حنیف غفاری: رئیس‌جمهور اوکراین تاب و توان خود را نسبت به سیاست‌ها و رفتارهای دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور جدید آمریکا از دست داده است. تصور اینکه روزی مذاکرات آتش‌بس روسیه و اوکراین بدون حضور نمایندگانی از بازیگر اصلی درگیر جنگ (کی‌یف) برگزار شود، ولودیمیر زلنسکی را آزار می‌دهد اما اکنون چنین کابوسی به واقعیت تبدیل شده است. کی‌یف نگران آن است که قدرت‌های غربی بدون مشارکت دادن اوکراین، درباره آینده این کشور تصمیم بگیرند. زلنسکی تأکید کرده است تحقق وعده ترامپ برای خاتمه دادن به جنگ تنها در صورتی عملی است که کی‌یف نیز مشارکت داده شود!

سقف خواسته‌های زلنسکی از مواردی مانند «عضویت اوکراین در ناتو»، « عضویت در اتحادیه اروپایی» و «خروج نیروهای روس از مناطق تسخیرشده» به «حضور در مذاکرات آتش‌بس» تقلیل یافته است! آیا سال 2022 میلادی در نقطه اوج جنگ اوکراین، زلنسکی اساسا تصور تنزل خواسته‌های اصلی و عبور 180 درجه از خطوط قرمز ادعایی خود و ناتو را می‌کرد؟! پاسخ این سوال قطعا مثبت نیست! زلنسکی حتی به جایی رسید که تصرف بخش‌هایی از روسیه را در دستور کار قرار داد و با حمایت مطلق آتلانتیکی‌ها دامنه و جغرافیای جنگ را به مناطقی در خاک کشور همسایه خود گسترش داد. اما امروز از مذاکراتی سخن می‌گوییم که ابعاد، دستور کار و حتی جزئیات و پیشنهادات آن نه از سوی زلنسکی، بلکه در عرصه دیپلماسی پنهان مسکو - واشنگتن تعیین می‌شود. زلنسکی در این معادله، صرفا یک امضاکننده قرارداد است، نه تنظیم‌کننده یا درخواست‌کننده! او حتی در حدی اختیار ندارد که در جریان نحوه و شکل مذاکرات آتش‌بس که مربوط به خاک کشورش است تصمیم‌گیری کند! پس از پیروزی ترامپ در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا، زلنسکی مدعی بود هر گونه مذاکره‌ای باید بر مبنای طرحی که آن را «طرح صلح» گذاشته بود انجام شود؛ طرحی که شامل عضویت اوکراین در پیمان آتلانتیک شمالی و خروج روس‌ها از تمام مناطق درگیر در شرق و جنوب این کشور بود اما امروز زلنسکی می‌گوید ترامپ می‌تواند به وعده خود مبنی بر پایان دادن به جنگ اوکراین  عمل کند اما تنها در صورتی که کی‌یف نیز در هر گفت‌وگویی شرکت داشته باشد. آمریکا در حال قربانی کردن یکی دیگر از مهره‌های خود در تاریخ روابط بین‌الملل است؛ معامله‌ای که در عرصه سیاست خارجی واشنگتن تازگی نداشته و در آینده نیز نخواهد داشت. رئیس‌جمهور اوکراین به صورت کاملا خودخواسته، کشورش را تبدیل به زمین جنگ ناتو و روسیه کرد اما اکنون پس از ۳ سال تنها مطالبه دلقک، شرکت در مذاکرات آتش‌بس است. اگرچه برخی شرکای اروپایی واشنگتن درباره رویکرد متفاوت ترامپ نسبت به بایدن در قبال جنگ اوکراین هشدار داده بودند اما زلنسکی هرگز تصور حتی غیبت خود(!) در مذاکرات آتش‌بس را نمی‌کرد. مقامات اروپایی به کاخ سفید و کاخ کرملین هشدار داده‌اند هر گونه مذاکره برای پایان دادن به جنگ روسیه و اوکراین ممکن است چند ماه به طول انجامد. با این حال حتی زلنسکی نمی‌داند نقشه راه ترامپ برای پایان دادن به این منازعه، حتی به لحاظ زمانبندی اجرای مراحل مدنظر واشنگتن و مسکو، چه حدود و ثغوری دارد. بهتر است در اینجا به مساله مهم‌تری اشاره کنیم. اینکه زلنسکی حتی از زمان و مکان برگزاری برخی جلسات پنهان میان آمریکا و روسیه درباره آتش‌بس اوکراین خبر ندارد! این ناآگاهی، مربوط به چارچوب و جزئیات مذاکرات بوده و بیانگر عمق فاجعه برای رئیس‌جمهور و دیگر مقامات کی‌یف است. در این میان رئیس‌جمهور اوکراین همچنان سعی دارد به خود دلداری دهد!

آخرین اظهارات زلنسکی بیانگر همین حقیقت است: «معتقدم  ترامپ خودش هم تمام جزئیات را نمی‌داند، زیرا می‌توانم بگویم خیلی چیزها بستگی به این دارد که چه نوع صلحی را می‌توانیم به دست آوریم و اینکه آیا پوتین اصولا می‌خواهد جنگ را متوقف کند یا خیر؟ من اعتقاد دارم او قصد این کار را ندارد».