گروه اقتصادی: از ۷ مهر سال جاری، قیمت 4 گروه از محصولات لبنی تنظیم‌بازاری ۳۰ درصد افزایش یافت. این افزایش قیمت در محصولات حمایتی موجب افزایش نرخ محصولات غیرتنظیم‌بازاری در ماه‌های اخیر شده است. این در حالی است که در هفته‌های اخیر دوباره مردم شاهد افزایش قیمت برخی محصولات لبنی هستند.

* تأثیر افزایش قیمت محصولات تنظیم‌بازاری بر سایر محصولات غیرتنظیم‌بازاری

افزایش ۳۰ درصدی قیمت محصولات لبنی تنظیم‌بازاری، تاثیر قابل توجهی بر بازار داشته است. همزمان با این افزایش، نرخ محصولات غیرتنظیم‌بازاری نیز به تبعیت از افزایش قیمت‌ها گران‌تر شده‌ است. این تغییرات قیمت‌ها تاثیر مستقیمی بر سفره مردم و هزینه‌های روزمره آنها دارد.

بر اساس داده‌های انجمن صنایع فرآورده‌های لبنی، ۴ محصول اصلی شامل شیر کم‌چرب نایلونی، شیر کم‌چرب بطری، شیر کم‌چرب غنی‌شده با ویتامین D و ماست کم‌چرب ۲ و 2.5 کیلویی، همچنین پنیر نسبتا چرب ۴۰۰ گرمی هیچ‌گونه افزایش قیمتی نداشته‌اند. این اطلاعات بر اساس توافق با سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان و اطلاعات مندرج در سامانه ۱۲۴ است اما سایر محصولات پس از افزایش قیمت شیر خام در اول مهر سال جاری، بتدریج و با استناد به دستورالعمل قیمت‌گذاری محصولات داخلی، با افزایش قیمت مواجه شده‌اند. گزارش مرکز آمار ایران نرخ افزایش یک ‌ساله لبنیات منتهی به دی‌ سال جاری (۱۴۰۳) را 20.6 درصد و تورم نقطه‌ای را 22.1 درصد نشان می‌دهد.

تورم ماهانه گروه محصولات لبنی به ترتیب در مهرماه 4.7 درصد، آبان 4.7 درصد، آذر 2.5 درصد و دی‌ 1.9 درصد بوده و در مجموع 13.8 درصد افزایش یافته است که نشان‌دهنده افزایش تدریجی قیمت‌ها در این مدت است.

در ۴ ماه گذشته، علاوه بر افزایش ۲۰ درصدی قیمت شیر خام، شاهد افزایش ۱۴ درصدی قیمت تمام‌ شده محصولات لبنی بوده‌ایم. همچنین نرخ مصوب هر دهم درصد چربی از ۲۰۰۰ ریال به ۳۰۰۰ ریال افزایش یافته و در بازار از ۲۳۰۰ ریال به ۴۰۰۰ ریال تغییر کرده است. این افزایش قیمت‌ها تحت تأثیر افزایش میزان صادرات و افزایش قیمت جهانی خامه و کره بوده است که منجر به افزایش قیمت خامه و کره بسته‌بندی شده است. همچنین افزایش قیمت محصولات پتروشیمی و ارز مبادله‌ای نیز در این افزایش قیمت‌ها تأثیرگذار بوده است.

* اثر جایگزینی رز مبادلاتی در قیمت محصولات لبنی

جایگزینی ارز مبادلاتی به جای ارز نیمایی نیز در افزایش قیمت سایر اقلام افزودنی مانند استارترها، پودر کاکائو و... نقش داشته است. بنابراین افزایش ۱۴ درصدی قیمت محصولات لبنی در ۴ ماه اخیر در مقایسه با افزایش قیمت نهاده‌ها قابل توجیه است.

صنعت لبنیات کشور با وجود افزایش قیمت نهاده‌ها و کاهش قدرت خرید مردم، متعهد به کنترل قیمت محصولات لبنی بر اساس دستورالعمل‌ها و قوانین جاری کشور است.

در این میان مشاهدات میدانی خبرنگار «وطن امروز» نشان می‌دهد علاوه بر افزایش قیمت کارخانه‌ای بعضی محصولات، برخی فروشندگان محصولات لبنی را با قیمتی بالاتر از نرخ مصوب می‌فروشند و در صورت اعتراض به این موضوع، ادعا می‌کنند قیمت درج‌شده قدیمی است و تاریخ تولید و انقضا به بعد از افزایش قیمت مربوط می‌شود. این موارد مصداقی از گرانفروشی و استفاده نادرست از شرایط بازار است که موجب افزایش فشار بر سفره‌های مردم و کاهش مصرف لبنیات شده است.

