گروه اقتصادی: دولت در سال‌های اخیر با به‌کارگیری سیاست‌هایی نظیر راه‌اندازی سامانه یکپارچه فروش خودرو و آزادسازی واردات خودروی نو، کارکرده و... تلاش کرد بازار خودرو را سامان دهد اما در ماه‌های اخیر با صدور مجوز افزایش قیمت خودروهای داخلی و تغییرات ناشی از انتقال ارز به بازار توافقی و افزایش قیمت ارز، هر چه رشته شده بود، پنبه شد.

بهمن‌ماه با توجه به نزدیک شدن به پایان سال و افزایش نیاز مردم به داشتن خودرو برای تعطیلات نوروز، عموماً یکی از ماه‌های پرمعامله در بازار خودرو به شمار می‌رود و نقش مهمی در انتقال بازار از رکود ماه‌های ابتدایی سال به دوره پرتلاطم شب عید دارد. امسال، بازار خودرو اکثر روزهای دی و بهمن را با روندی همراه با افزایش و کاهش‌های زیر ۵ درصد طی کرد.

حتی رویدادهایی مانند انتخابات آمریکا و تغییرات نرخ ارز نیز تأثیر قابل‌توجهی بر قیمت‌ها نداشت، زیرا بازار خودرو در ابتدای دی‌ماه، با شوک افزایش قیمت کارخانه‌ای محصولات ایران‌خودرو و سایپا مواجه شده بود. افزایش ناگهانی قیمت‌ها  در کارخانه که در برخی موارد به نزدیکی نرخ بازار رسید، نه‌تنها قیمت خودروهای داخلی را بالا برد، بلکه تأثیر روانی شدیدی بر کل بازار گذاشت. نتیجه این بود که قیمت خودروها به سطح فروردین و اردیبهشت بازگشت، با این تفاوت که این بار نمایشگاه‌داران با جدیت بیشتری برای سرمایه‌گذاری و فروش به خرید خودرو روی آوردند و تقاضا در بازار جانی تازه گرفته بود و بازار خودرو دوباره نشان داد که به تغییرات قیمت کارخانه‌ای و روان‌شناسی بازار وابسته است.

با افزایش ناگهانی قیمت کارخانه‌ای محصولات ایران‌خودرو و سایپا، خودروهای صفر داخلی افزایش ۵ تا ۱۰ درصدی قیمت را تجربه کردند. مونتاژی‌ها نیز پیرو این افزایش، بدون دلیل خاصی بین ۳ تا ۷ درصد رشد قیمت را تجربه کردند. قیمت خودروهای صفر وارداتی اما تغییر چندانی نکرد و تنها بر اثر افزایش نرخ ارز و تغییر نحوه ارز از نیمایی به ارز توافقی اندکی افزایش یافت.

بازار خودروهای کارکرده در طول بهمن‌ماه افزایش اندکی را تجربه کرد و در بیشتر موارد از روند خودروهای صفر پیروی می‌کرد تا جایی که در روزهای اول دی‌ماه، همزمان با افزایش قیمت خودروهای صفر، قیمت خودروهای کارکرده نیز افزایش شدیدی یافت. این رشد به قدری سریع بود که در بسیاری موارد، قیمت معاملات از آگهی‌های موجود در سایت‌ها پیشی گرفت.

با توجه به افزایش تقاضا در ماه‌های پایانی سال و احتمال ادامه رشد نرخ ارز، پیش‌بینی می‌شود بازار خودرو تا شب عید روند صعودی با شیب کم داشته باشد، از سوی دیگر، افزایش قیمت کارخانه‌ای فقط شامل محصولات 2 خودروساز داخلی بوده و احتمال می‌رود خودروسازان مونتاژی نیز به‌زودی قیمت‌های خود را افزایش دهند. ایران‌خودرو نیز هنوز قیمت مونتاژی‌های خود را تغییر نداده و این موضوع می‌تواند محرک دیگری برای افزایش قیمت‌ها باشد.

