بررسیها حکایت از وجود ۲۴ میلیون خودروی فرسوده در کشور دارد که این موضوع علاوه بر عامل اصلی آلودگی هوا باعث افزایش مصرف سوخت نیز هست. طبق اظهارات اخیر رئیس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان محیط زیست، علاوه بر وجود این تعداد خودروهای فرسود، ۱۳ میلیون موتوسیکلت فرسوده نیز در کشور تردد میکند که بالای ۹۰ درصد آنها منبع انتشار آلودگی بوده و معاینه فنی ندارد. جدای از کفیت پایین، غیراستاندارد و ناایمن اغلب خودروها رئیس پلیس راهور فرجا نیز اعلام کرده است ۸۰ درصد وسایل نقلیه مصرف بیرویه دارند. موضوع مصرف بیرویه سوخت از معضلات اصلی بخش انرژی کشور است که طی چند دهه اخیر گریبان جامعه را گرفته است. این مساله نهتنها پیشزمینه اصلی آلودگی هوا محسوب میشود، بلکه در بخش یارانه سوخت نیز هزینه سنگینی را به دولت، مردم و در مجموع کشور تحمیل کرده است. سردار سیدتیمور حسینی اعلام کرد: ۸۰ درصد خودروها و وسایل نقلیه کشور مصرف استاندارد ندارند و بیش از حد استاندارد متعارف در دنیا سوخت مصرف میکنند. وی درباره ناترازی سوخت اظهار داشت: بخش قابل توجهی از ناترازی سوخت به دلیل خودروهای بیکیفیت یا با کیفیت پایینتر از استانداردهای روز دنیاست. سردار حسینی با بیان اینکه همچنین بخش دیگری از ناترازی سوخت مربوط به خودروهایی با موتورهای پرمصرف نسبت به توان خروجی است، افزود: ناترازی سوخت بویژه در بخش بنزین و گازوئیل ناشی از مصرف بیرویه و غیراستاندارد وسایل نقلیه است و بیش از ۷۰ تا ۸۰ درصد وسایل نقلیه فعال کشور مصرف بیرویه سوخت دارند که خارج از استاندارد تعریف شده جهانی است. وی درباره راهکار برون رفت از این چالش توضیح داد: چند سالی است که تاکید و اعلام شده باید خودروهای کممصرف وارد کشور شود اما هنوز این هدف محقق نشده است.
رئیس پلیس راهور همچنین با اشاره به اینکه محدودیتهای اعمالشده بر واردات خودروهای خارجی کاملاً بیقواره و نامتعارف است، به ایرنا گفت: این محدودیتها باید برای خودروهای باکیفیت خارجی برداشته شود. سردار حسینی معتقد است محدودیتهایی همچون حجم موتور و سقف قیمتی نامتعارف و توجیهناپذیر است و این محدودیتها کشور و مردم را از بهرهمندی خودروهای روز و باکیفیت محروم کرده است. بنا بر گزارش رسمی پلیس، حدود ۹۰ درصد موتوسیکلتها، ۴۰ درصد خودروهای سواری و ۷۰ درصد ناوگان سنگین حملونقل و اتوبوسی از سن فرسودگی عبور کرده و ضرورت دارد از جادههای کشور خارج و غیرفعال شوند. این در حالی است که به اعتقاد برخی کارشناسان تعدادی از خودروهای تولید داخل نیز مصرف غیراستاندارد داشته و با سنجش کیفیت کنونی جهانی مطابقت ندارد؛ موضوعی که سال گذشته مدیرعامل شرکت پخش فرآوردههای نفتی آن را تایید کرده بود. با توجه به حجم گسترده خودروهای فرسوده، کیفیت پایین موتورهای محرک ساخت داخل وسایل نقلیه و روند کُند اسقاط و جایگزینی آنها، بسیاری از کارشناسان معتقدند بهترین راهکار واردات خودرو و پاسخگویی سریع به نیازهای داخلی از طریق واردات وسایل نقلیه با استانداردهای روز دنیا است. در حالی واردات وسایل نقلیه کممصرف راهکار اغلب کارشناسان است که به اعتقاد پلیس، قوانین موجود برای واردکنندگان عملاً به بزرگترین مانع آن تبدیل شده است.
* «حبس» در انتظار رانندگان بدون گواهینامه
با وجود آنکه رانندگی بدون داشتن گواهینامه جرم است ولی برخیها نسبت به این مهم بیتوجهند و خودروهای خود را در اختیار فرزندانشان که هنوز گواهینامه نگرفتهاند قرار میدهند، غافل از اینکه چنین کاری جرم بوده و عواقب خطرناکی را در پی دارد. معاون اجتماعی و فرهنگ ترافیک پلیس راهور تهران بزرگ از معرفی افرادی که بدون گواهینامه رانندگی میکنند به مراجع قضایی خبر داد. سرهنگ فیروز کشیر گفت: رانندگی، از جمله فعالیتهایی است که نیازمند مجوز است و مجوز آن نیز با دریافت گواهینامه صادر میشود. ذکر این نکته الزامی است که ماده ۷۲۳ قانون مجازات اسلامی میگوید رانندگی بدون گواهینامه با مجازات حبس و جزای نقدی همراه است. وی افزود: برخی خانوادهها به دلایل مختلف رانندگی را به فرزندان خود که بدون گواهینامه هستند و توانایی لازم برای کنترل وسیله نقلیه را ندارند، واگذار میکنند که این موضوع میتواند عواقب بسیار ناخوشایند و جبرانناپذیری برای آن فرد و خانواده در پی داشته باشد. برابر ماده ۱۹۹ آییننامه راهنمایی و رانندگی، هیچکس حق ندارد به شخصی که گواهینامه رانندگی ندارد اجازه رانندگی با وسیله نقلیه خود را بدهد و با متخلف برابر مقررات کیفری رفتار خواهد شد. وی همچنین تصریح کرد: کسانی که به دلایلی، چون رانندگی در حال مستی و مصرف داروهای روانگردان یا افیونی به مدت ۶ ماه از رانندگی محروم شدهاند و به واسطه داشتن سقف نمرات منفی، گواهینامه آنها ضبط شده است، به مجازات مقرر رانندگی بدون گواهینامه محکوم میشوند. معاون اجتماعی و فرهنگ ترافیک گفت: همکاران بنده در پلیس راهور تهران بزرگ در ۱۰ ماهه سال جاری ۱۰ هزار و ۲۰۰ رانندهای که فاقد گواهینامه بودند را به مراجع قضایی معرفی کردهاند. سرهنگ کشیر در پایان گفت: به رانندگان توصیه میشود به هیچ عنوان بدون گواهینامه پشت فرمان ننشینند و این موضوع را خانوادهها بیشتر نظارت داشته باشند و به فرزندان توصیهها، تذکرات و آموزشهای لازم را بدهند.