مهدی بختیاری: با اعلام سردار علی شادمانی، معاون قرارگاه مرکزی خاتم‌الانبیا مبنی بر خرید جنگنده‌های «سوخو 35» روسی توسط ایران، بار دیگر بحث ورود این جنگنده به کشور و به‌کارگیری آن در سازمان رزم نیروی هوایی ارتش داغ شد. 

* جنگنده سوخو 35 چیست و چه نیازهایی را می‌تواند در ایران برطرف کند؟

ناوگان هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران به دلیل تحریم‌های سنگین طی بیش از 4 دهه گذشته و حضور در یک جنگ طولانی 8 ساله، ناوگانی قدیمی محسوب می‌شود که جنگنده‌های آن به‌رغم تلاش‌های تحسین‌برانگیز متخصصان داخلی برای اورهال و تعمیر و نگهداری، نسبت به زمان خود عقب هستند. در دنیای امروز که جنگنده‌های نسل جدید عملیات‌های هوایی ارتش‌ها را انجام می‌دهند، نیاز به تقویت این حوزه و اضافه شدن پرنده‌های مدرن با کارآمدی به‌روز بشدت احساس می‌شود. 

جنگنده سوخو ۳۵ به عنوان کاندیدای اصلی برای ورود به ایران یکی از پیشرفته‌ترین و قدرتمندترین جنگنده‌های چندمنظوره در جهان است که توسط شرکت روسی سوخو توسعه یافته است. 

این جنگنده که نسل 4.5 محسوب می‌شود و قابلیت‌های برتری در درگیری‌های هوایی، دفاع هوایی و انجام عملیات‌های متعدد دارد، در واقع نسخه‌ بهبودیافته جنگنده‌های خانواده «سوخو ۲۷» است که با تغییرات عمده در سیستم‌های الکترونیک، رادار، قدرت موتور و طراحی بدنه ساخته شده است. 

* طراحی و بدنه

سوخو ۳۵ دارای بدنه‌ای کشیده با طراحی آیرودینامیک پیشرفته است که موجب کاهش مقاومت هوا و افزایش سرعت و مانورپذیری می‌شود. 

این طراحی به گونه‌ای است که قابلیت پرواز در شرایط دشوار را دارد و حتی در سرعت‌های مافوق صوت نیز قابلیت مانورهای پیچیده را حفظ می‌کند.

* سیستم راداری و حسگرها

یکی از ویژگی‌های برجسته سوخو ۳۵، سیستم راداری آن است. رادار IRBIS-E این جنگنده قادر به شناسایی و ردیابی اهداف در بردهای بسیار طولانی، حتی در شرایط پیچیده الکترومغناطیسی است. 

این رادار قادر است چندین هدف را به طور همزمان دنبال کند و حتی قابلیت تشخیص اهداف کوچک مانند موشک‌های کروز را دارد. 

علاوه بر آن، سیستم‌های OES-35 و L-150 به عنوان سیستم‌های جنگال پیشرفته برای مقابله با تهدیدات راداری دشمن در جنگ‌های الکترونیک و ایجاد اختلال در ارتباطات دشمن طراحی شده‌ است.

* موتور و توانایی‌های پروازی

سوخو ۳۵ مجهز به ۲ موتورAL-41F1S است که قدرت زیادی را برای این جنگنده فراهم می‌کند و این امکان را می‌دهد در سرعت‌های بالا و در ارتفاع زیاد، قابلیت‌های مانور بالایی داشته باشد. 

این جنگنده می‌تواند در دامنه وسیعی از ارتفاعات از ارتفاع پایین تا بالای ۲۰ کیلومتر پرواز کند.

* تسلیحات

سوخو ۳۵ قادر به حمل انواع مختلفی از تسلیحات هوا به ‌هوای کوتاه، میان و بلندبرد است و می‌تواند موشک‌های آر ۲۷، آر ۷۳ و آر ۷۷ را حمل کند که هر کدام قابلیت‌های خاصی در نبرد هوایی دارند. 

همچنین این جنگنده به توانایی شلیک موشک‌های Kh-31 و Kh-29 که موشک‌های ضدکشتی و ضدرادار هستند، مجهز است. 

