گروه اجتماعی: با ورود به ماه‌های سرد سال و آلودگی هوا در کلانشهرها همچنین جولان ویروس‌های تنفسی میزان مراجعه‌کنندگان برای اهدای خون کمتری می‌‌شود، چرا که افراد بیمار قادر به اهدای خون نیستند یا بعضا از ترس ابتلا به بیماری‌های فصلی کمتر از خانه خارج شوند؛ مساله‌ای که باعث کاهش مراجعه افراد به مراکز اهدای خون می‌شود. این در حالی است که کمبود خون در بانک‌های خون کشور به طور معمول در فصل‌های تابستان و زمستان بیشتر است. به گفته کارشناسان بهداشت، خون، هیچ‌ جایگزینی ندارد و می‌تواند جان بسیاری از انسان‌ها را نجات دهد. خون اهدایی می‌تواند به افراد مختلف، از مبتلایان به سرطان گرفته تا افرادی که در تصادفات رانندگی آسیب می‌بینند، کمک کند. البته اهدای خون فقط به نفع گیرندگان آن نیست. اهداکننده خون علاوه بر حس خوبی که در نتیجه کمک به دیگران تجربه می‌کند، باعث حفظ سلامت خود نیز خواهد شد، زیرا با اهدای خون، یک مینی‌چکاپ فیزیکی انجام می‌شود. مطابق تحقیقات و مطالعات انجام‌شده، اهدای منظم خون به کاهش ریسک بیماری قبلی ناشی از کلسترول بالا مرتبط است. 

بنابراین اهدای خون منظم ذخایر آهن را کاهش داده و خطر بروز حمله قلبی را کم می‌کند، چرا که ذخایر بالای آهن در بدن، خطر حمله قلبی را افزایش می‌دهد. دکتر مصطفی جمالی، مدیرعامل سازمان انتقال خون ایران در گفت‌وگو با «وطن امروز» درباره وضعیت ذخایر خون در این فصل که برودت هوا و آلودگی باعث می‌شود میزان اهدا‌کنندگان خون به نسبت کمتر شود گفت: هر‌چند ذخایر خون در کشور تا حدی کاهش یافته است اما وضعیت بحرانی نیست. وقتی هوا بسیار سرد یا آلوده است، برای حفظ سلامت تصمیم به تعطیلی‌ها گرفته می‌شود یا هشدارهایی نسبت به در خانه ماندن داده می‌شود، در چنین شرایطی شاهد کاهش مراجعه‌کنندگان برای اهدای خون خواهیم شد و ذخایر خونی پایین می‌آید.

وی با بیان اینکه پیش از این ذخایر خونی کشور فقط ۴ روز بود که اکنون به ۸ روز افزایش یافته است، اظهار داشت: هر چند اهدای خون در کشور 100 درصد داوطلبانه است و مردم نیز همراهی و همگامی لازم را برای تامین ذخایر خونی دارند ولی نباید فراموش کرد که کاهش ذخایر خونی می‌تواند برای بیماران نیازمند خون مشکل‌ساز و خطرآفرین شود.

جمالی با اشاره به اینکه خوشبختانه هم‌اکنون مشکل حاد و نگران‌کننده‌ای درباره کمبود ذخایر خون نداریم و زمانی که با کمبود مواجه شویم اقدام به فراخون اهدای خون می‌کنیم افزود: اهدای خون اهدای زندگی است و مردم برای انجام این مساله مهم پای کار هستند. وی در پاسخ به اینکه سلامت خون‌های اهدا شده را چگونه تضمین می‌کنید و برای اهدای آن به بیمار چه روندی باید طی شود تا سلامت آن مورد تایید قرار گیرد افزود: سازمان انتقال خون ایران به پیشرفته‌ترین آزمایشگاه‌های ویروس‌شناسی و... مجهز است و با انجام آزمایش همچنین غربالگری مولوکولی تشخیص داده می‌شود چه خونی آلوده است تا معدوم شود. در چنین شرایطی به بیماران اطمینان داده می‌شود خونی که دریافت می‌کنند چون از فیلترهای آزمایشی و غربالگری گذشته است، سالم است.