پیش‌بینی‌های کارشناسان بازار خودرو نشان می‌دهد با توجه به قیمت ارز و انتظارات تورمی روند کلی بازار به سمت افزایش قیمت‌ها پیش خواهد رفت. افزایش قیمت خودروسازان مونتاژی نیز می‌تواند موج جدیدی از افزایش تقاضا و رشد قیمت‌ها را ایجاد کند.

* وابستگی شدید قیمت خودرو به نوسانات ارز

امیرحسین کاکایی، کارشناس صنعت و بازار خودرو در گفت‌وگو با «وطن امروز»، به تأثیرات سیاست‌های تغییر نرخ ارز توسط بانک مرکزی و وزارت اقتصاد بر قیمت خودرو در بازارهای داخلی و وارداتی اشاره کرد. او اظهار داشت: در حال حاضر  قیمت خودروها به‌شدت وابسته به نوسانات قیمت ارز آزاد است. وی در ادامه افزود: با وجود ادعای مسؤولان مبنی بر بی‌تأثیر بودن نرخ ارز آزاد بر بازار خودرو، واقعیت اما چیز دیگری است، چرا که عموم مردم از طریق ابزارهای ارتباطی نظیر تلگرام به این آگاهی رسیده‌اند. کاکایی توضیح داد: «قیمت خودرو به نوسانات شدید قیمت ارز وابسته است و در تعیین قیمت‌ها، کسی به نرخ ارز توافقی توجه نمی‌کند. همیشه قیمت‌ها بر اساس نرخ بازار آزاد محاسبه می‌شود. افزایش نرخ ارز باعث چسبندگی قیمت‌ها به بالا می‌شود و حتی با کاهش نرخ ارز نیز انعکاس دارد. به عنوان نمونه، قیمت پژو پارس همواره با نرخ ارز بازار آزاد در محدوده بالای ۱۰ هزار دلار در نوسان بوده است. این وابستگی شدید بازار خودرو به نوسانات ارز کاملاً مشهود است».

کاکایی افزود: «در روزهای اخیر، با ثبات و کاهش نسبی بازار ارز، بازار خودرو نیز با کاهش قیمت‌ روبه‌رو شده است. در این مدت، کاهش قیمت ارز تأثیر مستقیم خود را بر قیمت خودروها نشان داده و کاهش محسوسی در قیمت‌ها مشاهده شده است».

* تأثیر قیمت ارز بر تقاضای بازار خودرو

کاکایی با اشاره به تأثیر نوسانات قیمت ارز بر تقاضای بازار خودرو گفت: «در روزهای ابتدایی افزایش قیمت خودرو به دلیل افزایش نرخ ارز، تقاضای کاذب نیز افزایش یافت. اکنون که بازار به پایداری نسبی رسیده و تقاضا کاهش یافته، هیجان خرید خودرو نیز فروکش کرده است».

این کارشناس بازار خودرو اظهار داشت: «با توجه به تورم و افزایش نرخ ارز، ارزش سرمایه‌گذاری‌ها به‌شدت کاهش یافته و انتظار تورمی تأثیر زیان‌باری بر بازار خودرو داشته است. اگر دولت بتواند تکنیک نرخ ثابت ارز را رعایت کرده و قیمت‌ها را به ثبات برساند، ممکن است شاهد کاهش قیمت خودرو و بهبود وضعیت بازار و صنعت خودرو باشیم».

کاکایی در پایان تأکید کرد: «امیدواریم دولت با اتخاذ راهکارهای مناسب، بتواند شرایط بازار خودرو را بهبود بخشیده و موانع موجود را برطرف کند. این موضوع نه‌تنها به نفع صنعت خودرو، بلکه به نفع مصرف‌کنندگان نیز خواهد بود».

روند تغییر قیمت خودروها در ۷ بهمن ۱۴۰۳

مشاهدات میدانی «وطن امروز» نشان می‌دهد قیمت خودروها روز گذشته ۷ بهمن ۱۴۰۳ به دلیل افزایش قیمت کارخانه‌ای و نرخ دلار در بازار آزاد، افزایش یافت. این رشد قیمت از یک تا ۸۰ میلیون تومان متغیر بوده البته قیمت برخی خودروها نیز کاهش یافته است.