلام کرد یکی از نخستین اقداماتش عفو کسانی خواهد بود که به دلیل حمله به کنگره آمریکا در ژانویه ۲۰۲۱ محکوم شده‌اند. قدرت عفو رئیس‌جمهور در قانون اساسی ایالات‌متحده ذکر شده و در مقایسه با اختیارات سایر سران دولت‌ها در جهان بسیار گسترده است. این قدرت در بند ۲ از اصل دوم قانون اساسی ایالات‌متحده وجود دارد. طبق این قانون رؤسای جمهور آمریکا می‌توانند افرادی را که قوانین فدرال و نظامی را نقض کرده‌اند عفو کنند، اما این قدرت شامل قوانین ایالتی نمی‌شود. این اختیار در طول تاریخ آمریکا بحث‌برانگیز بوده است. یکی از جنجالی‌ترین موارد استفاده از این اختیار مربوط به استفاده از این قدرت توسط جرالد فورد در سال ۱۹۷۴ میلادی است. او سلف خود، ریچارد نیکسون را برای هر جرمی که ممکن بود در ارتباط با رسوایی واترگیت مرتکب شده باشد، عفو کرد. فورد گفت این تصمیم برای التیام دردهای ملت بوده است. پس از آن نیز در سال 2001 بیل کلینتون، رئیس‌جمهور وقت، نابرادری‌اش راجر کلینتون را برای جرمی مرتبط با مواد مخدر در سال ۱۹۸۵ عفو کرد. دونالد ترامپ نیز در نخستین دوره ریاست‌جمهوری‌اش چارلز کوشنر، پدر دامادش جراد را برای تخلفات مالیاتی عفو کرد. او همچنین متحدان سیاسی خود از جمله استیو بنن، پل منافورت و راجر استون را که به جرائم مختلفی محکوم شده بودند، عفو کرد؛ اقداماتی که اعتراض جامعه آمریکا و بویژه افراد فقیر و طبقات متوسط و ضعیف را دربر داشته است. بسیاری از شهروندان آمریکایی به دلیل نداشتن چنین امتیازاتی و برای جرائم بسیار کمتر به زندان و جریمه‌های سنگین محکوم می‌شوند در حالی که مقامات سیاسی آمریکا حتی با وجود جرائم و تخلفات گسترده سیاسی، مالی و حتی امنیتی عفو می‌شوند.