کد خبر: 298411تاریخ: 1403/11/10 00:00
دیدگاه
کام‌بک حماس و آینده نوار غزه
شهاب خادم: رژیم صهیونیستی از بدو شروع جنگ غزه در 7 اکتبر 2023 با این هدف که حماس بزودی نابود خواهد شد، همزمان فرآیندی سیاسی و دیپلماتیک را برای آینده سیاسی نوار غزه، چگونگی نوع حکومت بر آن و اینکه چه کسی باید آن را بعد از حماس اداره کند به راه انداخت. در طول جنگ و با پیشروی نسبی ارتش اشغالگر در نوار غزه، طرح‌ها و پیشنهادات متعددی درباره آینده نوار غزه در کابینه رژیم مطرح و به طرف‌های منطقه‌ای و بین‌المللی ارائه شد. مقامات رژیم صهیونیستی بارها تاکید کردند حماس در غزه جایی نخواهد داشت. با این وجود هر چه بیشتر از جنگ گذشت صهیونیست‌ها بیشتر متوجه شدند که خیالبافی‌های آنها درباره غزه سرابی بیش نخواهد بود. این رژیم ابتدا دکترینی موسوم به «طرح ژنرال‌ها» را مطرح کرد؛ طرحی که هدف آن تقسیم شمال و جنوب نوار غزه و تبدیل مناطق شمال این باریکه به یک منطقه حائل و منطقه بسته نظامی بود. «گیورا آیلند» طراح این طرح در جلسه کمیته امور خارجه و دفاع کنست حاضر شد و «طرح ژنرال‌ها» را برای تسلط کامل بر شمال نوار غزه پیشنهاد کرد. آیلند در این طرح خواستار اخراج کامل فلسطینیان از شمال محور نتساریم و هدف قرار دادن هر جنبنده‌ای در آن منطقه شد. هرچند این طرح مدت‌ها پیش از آتش‌بس با شکست مواجه شده بود اما عقب‌نشینی نظامیان رژیم از محور نتساریم که روز دوشنبه انجام شد و بازگشت پیروزمندانه ساکنان غزه به مناطق شمال، رژیم صهیونیستی را با شکست مطلق در این زمینه مواجه کرد و همه رشته‌های آنها را پنبه کرد. در پی عقب‌نشینی اشغالگران از محور نتساریم و بازگشت مردم به شمال نوار غزه، جنبش حماس در بیانیه‌ای تاکید کرد بازگشت مردم ما به منزله پیروزی و اعلام شکست و ناکامی رژیم صهیونیستی در زمینه طرح کوچ اجباری است. «ایتامار بن گویر» وزیر مستعفی امنیت قومی رژیم صهیونیستی نیز آن را شکست اسرائیل در برابر حماس خواند و گفت: «بازگشایی کریدور نتساریم و بازگشت ده‌ها هزار نفر به شمال نوار غزه، تسلیم شدن مطلق اسرائیل در برابر حماس است».
* رویای حذف حماس
اما مهم‌ترین نقشه رژیم صهیونیستی برای غزه، رویای حذف حماس و اداره نوار غزه با تشکیلاتی غیر از حماس و جهاد اسلامی است. طرح بزرگ صهیونیست‌ها که طرح ژنرال‌ها بخشی کوچکی از این پازل بود، حذف مقاومت از آینده نوار غزه و اداره آن توسط کمیته‌ای متشکل از کشورهای منطقه‌ای یا سپردن حکومت نوار غزه به تشکیلات در واقع صهیونیستی خودگردان فلسطین مشابه کرانه باختری است. اما قدرت‌نمایی حماس در مرحله دوم تبادل اسرا نشان داد این طرح که با کمک آمریکا و کشورهای غرب قرار است اجرا شود رویایی بیش نخواهد بود.
