سیدپویان حسینپور: در سالهای اخیر، جنگ شناختی به یکی از ابزارهای اصلی دشمنان ایران، بویژه آمریکا برای ناامیدسازی مردم تبدیل شده است. این جنگ بهگونهای طراحی شده که از طریق القای احساس ناتوانی و بیفایده بودن تلاشها، اراده جمعی جامعه را تضعیف کرده و زمینه را برای گسترش نارضایتی و بیاعتمادی فراهم کند.
در این مسیر، رسانهها و شبکههای اجتماعی به ابزارهایی مؤثر برای پخش روایتهای یأسآفرین و تحریف واقعیت تبدیل شدهاند. هدف این عملیات، تخریب سرمایه اجتماعی، بیاعتمادسازی عمومی و در نهایت ایجاد فضایی است که در آن مردم توانایی مقابله با مشکلات را از دست بدهند.
در چنین شرایطی، امیدآفرینی نقشی کلیدی در خنثیسازی عملیات روانی دشمن ایفا میکند. امید نهتنها عامل پایداری و انسجام اجتماعی است، بلکه به عنوان یک نیروی محرک، مردم را برای تلاش در جهت بهبود وضعیت بسیج میکند. بدون امید، جامعه به سمت انفعال و پذیرش وضعیت موجود سوق داده میشود اما امید به آیندهای بهتر میتواند انرژی لازم برای عبور از بحرانها را فراهم کند.
در واقع، امیدآفرینی بهعنوان سپری دفاعی در برابر اثرات جنگ شناختی، نهتنها از فرسایش روحیه عمومی جلوگیری میکند، بلکه توان مقاومت جامعه را در برابر فشارهای خارجی افزایش میدهد.
نقش رسانههای داخلی در مقابله با تاکتیکهای دشمن دشمنان ایران از روشهای متنوعی برای ناامیدسازی استفاده میکنند. یکی از این روشها، برجستهسازی مشکلات و بزرگنمایی ناکارآمدیها است. آنها با تمرکز بر نقاط ضعف، تلاش میکنند تصویر کلی از ناکامی و فروپاشی در ذهن مردم ایجاد کنند. تاکتیک دیگر، تحقیر دستاوردهای ملی است. در این روش، موفقیتهای علمی، صنعتی و فرهنگی ایران یا نادیده گرفته میشود یا بهگونهای کوچکنمایی میشود که ارزش آنها از بین برود. همچنین دشمنان با ایجاد روایتهای متناقض و پراکنده، سعی در تضعیف اعتماد عمومی نسبت به منابع خبری داخلی دارند.
رسانههای داخلی میتوانند در مقابله با این تاکتیکها، نقشی حیاتی ایفا کنند. یکی از وظایف اصلی رسانهها، تقویت روایتهای امیدبخش و مقابله با روایتهای یأسآفرین است. برای این منظور، نمایش دستاوردهای علمی، صنعتی و فرهنگی ایران اهمیت بسیاری دارد. روایت موفقیتهای ملی میتواند به مردم اعتمادبهنفس داده و احساس افتخار ملی را تقویت کند. علاوه بر این، رسانهها باید با تحلیل و نقد روایتهای دشمن، آنها را بیاثر کنند. شفافیت و ارائه اطلاعات دقیق نیز میتواند اعتماد عمومی را افزایش داده و از گسترش شایعات و اخبار کذب جلوگیری کند.
* اقدامات عملی برای امیدآفرینی
ناگفته نماند که برای مقابله با جنگ شناختی و تقویت امید در جامعه، اقدامات عملی متعددی باید صورت گیرد و تمرکز صرف بر اقدامات رسانهای، پاسخگوی مقابله با جنگ شناختی دشمن نیست. در این میان، اصلاحات اقتصادی و اجتماعی، بهعنوان یکی از مهمترین محورهای امیدآفرینی، نیازمند توجه ویژه است. مردم باید تغییرات مثبت را در زندگی روزمره خود احساس کنند تا اعتماد آنها به بهبود شرایط جلب شود. در کنار این، شفافیت در عملکرد مسؤولان و ارائه گزارشهای صادقانه از اقدامات انجامشده، میتواند اعتماد عمومی را بازسازی کند.
یکی دیگر از راهکارهای مؤثر، تقویت گفتمانهای مثبت در فضای عمومی است. نخبگان فکری و فرهنگی میتوانند با طرح موضوعات الهامبخش و امیدبخش، نگرش جامعه را تغییر دهند. این گفتمانها باید بر اساس واقعیتها شکل بگیرد و از وعدههای غیرواقعی پرهیز شود. همچنین برنامههای آموزشی و فرهنگی که هدف آنها تقویت روحیه ملی و افزایش آگاهی عمومی است، میتواند تأثیر قابلتوجهی در امیدآفرینی داشته باشد.
* نقش عدالت اجتماعی در امیدآفرینی
عدالت اجتماعی یکی از پایههای اساسی برای ایجاد امید در جامعه است. کاهش نابرابریها، مبارزه با فساد و ایجاد فرصتهای برابر برای همه افراد، حس اعتماد و امید را در مردم تقویت میکند. جامعهای که افراد آن احساس کنند با آنها با عدالت و انصاف برخورد میشود، به آیندهای روشنتر امیدوار خواهد بود. در این راستا، توجه به نیازهای اقشار محروم و آسیبپذیر جامعه، از اهمیت ویژهای برخوردار است.
* تعامل میان مردم و مسؤولان؛ راهی برای تقویت امید
تعامل صادقانه میان مردم و مسؤولان، عاملی مهم در بازسازی امید است. مسؤولان باید از وعدههای توخالی پرهیز کرده و با اقدامات عملی، اعتماد عمومی را جلب کنند. مشارکت مردم در فرآیند تصمیمگیری و اجرای سیاستها نیز میتواند حس ارزشمندی و تأثیرگذاری را در آنها تقویت کند. این مشارکت میتواند از طریق تشویق فعالیتهای داوطلبانه و استفاده از نظرات مردم در سیاستگذاریها شکل بگیرد.
* امیدآفرینی بهعنوان استراتژی مقابله با جنگ شناختی
در نهایت، امیدآفرینی نهتنها یک ضرورت روانی و اجتماعی، بلکه استراتژی مؤثر برای مقابله با جنگشناختی دشمن است. این فرآیند نیازمند تلاش هماهنگ در حوزههای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است. دولت، رسانهها، نخبگان و مردم باید با همکاری یکدیگر، زمینه را برای بازسازی امید و ایجاد آیندهای روشنتر فراهم کنند. امید واقعی زمانی شکل میگیرد که جامعه شاهد تغییرات ملموس و عملی باشد و بداند که تلاشهایش بینتیجه نخواهد ماند.