مشاهدات میدانی «وطن امروز» نشان می‌دهد فروشندگان برای گرانی کالاها دلایل مختلفی از جمله تغییرات نرخ ارز و افزایش بهای انرژی، هزینه‌های حمل‌ونقل و لوازم بسته‌بندی را به مشتریان خود اعلام می‌کنند.

جزئیات افزایش قیمت برخی محصولات لبنی در مقایسه با پیش از افزایش قیمت 4 محصول لبنی تنظیم بازاری به قرار زیر است:

* ماست

1- ماست کم‌چرب 2.5 کیلویی: قیمت مصوب اردیبهشت سال گذشته ۴۹,۸۰۰ تومان، قیمت فعلی دبه ۲.۲ کیلویی ماست کم‌چرب سون کاله ۱۱۵۰۰۰ تومان

2- ماست کم‌چرب 450 گرمی پروبیوتیک پاک: قیمت اوایل سال ۱۳۰۰۰ تومان، قیمت فعلی ۱۶۰۰۰ تومان

3- ماست یونانی 1.5 کیلویی هراز: قیمت هفته آخر اردیبهشت امسال ۷۴۰۰۰ تومان، قیمت فعلی تقریبا ۱۰۰,۰۰۰ تومان

* پنیر، کره و دوغ

1- پنیر 400 گرمی: قیمت مصوب پارسال ۳۷,۰۰۰ تومان، قیمت فعلی قالب‌های ۴۰۰ گرمی پنیر پاک و کاله ۴۸۰۰۰ تومان

2- کره 100 گرمی میهن: قیمت اوایل سال ۲۴۰۰۰ تومان، قیمت فعلی ۲۹۰۰۰ تومان

3- کره 50 گرمی کالین: قیمت اوایل سال ۱۳۰۰۰ تومان، قیمت فعلی ۱۶,۵۰۰ تومان

4- کره 250 گرمی ماردینی: قیمت اوایل سال ۶۲,۰۰۰ تومان، قیمت فعلی ۸۰,۰۰۰ تومان

5- دوغ گازدار پگاه 2 لیتری: قیمت اوایل سال ۲۹,۷۰۰ تومان، قیمت فعلی ۳۸۰۰۰ تومان

6- دوغ کفیر پگاه 1.5 لیتری: قیمت اوایل سال ۲۸۰۰۰ تومان، قیمت فعلی ۳۳,۹۵۰ تومان

* نرخ برخی محصولات لبنی قبل و بعد از افزایش قیمت

محصول قیمت (تومان) - اوایل سال قیمت (تومان) - حالا

ماست کم‌چرب 2.5 کیلویی ۴۹,۸۰۰ ۱۱۵,۰۰۰

ماست کم‌چرب 450 گرمی پاک ۱۳,۰۰۰ ۱۶,۰۰۰

ماست یونانی 1.5 کیلویی هراز ۷۴,۰۰۰ ۱۰۰,۰۰۰

پنیر 400 گرمی پاک و کاله ۳۷,۰۰۰ ۴۸,۰۰۰

کره 100 گرمی میهن ۲۴,۰۰۰ ۲۹,۰۰۰

کره 50 گرمی کالین ۱۳,۰۰۰ ۱۶,۵۰۰

کره 250 گرمی ماردینی ۶۲,۰۰۰ ۸۰,۰۰۰

دوغ گازدار پگاه 2 لیتری ۲۹,۷۰۰ ۳۸,۰۰۰

دوغ کفیر پگاه 1.5 لیتری ۲۸,۰۰۰ ۳۳,۹۵۰

جدول بالا قیمت‌های مصوب را نمایش می‌دهد، در حالی که در فروش این محصولات نیز از مهرماه به بعد، به بهانه قیمت قبل از افزایش هم تخلفاتی رخ می‌دهد و برخی از این کالا‌ها هم‌اکنون گران‌تر از نرخ مصوب به دست مردم می‌رسد.

* فقط ۴ قلم کالا تنظیم بازاری گران شد یا بیشتر؟

بهنام نیک‌منش، معاون بازرسی و نظارت اتاق اصناف ایران با تاکید بر افزایش قیمت همه محصولات لبنی به صورت دوره‌ای در ماه‌های اخیر اعلام کرد: بر اساس بازرسی‌های انجام شده، شاهد افزایش قیمت محصولات لبنی در کف بازار هستیم. وی افزود: اطلاعات مربوط به این افزایش قیمت‌ها در اختیار ستاد تنظیم بازار و سازمان حمایت قرار دارد.