حضور گسترده، متحدالشکل و منظم رزمندگان مقاومت در غزه در جریان تبادل اسرا ضربه‌ای مهلک به این توطئه بود، قدرت‌نمایی حماس در غزه پس از ۴۷۰ روز جنگ و تاخت و تاز ارتش اشغالگر از زمین، دریا و هوا برای نابودی حماس در یک لحظه از دست رفت. بسیاری از کارشناسان تاکید می‌کنند حماس با صحنه‌گردانی مرحله دوم تبادل اسرا، قدرت و برتری خود را در مذاکرات و میدان جنگ به نمایش گذاشت و ثابت کرد چه کسی فرماندهی غزه را بر عهده دارد.
از سوی دیگر رسانه‌های غرب در طول جنگ با پوشش مغرضانه تلاش داشتند این موضوع را القا کنند که مردم غزه از اقدامات حماس و رنجی که بر آنها تحمیل شده خسته شده‌اند و این جنبش دیگر در میان مردم فلسطین و غزه جایگاهی ندارد اما حضور گسترده مردم غزه در اطراف ارتش سازمان‌یافته حماس در مرحله دوم تبادل اسرا نشان داد فلسطینی‌ها همچنان حماس و گروه‌های مقاومت را به عنوان ناجی فلسطین در برابر تجاوزات و اشغالگری دشمن صهیونیست قلمداد و همچنان با قوت از آنها حمایت می‌کنند.
حماس، به عنوان یک جنبش اسلامی فلسطینی، از زمان تأسیس خود در سال 1987 میلادی، همواره در صحنه سیاسی و نظامی نوار غزه فعال بوده است. با توجه به نمایش قدرت نظامی این گروه، به نظر می‌رسد حماس توانسته است نه‌تنها موقعیت خود را حفظ ، بلکه آن را تقویت نیز کند. این امر به وضوح نشان‌دهنده عدم شکست حماس در برابر فشارهای داخلی و خارجی بوده و اثبات می‌کند نیروی برتر نوار غزه است. در مقابل، تشکیلات خودگردان فلسطین که تنها مسؤولیت سیاسی و اداری مناطق تحت کنترل فلسطینی‌ها در کرانه باختری را بر عهده دارد، از نظر نظامی و تشکیلاتی در وضعیت بسیار ضعیفی به سر می‌برد. این تشکیلات نه‌تنها از نظر نظامی و اقتصادی در فقر مطلق به سر می‌برد، بلکه فلسطینی‌ها نیز هیچ اعتمادی به آن ندارند. ضعف‌های ساختاری، فقدان حمایت‌های لازم از سوی جامعه بین‌الملل، همراهی عملگرایانه با صهیونیست‌ها در برخورد و قتل فلسطینیان مبارز ساکن کرانه و بی‌اعتمادی فلسطینی‌ها به آن، باعث شده تشکیلات خودگردان فلسطین هیچ جایگاهی در غزه نداشته باشد. با وجود تداوم حضور مقتدرانه حماس، طرح اداره غزه توسط تشکیلات خودگردان که حتی از پس اداره کرانه باختری نیز برنمی‌آید، بسیار مضحک و خنده‌دار به نظر می‌رسد.
همچنین طرح اداره غزه توسط کمیته‌ای متشکل از کشورهای منطقه محلی از اعراب نخواهد داشت. با توجه به تنش‌های موجود در غرب آسیا و چالش‌های امنیتی‌ای که هر کشور با آن مواجه است، بعید به نظر می‌رسد کشورهای همسایه مانند مصر یا اردن و دیگر کشورهای عرب مثل قطر و امارات اراده و تمایلی برای مشارکت در این طرح داشته باشند یا بخواهند هزینه‌ای برای خود بتراشند.
در نهایت باید گفت حماس نیروی برتر نوار غزه باقی خواهد ماند و به هیچ وجه اجازه پیشبرد طرح‌ها و توطئه‌های صهیونیستی ـ آمریکایی ـ غربی را درباره آینده نوار غزه نخواهد داد.