* سیستم‌های الکترونیک و ارتباطات

سوخو ۳۵ از سیستم‌های ارتباطی دیجیتال پیشرفته برای ارتباط با دیگر جنگنده‌ها و واحدهای کنترل زمین بهره می‌برد. این جنگنده می‌تواند به صورت هماهنگ با دیگر تجهیزات نیروی هوایی عمل کند و کارایی بالایی در عملیات‌های مشترک دارد.

* تأثیر ورود سوخو ۳۵ به ایران

همان‌طور که گفته شد، یکی از نیازهای اساسی ایران در عرصه دفاعی و تهاجمی، تقویت توان رزم هوایی است و ورود جنگنده سوخو ۳۵ و به‌کارگیری آن در نیروی هوایی ارتش تأثیرات قابل توجهی در تقویت توان دفاعی کشور دارد. 

سوخو ۳۵ به واسطه قابلیت‌های راداری پیشرفته خود که امکان شناسایی و رهگیری اهداف دشمن را در بردهای بلند به آن می‌دهد، می‌تواند نقش مهمی در بهبود قدرت رزم هوایی کشورمان ایفا کرده و سطح جدیدی از برتری هوایی را برای ما فراهم کند. در حوزه دفاع نیز این جنگنده با قابلیت مقابله با انواع موشک‌های کروز و تهدیدات هوایی، برطرف‌کننده یکی از مهم‌ترین نیازهای پدافندی کشور خواهد بود.

در حوزه هوایی مهم‌ترین چالش پدافندها در دنیا، مقابله با موشک‌های کروز و بالستیک است و موشک‌های کروز به واسطه پرواز در ارتفاع پایین و پنهان ماندن از دید رادار (به رغم سرعت کم) یکی از دغدغه‌های اصلی محسوب می‌شوند که این جنگنده با قابلیت‌هایی که در بالا گفته شد، می‌تواند تا حدی زیادی آن را برطرف کند.  سوخو ۳۵ علاوه بر اینکه می‌تواند در نبردهای هوایی با هواپیماهای دشمن، به دلیل مانورپذیری بالا و سیستم‌های راداری و جنگ الکترونیک، یک برتری قابل توجه ایجاد کند، این قابلیت را دارد که انواع مختلفی از تسلیحات دقیق و قدرتمند را حمل و در عملیات‌های ضربه‌زنی به اهداف زمینی، دریایی و هوایی استفاده کند.  این قابلیت بویژه در عملیات‌های نظامی با اهداف متعدد و نیاز به دقت بالا اهمیت دارد. توانایی حمل موشک‌های ضدکشتی و ضدرادار نیز توانایی این جنگنده را برای انجام عملیات‌های ضددریایی و مقابله با تهدیدات راداری دشمن افزایش می‌دهد. ناگفته پیداست جنگنده‌های مدرن به دلیل ویژگی‌هایی همچون سرعت، دقت هدف‌گیری، پنهان‌کاری، توانایی مانور بالا و سیستم‌های پیشرفته دفاعی و الکترونیک، از ارکان اساسی نیروی هوایی هر کشور محسوب می‌شوند. در دنیایی که می‌بینیم نقش جنگنده‌ها تا چه حد می‌تواند در جنگ‌ها موثر باشد (نقشی که ایران در طول سال‌های گذشته سعی کرده با موشک و پهپاد تا حدی آن را جبران کند) استفاده از جنگنده‌های به‌روز و مدرن با قابلیت‌های مولتی‌رول و چندمنظوره و جایگزینی آن با جنگنده‌های ارتش کشورمان که عمری بالای نیم‌قرن دارند، گام بسیار موثری در تقویت بنیه دفاعی کشور خواهد بود.  از طرف دیگر، به نتیجه رسیدن ماجرای خرید جنگنده‌های سوخو 35 و ورود آن به ایران، می‌تواند نمایی روشن‌تر از عزم و اراده و جدیت طرف روس را برای ادامه همکاری‌های راهبردی با جمهوری اسلامی ایران ترسیم کند.