نیک‌منش در پاسخ به اینکه افزایش قیمت لبنیات مربوط به ۴ قلم کالا تنظیم بازاری است یا سایر محصولات نیز تحت تاثیر قرار گرفته‌اند، اظهار داشت: بر اساس مشاهدات، قیمت همه اقلام لبنی افزایش یافته است. این گزارش‌ها به صورت هفتگی به سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان ارائه شده و اکنون آنها در جریان کامل نحوه افزایش قیمت‌ها هستند.

وی درباره میزان افزایش قیمت محصولات لبنی بیان کرد: سازمان حمایت می‌تواند این افزایش را دقیقا محاسبه و اعلام کند قیمت این محصولات چند درصد افزایش داشته‌اند.

* مبارزه با گران‌فروشی لبنیات

علی‌احسان ظفری، رئیس هیات مدیره اتحادیه فرآورده‌های لبنی کشور در واکنش به اخبار تایید افزایش قیمت لبنیات توسط بازرسی اتاق اصناف ایران اظهار داشت: هرگونه افزایش قیمت لبنیات ممنوع است و افزایش قیمت‌هایی که توسط برخی برندها اعمال شده غیرقانونی است و باید با آنها برخورد شود.

ظفری تأکید کرد: مردم در صورت مشاهده گران‌فروشی لبنیات یا هرگونه تخلف در بازار، می‌توانند آن را به شماره ۱۲۴ و سازمان تعزیرات حکومتی گزارش دهند تا با متخلفان برخورد شود.

وی در ادامه افزود: اگرچه برخی مواد اولیه تولید و بسته‌بندی مانند «پت» افزایش قیمت داشته‌ اما این به معنای آن نیست که صنایع لبنی خودسرانه اقدام به افزایش قیمت محصولات خود کنند.

قاسم نوده‌فراهانی، رئیس اتاق اصناف ایران هم در این زمینه اعلام کرد: نظارت و بازرسی بر کالاهای مصرفی در ایام نوروز و شب عید، بویژه کالاهای مرتبط با معیشت و غذای مردم مانند پوشاک و آجیل، با دقت بیشتری انجام خواهد شد. وی افزود: روند تولید و تامین محصولات مورد نیاز این ایام و وضعیت تولید صنایع نیز از هم‌اکنون رصد و پایش می‌شود.

نوده‌فراهانی تصریح کرد: تولید باید در کشور وجود داشته باشد تا توزیع نیز انجام شود و به همین منظور تمام توان خود را برای حمایت از تولید به ‌کار خواهیم گرفت. وی تاکید کرد: برخی تولیدکنندگان کالای خود را با قیمت گران در بازار توزیع می‌کنند و هدف اتاق اصناف برخورد با این واحدهای تولیدی است که محصول خود را با قیمت بالا عرضه می‌کنند.

* ثبات قیمت کالاهای اساسی تا پایان سال

رئیس اتاق اصناف ایران افزود: نوسانات نرخ ارز و هزینه‌های تولید در این میان نقش دارد اما با کسانی که به دنبال سوءاستفاده از شرایط موجود هستند حتماً برخورد خواهد شد. نوده‌فراهانی همچنین به مشکلات تأمین ارز مستمر و مکفی کالاهای اساسی در ماه‌های پایانی سال اشاره کرد و اینکه در نامه‌ای از وزرای اقتصاد و جهاد کشاورزی خواسته است برای حل مشکلات فعالان اقتصادی همراهی کنند.

نوده‌فراهانی تاکید کرد: ستاد تنظیم بازار برای تغییر قیمت کالاهای اساسی و مورد استفاده در ایام نوروز تصمیمی نگرفته است و تا شب عید، نرخ کالاهای اساسی تغییری نخواهد کرد. وی اظهار داشت: بر اساس مذاکرات انجام شده با وزیر جهاد کشاورزی، مقرر شده کالاهای اساسی در نمایشگاه‌های بهاره که از ۱۰ تا ۲۰ اسفند در سراسر کشور برگزار می‌شود، توزیع شود.

* شفافیت قیمت‌ها و مسؤولیت فروشندگان

محمد فربد، سخنگوی انجمن صنایع لبنی در گفت‌وگو با «وطن امروز»، درباره افزایش قیمت‌ها اظهار داشت: برخی کالاها با عنوان «کالاهای چهارجلدی» مشهور هستند. قیمت این کالاها تعیین و مصوب شده و بر اساس همان قیمت‌ها عرضه می‌شوند. این محصولات، توسط شرکت‌ها تنظیم قیمت می‌شوند که بر اساس پارامترهای هزینه و سود مصوب، قیمت‌گذاری می‌شوند.