* نجات جان بیماران با اهدای خون‌

افرادی که گروه خونی آنها در بین 4 گروه اصلی خون نباشد در رده گروه‌های خونی نادر قرار می‌گیرند و شاید باز هم گروه خونی آنها نادرتر باشد که در رده گروه‌های خونی بسیار نادر قرار می‌گیرند، مانند گروه خونی بمبئی که شاید تهیه خون برای این افراد گاهی غیرممکن باشد. مدیرعامل سازمان انتقال خون ایران با بیان اینکه سالانه جان ۵۰ بیمار به دلیل اهدای خون‌های نادر در کشور نجات پیدا می‌کند، گفت: تعامل خوب با مراکز درمانی و شناسایی اقلیت‌های نژادی می‌تواند سبب افزایش ذخایر خون‌های نادر کشور شود. مصطفی جمالی دیروز در همایش روز ملی خون‌های نادر در سازمان انتقال خون افزود: اگر چه اهداکنندگان خون، انسان‌هایی ارزشمند محسوب می‌شوند اما اهداکنندگان خون به صورت مستمر از اهمیت بیشتری برخوردار هستند. 

وی با بیان اینکه آموزش برای اهدای خون یک امر ضروری است، اظهار داشت: سازمان انتقال خون با استفاده از مولفه آموزش می‌تواند صاحبان خون‌های نادر را به اهداکنندگان مستمر خون تبدیل کند و آنها با توجه به جنسیت خود می‌توانند 4-3 نوبت در سال نسبت به اهدای خون اقدام کنند. 

جمالی ادامه داد: این احتمال وجود دارد که خون‌های نادر ذخیره‌شده برای فرد اهداکننده، بستگان و دیگران استفاده شود، استمرار اهدای خون‌های نادر یک امر بسیار مهم بوده، چرا که جان انسان‌های بسیاری را نجات می‌دهد. وی با بیان اینکه فقط ۲ درصد از جمعیت کشور نسبت به اهدای خون اقدام می‌کنند، تصریح کرد: به عبارت دیگر حدود یک میلیون نفر از جمعیت کشور نسبت به اهدای خون اقدام می‌کنند، اگر جمعیت اهداکنندگان خون در کشور افزایش یابد، افراد بیشتری را با گروه خون نادر شناسایی می‌کنیم. به گفته مدیر عامل سازمان انتقال خون، بستگان صاحبان خون‌های نادر می‌توانند یک منبع مهم برای شناسایی صاحبان این خون‌ها باشند. جمالی با بیان اینکه باید امکانات ستادی در مراکز استان‌های کشور به منظور شناسایی صاحبان خون‌های نادر افزایش یابد، افزود: باید این مراکز بتوانند صاحبان خون‌های نادر را شناسایی کنند، متاسفانه این موضوع مغفول مانده است. وی با اشاره به حضور قومیت‌های گوناگون در کشور اظهار داشت: حضور قومیت‌های مختلف، یک فرصت برای کشور بوده و ایران می‌تواند به قطب منطقه در زمینه خون‌های نادر تبدیل شود. مدیرعامل سازمان انتقال خون با بیان اینکه نظام سلامت کشور باید به صاحبان خون‌های نادر توجه کند، گفت: نظام سلامت باید صاحبان خون‌های نادر را به عنوان گنجینه‌ای ارزشمند قلمداد کند و سلامت آنها را در کانون توجه قرار دهد. 

وی ادامه داد: ضروری است نظام سلامت، صاحبان خون‌های نادر را رصد و پایش کند و هرگونه خدمات درمانی مورد تقاضای صاحبان خون‌های نادر را در اختیار این افراد قرار دهد و بسته‌های مراقبت‌ سلامت برای صاحبان این خون‌ها ارائه شود. جمالی با بیان اینکه به روز بودن سیستم انجماد خون‌های نادر نیز از اهمیت فراوانی برخوردار است، اظهار داشت: سازمان انتقال خون باید به روز باشد و از آخرین سیستم و فناوری انجماد خون استفاده کند.