فربد بیان کرد: «تغییرات قیمت‌ها در 2 مرحله اتفاق افتاده است؛ نخستین‌بار در مردادماه متاثر از افزایش نرخ ارز و بهای انرژی، هزینه‌های حمل‌ونقل، لوازم بسته‌بندی و... و مرحله بعدی در مهرماه متعاقب افزایش ۱۴ درصدی قیمت شیر خام». وی افزود: در مجموع این افزایش قیمت‌ها ۳۰ درصد بوده و شرکت‌ها قیمت‌های قبل از تیرماه را افزایش داده‌اند.

فربد تاکید کرد: در 4 ماه اول سال شرکت‌ها هیچ رشد قیمتی نداشته‌اند. وی افزود: « روی کالا 2 ردیف قیمت تولیدکننده و مصرف‌کننده ذکر شده است. بنابراین واحدهای عرضه کالا نمی‌توانند در این زمینه تقلب کنند». اگر هزینه دریافتی از سوی این واحدها با قیمت قید شده روی محصول مطابقت نداشت، خریداران باید فروشندگان را به قیمت‌های روی محصول ارجاع دهند و در صورت دریافت مبلغی بیش از آن، به سازمان‌های نظارتی شکایت کنند.

فربد در پایان اشاره کرد: در بسیاری از فروشگاه‌های زنجیره‌ای، محصولات لبنی برای ایجاد رقابت در بازار با تخفیف و حتی ارزان‌تر از قیمت درج شده روی محصول به فروش می‌رسند. وی تصریح کرد: برای تامین مالی خانوار، دولت باید نظارت داشته و اقدامات لازم را انجام دهد.

* اهمیت مصرف لبنیات و تأثیر آن بر سلامت

پزشکان و کارشناسان تغذیه تاکید دارند حذف لبنیات از رژیم غذایی صحیح نیست. به گفته آنان، مصرف لبنیات در ایران در مقایسه با کشورهای دیگر ۳۰ درصد کمتر است و کاهش بیشتر آن می‌تواند به سلامت جامعه آسیب برساند. در حال حاضر، سرانه مصرف لبنیات در ایران حدود ۷۰ کیلوگرم است، در حالی که میانگین جهانی ۱۶۰ کیلوگرم است.

* جایگزین‌های لبنیات

کارشناسان تغذیه پیشنهاد می‌کنند برای دریافت کلسیم می‌توان از سبزیجاتی مانند کلم بروکلی، اسفناج و کلم‌پیچ، حبوبات و آجیل‌ها استفاده کرد اما هیچ ماده غذایی نمی‌تواند جایگزین کاملی برای لبنیات باشد. در شرایط اقتصادی کنونی، باید مصرف لبنیات را اولویت‌بندی کرد تا سلامت خانواده با هزینه کمتر حفظ شود.

* محصولات اصلی لبنی

1- ماست: منبع عالی کلسیم و پروتئین، حاوی پروبیوتیک‌ها و کمک‌کننده به سلامت دستگاه گوارش

2- پنیر: منبع خوب کلسیم و پروتئین، قابل مصرف در وعده‌های کوچک

3- دوغ: کمک به جذب کلسیم و تقویت گوارش

در صورت حذف کامل لبنیات، رژیم غذایی باید به‌گونه‌ای تنظیم شود که منابع کلسیم، پروتئین و ویتامین D از سایر منابع تأمین شود. در غیر این صورت، ممکن است هزینه‌های درمانی بیشتری برای بیماری‌هایی مانند پوکی استخوان متحمل شویم.

* مشکلات مرتبط با حذف لبنیات

1- کوتاهی قد کودکان و پوکی استخوان در بزرگسالان: ماست و دوغ از بهترین منابع کلسیم هستند و مصرف منظم آنها به پیشگیری از این مشکلات کمک می‌کند.

2- بروز مشکلات در سیستم گوارشی: پروبیوتیک موجود در ماست و دوغ، سلامت روده را تقویت کرده و به هضم بهتر غذا کمک می‌کند.

* از رد گرانی تا گرانی

به گزارش «وطن امروز»، با وجود اظهارات سخنگوی انجمن صنایع لبنی که به نوعی افزایش قیمت محصولات لبنی در هفته‌های اخیر را رد کرده است و آن را به افزایش نرخ ارز و بهای بسته‌بندی و حمل‌و‌نقل و عوامل دیگر نسبت داده است اما این افزایش قیمت‌ها در سطح بازار و سفره مردم کاملاً محسوس است. مردم این روزها با مراجعه به فروشگاه‌ها شاهد افزایش قیمت محصولات لبنی هستند و از سازمان‌های‌ حمایت و تعزیرات انتظار دارند به موضوع گرانی‌ها ورود کرده و با متخلفان برخورد قانونی کنند.